Borki (gmina Bartoszyce)
| Borki | |
| | |
| Borki. Ruiny kościoła Borki. Ruiny kościoła
| |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | bartoszycki |
| Gmina | Bartoszyce |
| Sołectwo | Wojciechy |
| Liczba ludności (2010) | 187 |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Borki | |
| Położenie na mapie Polski  Borki | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Borki (niem. Borken) – wieś niesołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie bartoszyckim, w gminie Bartoszyce. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego.
Miejscowość w 2009 roku liczyła 187 mieszkańców. Wieś wchodzi w skład sołectwa Wojciechy, w którym funkcję sołtysa sprawuje obecnie Andrzej Wierzbicki[1].
Położenie
Wieś położona jest w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego, na Równinie Sępopolskiej, 7 km na zachód od Bartoszyc, na północ od drogi wojewódzkiej nr 512. Na północny wschód od wsi wznosi się pagórek Działowa Góra (116 m n.p.m.).
Dzieje miejscowości
Wieś powstała w ramach kolonizacji północnych obszarów państwa Zakonu Krzyżackiego. Została założona prawdopodobnie już w XIV wieku jako wieś czynszowa na 44 łanach. Spis z 1414 roku wymienia ją jako jedną z wsi, które poniosły największe straty podczas wojny polsko-krzyżackiej. W drugiej połowie XV wieku Borki znalazły się w rękach prywatnych, a następnie stały się majątkiem szlacheckim. Pod koniec XIX wieku obejmował on obszar 615 ha (stan na rok 1889).
Pierwszy wzniesiony tu kościół spłonął podczas wojny 1414 roku; odbudowano go jeszcze w pierwszej połowie XV wieku, a w XVII wieku dobudowano do niego wieżę. W latach 1525-1945 znajdowała się tu siedziba parafii ewangelickiej. W 1945 roku kościół spłonął podczas działań wojennych i nie został odbudowany; pozostały z niego ruiny oraz przykościelny cmentarz.
Szkołę przykościelną we wsi założono wkrótce po 1525 roku, a w 1737 roku zreorganizowano ją i oddano pod nadzór państwa. W 1935 roku uczęszczało do niej 44 uczniów, a zatrudniony był jeden nauczyciel. Po II wojnie światowej placówkę uruchomiono ponownie; do jej rozwoju duże zasługi położył nauczyciel Władysław Stefanowicz.
Po 1945 roku wieś weszła w skład sołectwa Wojciechy. Obok wsi działało tu państwowe gospodarstwo rolne, uruchomione na bazie dawnego majątku. W 1978 roku do wsi należało osiem indywidualnych gospodarstw rolnych, które łącznie zajmowały powierzchnię 80 ha. Według spisu powszechnego z 1983 roku Borki składały się z 20 budynków mieszkalnych tworzących zwartą zabudowę. Znajdowała się tu siedziba leśnictwa.
Liczba mieszkańców
1857 - 310 osób
1933 - 406 osób
1939 - 357 osób
1983 - 196 osób
Zabytki
- Park dworski z licznymi pomnikami przyrody: dziewięć dębów, trzy lipy, modrzew europejski
- Ruiny kościoła ewangelickiego wraz z cmentarzem przykościelnym
Bibliografia
Bartoszyce. Z dziejów miasta i okolic, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1987.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Wojewódzka ewidencja zabytków [data dostępu: 5.03.2014]
Studium uwarunkowań i zagospodarowania przestrzennego gminy Bartoszyce [data dostępu: 5.03.2014]
Bank Danych Lokalnych GUS [data dostępu: 5.03.2014]
Deutsche Verwaltungsgeschichte [data dostępu: 5.03.2014]
Przypisy
- ↑ gmina-bartoszyce.pl [05.03.2014]
