Błyskoporek podkorowy

Błyskoporek podkorowy
Inonotus obliquus
(Pers.) Pilát
Błyskoporek podkorowy
Systematyka
Królestwo	grzyby
Gromada	grzyby podstawkowe
Klasa	pieczarniaki
Rząd	szczeciniakowce
Rodzina	szczeciniakowate
Rodzaj	błyskoporek
Gatunek	błyskoporek podkorowy
Włóknouszek ukośny

Błyskoporek podkorowy (Inonotus obliquus (Pers.) Pilát – gatunek grzyba wielkoowocnikowego z rodziny szczeciniakowatych (Hymenochaetaceae), rzędu szczeciniakowców (Hymenochaetales).

Owocnik

Błyskoporek podkorowy występuje w dwóch stadiach. Najbardziej znaną formą występowania tego gatunku są charakterystyczne narośla na pniu porażonego drzewa. W sąsiedztwie narośla drewno silniej się rozrasta i pień może być rozszerzony. Narośla są zbudowane z mocno splecionych strzępek grzyba, przybierających kształty nieregularnych brył o średnicy kilkudziesięciu centymetrów (nawet do 50 cm). Zewnętrzna powierzchnia jest czarna, jakby zwęglona, głęboko spękana w różnych kierunkach, bardzo twarda i krucha. W miejscach świeżych pęknięć i w szczelinach widoczna jest grzybnia w kolorze od żółtego do rdzawobrązowego lub czerwonobrązowego. Narośla to struktury, w których grzyb wytwarza liczne, jedno-czterokomórkowe chlamydospory, umożliwiające rozprzestrzenianie grzyba aż do czasu obumarcia rośliny żywicielskiej. Wówczas grzyb wytwarza drugą formę wytwarzającą zarodniki podstawkowe – owocniki, rosnące pod korą drzew liściastych. Owocniki są jednoroczne, płaskie, rozpostarte (resupinatowe), o szerokości do kilkudziesięciu centymetrów i rozciągające się wzdłuż pnia na odcinku do kilku metrów; zwykle tworzą się w sąsiedztwie narośli.

Rozmieszczenie i ekologia

Błyskoporek podkorowy jest pasożytem drzew liściastych, głównie brzozy, a także wiązów, olch, jarzębin, dębów i buków. Powoduje rozległą białą zgniliznę drewna i przedwczesne zamieranie drzew. Błyskoporek podkorowy znajduje się na "Czerwonej Liście", gdzie zaliczono go do kategorii grzybów rzadkich - R.

Wartość użytkowa

Niejadalny.

Ciekawostki

Błyskoporek podkorowy nazywany jest również włóknouszkiem ukośnym, błyskoporkiem ukośnym, hubą ukośną, brzozową lub skośnorurkową, czarną hubą brzozową, (czarnym) guzem brzozowym, czyrem brzozy, czagą. Czarne, spękane, guzowate twory wzbudzają zainteresowanie farmakologii ze względu na właściwości lecznicze. Medycyna ludowa, co najmniej od XVI w. znała i wykorzystywała właściwości lecznicze I. obliquus. Stosowano go w chorobach przewodu pokarmowego, przy bólach jelit, nadkwasocie, owrzodzeniach żołądka i dwunastnicy, dolegliwościach śledziony i wątroby oraz w chorobach nowotworowych. Zewnętrznie stosowany w zapaleniu jamy ustnej oraz narządów rodnych. Potwierdzono jego dodatnie oddziaływanie na centralny układ nerwowy, na procesy przemiany materii, na wzrost odporności organizmu na infekcje. Stwierdzono, iż wodne wyciągi w sposób widoczny zmniejszają cierpienia chorych na nowotwory, uśmierzają bóle, polepszają apetyt, a w początkowym stadium choroby, stagnują jej rozwój. W Europie Wschodniej wprowadzono na rynek farmaceutyczne preparaty z wyciągu I.obliquus o nazwie Befungin, Binczaga (Bin-Czaga), Binan-8. Na Warmii i Mazurach błyskoporek podkorowy odnotowany został m.in. w Leśnym Arboretum w Kudypach, w Mazurskim Parku Krajobrazowym, w rezerwacie Mszar a także na terenie miasta Olsztyna w lesie Kortowskim.

Bibliografia

Fiedorowicz G..The participation of macromycetes In selected forest communities of the Masurian Landscape Park (NE Poland). Acta Mycologica, 2009, 44(1): 77-95.
Mańka K.. Fitopatologialeśna . 1998, PWRiL. Warszawa.
Szczepkowski A.. Grzyby nadrzewne w innym świetle – użytkowanie owocników.Studia i Materiały CEPL w Rogowie 2012.R. 14. Zeszyt 32 ( 3): 171-189.
W. Wojewoda, M. Ławrynowicz: Red list of the macrofungi in Poland. W: Z. Mirek, . Zarzycki, W. Wojewoda Z. Szelag (red.), Red lists of plants and fungi in Poland. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2006, 55-70.

Linki zewnętrzne

pl.wikipedia.org, ozorek dębowy [10.06.2014]
indexfungorum.org [10.06.2014]