Gaj (gmina Sępopol)

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
Gaj

Gaj. Zabudowania z początku XX wieku
Gaj. Zabudowania z początku XX wieku
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat bartoszycki
Gmina Bartoszyce
Sołectwo Lipica
Liczba ludności (2010) 120[1]
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Gaj
Gaj
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Gaj
Gaj
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}


Gaj (niem. Grünhof) – wieś niesołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie bartoszyckim, w gminie Sępopol. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego.

Miejscowość w 2010 roku liczyła 120 mieszkańców (łącznie z miejscowościami Melejdy, Romaliny i Smodajny). Wieś wchodzi w skład sołectwa Lipica, w którym funkcję sołtysa sprawuje obecnie Ryszard Dudek[2].


Położenie

Wieś położona jest w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego, na Równienie Sępopolskiej, 27 km na północny wschód od Bartoszyc i 12 km na północny wschód od Sępopola, w pobliżu granicy państwowej z obwodem kaliningradzkim.

Dzieje miejscowości

Brak jest informacji na temat okoliczności i daty powstania wsi. Prawdopodobnie przez większość swoich dziejów był to niewielki majątek ziemski. W połowie XIX wieku Gaj liczył 87 mieszkańców (stan na 1857 rok). Do 1945 roku miejscowość wchodziła w skład parafii ewangelickiej w Garbnie.

Po II wojnie światowej wieś włączono do sołectwa Lipica. Na bazie dawnego majątku uruchomiono tu państwowe gospodarstwo rolne. Według spisu powszechnego z 1983 roku Gaj składał się z 16 budynków mieszkalnych tworzących zwartą zabudowę. We wsi znajdował się punkt biblioteczny; miała ona elektryczne oświetlenie ulic, a także sieć wodociągową na odcinku 1100 m. Gaj liczył wówczas 171 mieszkańców.


Turystyka


Zabytki

  • Park dworski z 15 bukami i 2 dębami - pomnikami przyrody; styl krajobrazowy; zachował się w dawnych granicach, lecz obecnie układ kompozycyjny nieczytelny, obiekt zaniedbany, zachował się fragment alei grabowej i dwa stawy
  • Cmentarz ewangelicki rodzinny na terenie parku dworskiego z połowy XIX wieku; zachowały się nieliczne fragmenty nagrobków i metalowe ogrodzenia kwater; stan bardzo zły
  • Zespół folwarczny z przełomu XIX i XX wieku (34,3 ha): rządcówka, cielętnik, stajnia i obora, obora i chlewnia, stodoła, suszarnia i spichlerz, lodownia; kolonia mieszkalna robotników folwarcznych: trzy dwojaki i jeden trojak oraz zabudowania gospodarcze; układ przestrzenny zespołu dobrze zachowany
  • Wzdłuż drogi Gaj - Melejdy na odcinku 500 m piękna aleja lipowa


Bibliografia

  1. Bartoszyce. Z dziejów miasta i okolic, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1987.
  2. Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
  3. Wojewódzka ewidencja zabytków [data dostępu: 5.03.2014]
  4. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Sępopol, Sępopol 2005 [data dostępu: 5.03.2014]
  5. Bank Danych Lokalnych GUS [data dostępu: 5.03.2014]


Przypisy

  1. Łącznie Gaj, Melejdy, Romaliny i Smodajny.
  2. http://free.of.pl/s/sepopol/jedorg.htm [data dostępu: 5.03.2014]


Zobacz też

  • Gaj w gminie Biskupiec Pomorski
  • Gaj w gminie Barczewo
  • Gaj w gminie Olsztynek
  • Gaj w gminie Pasym