Karwity

Karwity
Materialny ślad istnienia Karwit. Wieś na dawnej niemieckiej mapie. Źródło: www.forum.eksploracja.pl
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	elbląski
Gmina	Godkowo
Liczba ludności	0
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Karwity
Położenie na mapie Polski Karwity
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Karwity (niem. Karwitten, Carwitten) – dawna wieś położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie elbląskim, w gminie Godkowo. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa elbląskiego..

Położenie

Dawne Karwity położone były w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na obszarze Wysoczyzny Elbląskiej, 10 km na zachód od Godkowa, w pobliżu granicy z powiatem braniewskim.

Dzieje miejscowości

Pierwotnie była to osada staropruska. Po raz pierwszy wieś pojawiła się w dokumentach z początku XV stulecia. Występowała wówczas pod nazwą Kirwiten i miała charakter wyłącznie pruskiej osady. W latach 1402–1408 miało w niej gospodarzyć 6 chłopów. 17 października 1514 roku Albrecht Hohenzollern zapisał Karwity Piotrowi zu Dohna. Na początku XVI stulecia rodzina ta posiadała ok. 404 ha ziemi w Karwitach.

W latach 1807–1812 we wsi stacjonowali francuscy żołnierze, co dla miejscowych wiązało się z ponoszeniem ciężarów kontrybucji. W 1895 roku wieś liczyła 133 mieszkańców. I wojna światowa pochłonęła życie kilku żołnierzy pochodzących z Karwit. Ich nazwiska zostały umieszczone na pomniku ku czci poległych, który został odsłonięty w Osieku.

W 1931 roku Karwity były zamieszkane przez 191 osób. Składały się z 30 budynków mieszkalnych i obejmowały powierzchnię prawie 400 ha. W latach 30. XX w. w Karwitach gospodarzyli między innymi: August Dreher,Gottfried Ehlert, Fritz Hoffmann, Friedrich Legant, Friedrich Naß, Gustav Mattern, i Walter Tollkühn. W miejscowości działał cieśla, krawiec, dekarz oraz kowal. Funkcjonowała także gospoda należąca do niejakiej Toni Schubert. Działała jednoklasowa szkoła.

W 1939 roku Karwity i Stojpy były zamieszkane łącznie przez 158 mieszkańców. Ostatnim wójtem wsi był August Dreher. Przed 1945 rokiem w Karwitach istniała szkoła, mleczarnia, gospoda.

W styczniu 1945 roku w okolicach wsi toczyły się ciężkie walki. Pierwsi polscy osadnicy pojawili się już latem 1945 roku. Pierwszym powojennym sołtysem został wybrany Stanisław Prokop, a ostatnim Józef Machaj. Po zakończeniu II wojny światowej ocalone zabudowania zostały włączone do Państwowego Ośrodka Hodowli Zarodowej w Słobitach. W tych okolicznościach nielicznym mieszkańcom wsi zaproponowano wykup ziemi wraz z zabudowaniami. Do połowy lat 70. władzom udało się pozbyć wszystkich mieszkańców. Zabudowania zostały rozebrane i Karwity przestały istnieć.

Obecnie na obraz dawnej wsi składają się pozostałości czerwonych cegieł domostw i ślady istnienia sadów owocowych, fundamenty piwnic i drewniany krzyż. Historia Karwit pokrywa się dziejami wielu wsi, którym udało się przetrwać wojenną zawieruchę i falę ludzkiego okrucieństwa. Nie były jednak w stanie ostać się w starciu z nową rzeczywistością.

Zabytki

• pozostałości cmentarza ewangelickiego z pierwszej połowy XIX wieku, położone za wsią w kierunku Bielicy

Zobacz też

• Małga
• Wądołek

Bibliografia

Mieczkowski Krzysztof, Tomaszewski Marian, Rowerem po krainie Kanału Elbląskiego. Przewodnik po szlakach rowerowych, Elbląg 2012.
Strategia zrównoważonego rozwoju gminy Godkowo na lata 2013-2020 [data dostępu: 5.05.2014]
Bank Danych Lokalnych GUS [05.05.2014]
Słodownik Lech, Karwity, "Głos Pasłęka" [05.05.2014]