Karwity

Karwity
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	elbląski
Gmina	Godkowo
Liczba ludności (2010)	40
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Karwity
Położenie na mapie Polski Karwity
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Karwity (niem. Karwitten, Carwitten) – dawna wieś położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie elbląskim, w gminie Godkowo. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa elbląskiego.

Miejscowość w 2010 roku liczyła 40 mieszkańców (łącznie ze Stojpami).

Położenie

Dawne Karwity położone były w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na obszarze Wysoczyzny Elbląskiej, 10 km na zachód od Godkowa, w pobliżu granicy z powiatem braniewskim.

Dzieje miejscowości

Pierwotnie osada staropruska. Po raz pierwszy wieś pojawiła się w dokumentach z początku XV stulecia. Występowała wówczas pod nazwą Kirwiten i miała charakter wyłącznie pruskiej osady. W latach 1402-1408 miało w niej gospodarzyć 6 chłopów. 17 października 1514 roku Albrecht Hohenzollern zapisał Karwity Piotrowi zu Dohna. Na początku XVI stulecia rodzina posiadała ok. 404 ha ziemi w Karwitach. W latach 1807-1812 we wsi stacjonowali francuscy żołnierze, co dla ówczesnych mieszkańców nie było szczególnym wyróżnieniem - tradycyjnie zostali zmuszeni do ponoszenia kontrybucji. W 1895 roku miejscowość liczyła 133 mieszkańców. I Wojna Światowa pochłonęła życie kilku żołnierzy pochodzących z Karwit. Ich nazwiska zostały umieszczone na pomniku ku czci poległych, który został odsłonięty w Osieku. W 1931 roku Karwity były zamieszkane przez 191 osób. Składały się z 30 budynków mieszkalnych i obejmowały powierzchnię prawie 400 ha. W latach 30. w Karwitach gospodarzyli między innymi: August Dreher,Gottfried Ehlert, Fritz Hoffmann, Friedrich Legant, Friedrich Naß, Gustav Mattern, i Walter Tollkühn. W miejscowości działał cieśla, krawiec, dekarz, kowal. Funkcjonowała także gospoda, należąca do niejakiej Toni Schubert oraz jednoklasowa szkoła. W 1939 roku Karwity i Stojpy były zamieszkane łącznie przez 158 mieszkańców. Ostatnim wójtem wsi był August Dreher.

Materialny ślad istnienia Karwit. Wieś na dawnej niemieckiej mapie

Przed 1945 rokiem w Karwitach istniała szkoła, mleczarnia, gospoda. W styczniu 1945 roku w okolicach toczyły się ciężkie walki. Pobliskie tereny pokryły mogiły żołnierskie i zniszczony sprzęt wojskowy. Pierwsi polscy osadnicy pojawili się w już latem 1945 roku. Pierwszym powojennym sołtysem został wybrany Stanisław Prokop, a ostatnim Józef Machaj. Po zakończeniu II wojny światowej ocalone zabudowania zostały włączone do Państwowego Ośrodka Hodowli Zarodowej w Słobitach. W tych okolicznościach nielicznym mieszkańcom wsi zaproponowano wykup ziemiw raz zabudowaniami. Do połowy lat 70. władzom udało się pozbyć wszystkich. Zabudowania zostały rozebrane. Karwity przestały istnieć.

Obecnie na obraz dawnej wsi składają się resztki sadów owocowych, fundamenty piwnic, drewniany krzyż i pozostałości czerwonych cegieł domostw. Historia Karwit pokrywa się dziejami wielu wsi, którYM udało się przetrwać wojenną zawieruchę i falę ludzkiego okrucieństwa. Nie były jednak w stanie walczyć z nową rzeczywistością.

Zabytki

• Pozostałości cmentarza ewangelickiego z pierwszej połowy XIX wieku, położone za wsią w kierunku Bielicy

Bibliografia

1. Mieczkowski Krzysztof, Tomaszewski Marian, Rowerem po krainie Kanału Elbląskiego. Przewodnik po szlakach rowerowych, Elbląg 2012.
2. Strategia zrównoważonego rozwoju gminy Godkowo na lata 2013-2020 [data dostępu: 5.05.2014]
3. Bank Danych Lokalnych GUS [data dostępu: 5.05.2014]
4. Słodownik, Karwity

Zobacz też

Małga Wądołek