Kurki (gmina Olsztynek)

Kurki
Kościół pw. św. Maksymiliana Kolbe w Kurkach
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	olsztyński
Gmina	Olsztynek
Liczba ludności (2010)	72
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Kurki
Położenie na mapie Polski Kurki
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Kurki (niem. Kurken) – wieś sołecka w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Olsztynek. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.

Miejscowość w 2010 roku była zamieszkana przez 72 osoby. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Piotr Romański.

Położenie

Miejscowość jest położona na Pojezierzu Olsztyńskim, w odległości 18 km na południowy wschód od Olsztynka, nad rzeką Łyną. Wieś otoczona jest przez jeziora: Sarąg Mały, Kiernoz Wielki, Sarąg Wielki oraz Klimut.

Dzieje miejscowości

Pierwsza wzmianka dotycząca wsi pochodzi z 1341 roku. W 1538 roku powstała wieś czynszowa obejmująca obszar 60 łanów. Osadnicy pochodzili z Polski, najpewniej z terenu Mazowsza.

Na początku XIX wieku uruchomiono szkołę, która spłonęła w 1945 roku. W XVIII wieku wzniesiony został barokowy kościół zachowany do czasów obecnych.

W 1939 roku wieś była zamieszkana wyłącznie przez Mazurów (120 osób). W Kurkach działała wówczas szkoła, poczta, sklep, karczma, posterunek żandarmerii i leśniczówka. W 1944 roku parafia w Kurkach liczyła 1500 wyznawców luterańskich. Po zakończeniu II wojny światowej opuszczoną przez uciekających Niemców i Mazurów wieś zasiedlili Polacy.

W 2005 roku Kurki liczyły 70 mieszkańców. We wsi funkcjonują dwie leśniczówki, poczta oraz sklep. Miejscowość ma charakter wsi letniskowej.

Ludzie związani z miejscowością

• Herman Pełka (1831–1900) – urodzony w Kurkach polski duchowny ewangelicki, pedagog i badacz mazurskiego folkloru

Turystyka

W miejscowości działa Ośrodek Wypoczynkowy Aramis, Ośrodek Wczasów oraz stadnina koni. Istnieje pole namiotowe, a wokół wsi wybudowano liczne domki letniskowe.

Przez Kurki przebiega:

• szlak pieszy o długości 49,9 km

Przebieg trasy: Olsztyn – Jaroty – Bartążek – Kielary – rzeka Łyna – Ruś – granica Rezerwat Las Warmiński| rezerwatu Las Warmiński]] – rzeka Łyna – Półwysep Lalka – Kurki – Brzeźno Łyńskie – Orłowo – Łyński Młyn – Dobrzyń

• czerwony szlak rowerowy Kurki – Olsztynek o długości 20,6 km

Zabytki

• kościół pw. św. Maksymiliana Kolbe

Kościół wybudowany w stylu barokowym w 1753 roku, pierwotnie była to świątynia ewangelicka. Jej wnętrze spłonęło pod koniec XIX stulecia. Do 1855 roku kościół był filią parafii w Żelaźnie. W 1906 roku przeprowadzono remont świątyni. Po 1945 roku opuszczony kościół przejęli katolicy. We wnętrzu znajdują się witraże pochodzące z końca XVIII wieku oraz zabytkowa tablica pamiątkowa, która upamiętnia parafian poległych w czasie I wojny światowej, a pochodzących z miejscowości: Dąb, Zgniłocha, Lipowo Kurkowskie, Marózek, Natać Wielka, Natać Mała, Selwa, Swaderki.

• cmentarz przykościelny założony w XVIII wieku

Zobacz też

Kurki (gmina Działdowo)

Bibliografia

Kuźniewski Bogumił, Olsztynek: miasto i gmina, Olsztynek 2007. Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Bank Danych Lokalnych GUS [20.12.2013]
Dom Warmiński [20.12.2013]
rowery.olsztyn.pl [20.12.2013]
olsztynek.pl [20.12.2013]
pl.wikipedia.org, Kurki [20.12.2013]