Towarzystwo św. Wojciecha
| Towarzystwo św. Wojciecha | |
| | |
| Rodzaj organizacji | Stowarzyszenie religijne |
| Profil działalności | religijna i duchowa opieka nad katolikami w Prusach Wschodnich |
| Rok założenia | 1851 |
Towarzystwo św. Wojciecha - (Adalbertusverein) - zostało założone 3 grudnia 1851 roku przy seminarium duchownym w Braniewie. Prezesem Towarzystwa wybrano ks. prof. Józefa Carolusa (1812-1891).
Historia
Towarzystwo św.Wojciecha miało wspierać zarówno religijnie jak i materialnie (za pomocą jałmużny) katolików żyjących w diasporach na obszarze Prus Wschodnich. Koła Towarzystwa powstały w Szalmi, Dzierzgoniu, Tolkmicku,Lubominie, Kiwitach, Lutrach i w Świętej Lipce. Wkrótce koła zaczęły funkcjonować niemalże w każdej parafii. Członkowie świeccy byli zobowiązani do uiszczania comiesięcznych, kwartalnych lub półrocznych składek. Natomiast duchowni corocznie mieli przeznaczyć kolektę na rzecz Towarzystwa. W 1909 roku została wprowadzona druga kolekta w Dzień Wszystkich Świętcyh.3 czerwca 1852 roku ówczesny biskup warmiński Józef Geritz zatwierdził statut Towarzystwa św. Wojciecha.
Protektorami Towarzystwa św.Wojciecha byli kolejni biskupi warmińscy. Dzięki działaniom podjętym przez biskup Filipa Krementza, 20 maja 1870 roku Towarzystwo zostało połączone z identycznym towarzystwem (Bonifatiusverein), działającym w zachodnich Niemczech. Od 1870 funkcjonowała nowa nazwa - Bonifatius-Adalbertusverein.
W latach 1852-1939 z pomocą Towarzystwa, powstało około 50 kościołów parafialnych i świątyń filialnych na obszarze Prus Wschodnich. Pierwsze zostały wzniesione pod Szczytnem, w Klonie, Lesinach Wielkich, Wielbarku, Opaleńcu, Dźwierzutach, Ełku, Szczytnie, Kętrzynie, Mrągowie,Prawdziskach, Giżycku i w Pasymiu. Natomiast na Mazurach utworzone zostały stacje nauczania religii katolickiej.
Osoby związane z organizacją
Na Warmii działalnością Towarzystwa kierowali Jan Matern i Paweł Romahn
Bibliografia
- Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. II, Olsztyn 2011.
- Chłosta Jan, Słownik Warmi, Olsztyn 2002.
- Chłosta Jan, Doroczne zwyczaje i obrzędy na Warmii, Olsztyn 2009.
- Obłąk Jan,Kult św. Wojciecha w diecezji warmińskiej, Studia Warmińskie, t. III, 1996, s. 7-44.
