Ozorek dębowy
| Ozorek dębowy | |
| | |
| Fistulina hepatica | |
| (Schaeff.) With. | |
 Ozorek dębowy – owocniki na pomnikowym dębie w Nadleśnictwie Nowe Ramuki | |
| Systematyka | |
| Królestwo | grzyby |
| Gromada | grzyby podstawkowe |
| Klasa | pieczarniaki |
| Rząd | pieczarkowce |
| Rodzina | ozorkowate |
| Rodzaj | ozorek |
| Gatunek | ozorek dębowy |
| Synonimy | |
Ozorek dębowy (Fistulina hepatica (Schaeff.) With.) – gatunek grzyba wielkoowocnikowego z rodziny ozorkowatych (Fistulinaceae), rzędu pieczarkowców (Agaricales).
Owocnik
Ozorek tworzy owocniki jednoroczne, pojedyncze lub złożone z kilku kapeluszy zrośniętych nasadami, przyrośnięte bokiem do drewna, siedzące lub z krótkim trzonem. Kapelusze są początkowo guzowate, potem poduszkowate, łopatkowate lub półkuliste, za młodu miękkie i mięsiste, przypominające konsystencją surowe mięso, potem włókniste i sztywne. Gatunek charakteryzuje się występowaniem wolno zwisających, niezrośniętych rurek hymenoforu. Ze względu na niezwykły wygląd i barwę owocników jest to grzyb bardzo łatwy do rozpoznania.
Rozmieszczenie i ekologia
Ozorek dębowy jest gatunkiem szeroko rozpowszechnionym w strefie klimatu umiarkowanego, występuje jednak miejscowo. W Europie jego zasięg ograniczony jest przede wszystkim do środkowej części kontynentu i Wysp Brytyjskich. W Polsce jest grzybem nieco częstszym w południowej części kraju.
Ozorek jest fakultatywnym pasożytem drzew. Wywołuje delikatną zgniliznę drewna, zwłaszcza rdzenia, która przebarwia drewno na głęboki, ciemnobrązowy kolor. Proces ten jest stosunkowo powolny. Po śmierci drzewa grzyb żyje na jego drewnie saprotroficznie. Ozorek dębowy występuje w różnych typach zbiorowisk lasów liściastych i mieszanych, również w parkach i zadrzewieniach przykościelnych, jednak tylko tam, gdzie rosną skupienia bardzo starych dębów, a więc najczęściej w rezerwatach lub parkach narodowych.
Na Warmii i Mazurach ozorek dębowy został odnotowany m.in. w Leśnym Arboretum w Kudypach, w Mazurskim Parku Krajobrazowym oraz w rezerwatach przyrody: Dęby Napiwodzkie, Lesie Warmińskim oraz Koniuszanka II.
Wartość użytkowa
Ozorek dębowy od 2004 r. podlega w Polsce ścisłej ochronie gatunkowej. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski, gdzie zaliczono go do kategorii grzybów rzadkich – R.
Zobacz też
pl.wikipedia.org, Ozorek dębowy [22.04.2014]
Bibliografia
Kubiak Dariusz, Stanowiska ozorka dębowego Fistulina hepatica L. w północno-wschodniej Polsce, "Chrońmy Przyr. Ojcz" 2007, nr 63, s. 674–73.
Wojewoda Władysław, Ławrynowicz Maria, Red list of the macrofungi in Poland, [w:] Red lists of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski, red. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda i Zbigniew Szeląg, Kraków 2006, s. 55-70.
