Karwity

Karwity
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	elbląski
Gmina	Godkowo
Liczba ludności (2010)	40
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Karwity
Położenie na mapie Polski Karwity
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Karwity (niem. Karwitten, Carwitten) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie elbląskim, w gminie Godkowo. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa elbląskiego.

Miejscowość w 2010 roku liczyła 40 mieszkańców (łącznie ze Stojpami).

Położenie

Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na obszarze Wysoczyzny Elbląskiej, 10 km na zachód od Godkowa, w pobliżu granicy z powiatem braniewskim.

Dzieje miejscowości

Pierwotnie osada staropruska. Po raz pierwszy wieś pojawiła się w dokumentach z początku XV stulecia. Występowała wówczas pod nazwą Kirwiten i miała charakter wyłącznie pruskiej osady. W latach 1402-1408 miało w niej gospodarzyć 6 chłopów. 17 października 1514 roku Albrecht Hohenzollern zapisał Karwity Piotrowi zu Dohna. Na początku XVI stulecia rodzina posiadała ok. 404 ha ziemi w Karwitach. W latach 1807-1812 we wsi stacjonowali francuscy żołnierze, co dla ówczesnych mieszkańców nie było szczególnym wyróżnieniem - tradycyjnie zostali zmuszeni do ponoszenia kontrybucji. W 1895 roku miejscowość liczyła 133 mieszkańców. I wojna światowa pochłonęła życie kilku żołnierzy pochodzących z Karwit. Ich nazwiska zostały umieszczone na pomniku ku czci poległych, który został odsłonięty w Osieku. W 1931 roku Karwity były zamieszkane przez 191 osób. Składały się z 30 budynków mieszkalnych i obejmowały powierzchnię prawie 400 ha.W latach 30. w Karwitach gopodarzyli między innymi:August Dreher,Gottfried Ehlert, Fritz Hoffmann, Friedrich Legant, Friedrich Naß, Gustav Mattern, i Walter Tollkühn. W miejscowości działał cieśla, krawiec, dekarz, kowal. Funkcjonowała także gospoda, należąca do niejakiej Toni Schubert oraz jednoklasowa szkoła. W 1939 roku Karwity i Stojpy były zamieszkane łącznie przez 158 mieszkańców. Ostatnim wójtem wsi był August Dreher.

Materialny ślad istnienia Karwit. Wieś na dawnej niemieckiej mapie

Przed 1945 rokiem w Karwitach istniała szkoła, mleczarnia, gospoda. W styczniu 1945 roku w okolicach toczyły się ciężkie walki. Pobliskie tereny pokryły mogiły żołnierskie i zniszczony sprzęt wojskowy. Po zakończeniu II wojny światowej ocalone zabudowania zostały włączone do Państwowego Ośrodka Hodowli Zarodowej w Słobitach. W tych okolicznościach nielicznym mieszkańcom wsi zaproponowano wykup ziemiwraz zabudowaniami. Do połowy lat 70. władzom udało się pozbyć wszystkich. Zabudowania zostały rozebrane.Karwity przestały istnieć.

Pierwsi polscy osadnicy pojawili się w już latem 1945 roku. Pierwszym powojennym sołtysem został wybrany Stanisław Prokop, a ostatnim Józef Machaj.

Obecnie na obraz dawnej wsi składają się resztki sadów owocowych, fundamenty piwnic, drewniany krzyż i pozostałości czerwonych cegieł domostw. Historia Karwit pokrywa się dziejami wielu wsi, które udało się przetrwać wojenną zawieruchę i falę ludzkiego okrucieństwa. Nie były jednak w stanie walczyć z nową rzeczywistością.

Zabytki

• Pozostałości cmentarza ewangelickiego z pierwszej połowy XIX wieku, położony za wsią w kierunku Bielicy

Bibliografia

1. Mieczkowski Krzysztof, Tomaszewski Marian, Rowerem po krainie Kanału Elbląskiego. Przewodnik po szlakach rowerowych, Elbląg 2012.
2. Strategia zrównoważonego rozwoju gminy Godkowo na lata 2013-2020 [data dostępu: 5.05.2014]
3. Bank Danych Lokalnych GUS [data dostępu: 5.05.2014]
4. Słodownik, Karwity

Zobacz też

Małga