Szymon Rudnicki

Szymon Rudnicki
Szymon Rudnicki, biskup warmiński, źródło: wikimedia.org, dostęp 18 listopada 2013
Data i miejsce urodzenia	20 październik 1552 Rzeczyca
Data i miejsce śmierci	4 lipca 1621 Lidzbark Warmiński
Miejsce spoczynku	Frombork
Zawód	biskup warmiński

Szymon Rudnicki (ur. 20 października 1552 roku w Rzeczycy koło Gopła, zm. 4 lipca 1621 roku w Lidzbarku Warmińskim) – sekretarz koronny, biskup warmiński.

Życiorys

Szkoła i wykształcenie

Szymon Rudnicki pochodził z rodziny szlacheckiej, osiadłej w województwie sieradzkim. Był synem kasztelana rozpierskiego. Szymon ukończył szkołę w Kaliszu. Od 1567 roku studiował w Krakowie. Jednym z jego opiekunów został Jakub Górski. Studiował również teologię, filozofię oraz prawo kanoniczne, ale już na Uniwersytetach w Bolonii i Rzymie. W tym ostatnim przyjął święcenia kapłańskie.

Praca

Szymon Rudnicki przebywając w Rzymie trafił w 1575 roku na dwór kardynała Stanisława Hozjusza. Kardynał przedstawił go papieżowi i w 1577 roku Rudnicki otrzymał pierwsze beneficja: kustodię gnieźnieńską i archidiakonat uniejowski.

Prawdopodobnie dopiero po śmierci Hozjusza wrócił do kraju. Miało to miejsce w 1579. Od 1586 roku pracował w kancelarii króla Stefana Batorego, potem służył Zygmuntowi III Wazie. Ogółem na dworze polskich królów przebywał osiem lat. Pracując w kancelarii królewskiej pełnił funkcję sekretarza królewskiego, a później koronnego. W 1598 roku towarzyszył Zygmuntowi III Wazie w wyprawie szwedzkiej. Po wyborze biskupa Piotra Tylickiego na biskupstwo kujawskie zajął jego miejsce w diecezji warmińskiej.

Wybrany przez kapitułę 4 listopada 1604 roku, otrzymał prowizję papieską 12 stycznia 1605 roku, a konsekrowany został w czasie sejmu. Przeciwko tej decyzji zaprotestowali posłowie pruscy na sejmie w 1605 roku, ponieważ Rudnicki nie posiadał indygenatu pruskiego. Gdy go otrzymał, musiał złożyć na sejmiku generalnym w Malborku (4 stycznia 1605 r.) zobowiązanie, że będzie bronił, przestrzegał przywilejów i praw pruskich. Przyjechał na Warmię w kwietniu 1605 roku.

Dopiero w 1607 roku zasiadł w senacie pruskim, aż uzyskał potwierdzenie na piśmie indygenatu przez króla i 3 kwietnia 1607 roku stanom pruskim wystawił rewers, iż piastowanie urzędu biskupa przezeń nie będzie stanowiło precedensu, jak również będzie strzegł i nie naruszał praw pruskich. Jako biskup warmiński, Rudnicki był dobrym mecenasem nauki, sztuki. Ogłosił on drukiem konstytucje synodów warmińskiej diecezji: Mikołaja Szyszkowskiego – reorganizatora szkolnictwa, Jana Wydżgę – autora prac naukowych o biskupach warmińskich i wojnie szwedzkiej, Andrzeja Załuskiego – bibliofila i historyka, Adama Grabowskiego – gorliwego zbieracza książek i rękopisów i Ignacego Krasickiego.

Zgodnie z uchwałami synodu trydenckiego przystąpił do reformowania kościoła katolickiego. Przeprowadził wizytację diecezjalną objeżdżając w latach 1606–1610 94 kościoły. Marcin Kołacki, który był administratorem komornictwa olsztyńskiego w liście pisanym 21 czerwca 1605 roku do biskupa Szymona Rudnickiego zapraszał go do Olsztyna. Biskup Rudnicki na świętego Jana, 24 czerwca 1605 roku zgodził się przybyć do Olsztyna. W mieście zjawiły się tysiące ludzi. Biskup Szymon Rudnicki w 1616 roku zwrócił uwagę na rolę rodziców chrzestnych, którzy mieli wspomagać przy wychowywaniu dzieci rodziców biologicznych.

Do 1610 roku parafia olsztyńska należała do archiprezbiteriatu dobromiejskiego. Synod lidzbarski z 1610 roku dokonał zmian w podziale sieci archiprezbitariatów, tworząc w Olsztynie nowy. Biskup Szymon Rudnicki 15 stycznia 1610 roku wydał stosowny dokument, z którego wynikało, że olsztyński archiprezbiteriat miał obejmować siedem parafii Warmii południowej. W 1617 roku odzyskał kościół Świętego Mikołaja w Elblągu. Doprowadził także do wykupienia z rąk protestanckich Świętej Lipki i utworzenia tam znanego w Polsce miejsca kultu maryjnego. Założył parafię w Królewcu. Rudnicki dokonał poświęceń wielu kościołów. Znany był jako zapobiegliwy gospodarz i fundator diecezjalny. Rudnicki był fundatorem głównego ołtarza w kościele lidzbarskim w 1605 roku, w kościele we wsi Bogatyńskie uposażył alterię w 1611 roku, w katedrze fromborskiej ufundował barokowy portal w 1608 roku, w Ornecie gruntownie przebudował zamek biskupi (zdewastowany w XVI wieku). Rudnicki troszczył się o poziom szkolnictwa i duchowieństwo, wspierał jezuickie szkoły na Warmii i na własny koszt kształcił 30 młodzieńców w kolegium braniewskim, za granicą oraz w innych uczelniach w Polsce.