Jarandowo

Jarandowo
Jarandowo
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	lidzbarski
Gmina	Lidzbark Warmiński
Liczba ludności (2010)	127
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Jarandowo
Położenie na mapie Polski Jarandowo
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Jarandowo (niem. Süssenberg) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie lidzbarskim, w gminie Lidzbark Warmiński. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.

Miejscowość w 2010 roku była zamieszkana przez 127 osób. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Halina Stańczak.

Położenie

Miejscowość leży w odległości 9 km na południe od Lidzbarka Warmińskiego.

Dzieje miejscowości

Wieś została założona w pobliżu jeziora Symsa, między 1333 a 1342 rokiem. Jarandowo powstało z inicjatywy Henryka z Lutr. Lokacja miejscowości została potwierdzona w roku 1359 przez ówczesnego biskupa Jana Stryprocka.

W czasie wojen polsko-krzyżackich wieś została dotkliwie zniszczona. Podobny los spotkał Jarandowo w okresie wojen szwedzkich w latach 1655–1660. W 1783 roku miejscowość składała się z 42 budynków. W 1818 roku wieś liczyła 240 mieszkańców.

Pierwszy kościół został wzniesiony w 1359 roku. Nową świątynię wybudowano w 1791 roku pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny. Budowlę rozbudowano w 1794 roku. W 1927 roku doszło do ustanowienia w Jarandowie samodzielnej parafii.

W 1939 roku Jarandowo było zamieszkane przez 469 osób. W 1944 roku proboszczem miejscowej parafii został ks. Gerhard Fittkau, autor wspomnień z czasów II wojny światowej pt. Mój trzydziesty trzeci rok życia. Fittkau opisał m.in. wkroczenie Armii Czerwonej w styczniu 1945 roku oraz deportację w głąb Rosji.

Po zakończeniu II wojny światowej Jarandowo uzyskało status wsi sołeckiej. W 1998 roku miejscowość była zamieszkana przez 146 osób.

Turystyka

• Szlak rowerowy o długości 32 km

Przebieg trasy: Lidzbark Warmiński – Łabno – Jarandowo – Kochanówka – Suryty – Blanki – Ośrodek "Świteź" – Medyny – Lidzbark Warmiński

Zabytki

• kościół pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny wzniesiony w latach 1791–1794; dobudowane w 1936 roku prezbiterium, we wnętrzu ołtarz główny z ok. 1660 roku, manierystyczna ambona z 1. połowy XVII wieku, gotycki krucyfiks z 1. połowy XIV stulecia
• cmentarz rzymskokatolicki

Bibliografia

Chłosta Jan, Słownik Warmii, Olsztyn 2002.
Chrzanowski Tadeusz, Przewodnik po zabytkowych kościołach Północnej Warmii, Olsztyn 1978.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Bank Danych Lokalnych GUS [10.03.2014]
ciekawemazury.pl [05.03.2014]
Dom Warmiński [05.03.2014]
polskaniezwykla.pl [05.03.2014]
Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków, Wojewódzka ewidencja zabytków [05.03.2014]