Rezerwat Źródła Rzeki Łyny
| Rezerwat Źródła Rzeki Łyny im. Prof. Romana Kobendzy | |
| | |
 Głaz w rezerwacie upamiętniający postać prof. Romana Kobendzy | |
| Rodzaj rezerwatu | krajobrazowy |
| Państwo |  Polska
|
| Data utworzenia | 1959 |
| Powierzchnia | 121,04 ha |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Rezerwat Źródła Rzeki Łyny im. Prof. Romana Kobendzy | |
| Położenie na mapie Polski  Rezerwat Źródła Rzeki Łyny im. Prof. Romana Kobendzy | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Rezerwat Źródła Rzeki Łyny im. Prof. Romana Kobendzy – utworzono w 1959 roku, w pobliżu wsi Łyna w gminie Nidzica. Jest rezerwatem krajobrazowym, powołanym w celu zachowania źródeł rzeki Łyny wraz z interesującym zjawiskiem geologicznym jakim jest wsteczna erozja źródliskowa. Rrezerwat zajmuje obszar 120,54 ha, w tym 112,04 ha lasów, 3,96 gruntów rolnych oraz 0,99 ha wód.
Spis treści
Fizjogeografia terenu i szata roślinna
Rezerwat obejmuje rozległą dolinę z wieloma bocznymi wąwozami, na terenie której znajdują się liczne systemy źródliskowe. Zachodzące tu zjawisko erozji wstecznej polega na wymywaniu przez wody wysiękowe piasków, zalegających na wypiętrzonych w tym miejscu nieprzepuszczalnych iłach mioceńskich. W efekcie tego procesu wytworzyły się półkoliste nisze zwane cyrkami dolinnymi, kształtujące zbocze doliny w prawie pionowe ściany. Dna tych obniżeń znajdują się na wysokości 153 m n.p.m. i są miejscami obniżone o 20 m w stosunku do terenów przyległych. Wypływające ze zboczy dziesiątki strumyków dają początek rzece Łynie, która spada kaskadami ku niżej leżącemu wąwozowi, wciętemu do głębokości 60 m w podłoże. Ujście doliny zamyka niewielki (ok. 1,5 ha) staw młyński powstały na skutek wybudowania tamy rzecznej. Dna cyrków porośnięte są przez roślinność źródliskową, a niżej położone, aluwialne doliny porastają zbiorowiska łęgowe z rzadkim drzewostanem łęgowym. Większa część wysoczyzny, która znajduje się w granicach rezerwatu, porastają drzewostany sosnowe, w przeważającej części posadzone na siedlisku grądu subkontynentalnego (Tilio-Carpinetum). Wiek tego drzewostanu oceniany jest na 120-140 lat. Niespotykane ukształtowanie terenu tworzy swoisty mikroklimat. Duża ilość zimnych wód źródlanych oraz obniżenie terenu i jego lesistość powodują utrzymywanie się tu, w porównaniu z terenem otaczającym, niższych temperatur latem i wyższych zimą.
Rośliny
Na terenie rezerwatu stwierdzono występowanie 454 gatunków roślin, w tym: 14 wątrobowców, 78 mchów, 12 paprotników i 350 roślin nasiennych. Wśród nich odnotowano siedem gatunków objętych całkowitą ochroną prawną i 20 podlegających ochronie częściowej (stan na 20002 r.). Do rzadszych gatunków roślin naczyniowych w rezerwacie należą: Listera ovata, Dactylorhiza maculata, D. incarnata, D. majalis, Lilium martagon, Actaea spicata, Corydalis intermedia, Epilobium obscurum, Dryopteris dilatata, Fragaria moschata, Stellaria uliginosa i S. longifolia.
Ciekawostki
Rezerwat "Źródła rzeki Łyny" został nazwany imieniem Romana Kobendzy (1886-1955) - słynnego polskiego botanika, dendrologa, profesora SGGW - dla podkreślenia jego zasług położonych m.in. na polu ochrony przyrody Pojezierza Mazurskiego.
Rezerwat wchodzi w skład dwóch obszarów Natura 2000: Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków "Puszcza Napiwodzko-Ramucka" (kodPLB280007) oraz Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk "Ostoja Napiwodzko Ramucka" (kod PLH280052).
Bibliografia
S. Dąbrowski, B. Polakowski, L. Wołos: Obszary chronione i pomniki przyrody województwa warmińsko-mazurskiego. Urząd Wojewódzki, Wydział Ochrony Środowiska i Rolnictwa w Olsztynie, 1999.
W. Pisarek, J. Sawicki, M. Szczecińska: Flora roślin naczyniowych i mszaków rezerwatu "Źródła rzeki Łyny im. prof. R. Kobendzy". Acta Botanica Warmiae et Masuriae 2: 93-110, 2002.
Linki zewnętrzne
pl.wikipedia.org, Rezerwat Źródła Rzeki Łyny [21.04.2014]
pl.wikipedia.org, Roman Kobendza [21.04.2014]
