Rezerwat Źródła Rzeki Łyny

Rezerwat Źródła Rzeki Łyny im. prof. Romana Kobendzy
Głaz w rezerwacie upamiętniający postać prof. Romana Kobendzy
Rodzaj rezerwatu	krajobrazowy
Państwo	Polska
Data utworzenia	1959
Powierzchnia	121,04 ha
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Rezerwat Źródła Rzeki Łyny im. prof. Romana Kobendzy
Położenie na mapie Polski Rezerwat Źródła Rzeki Łyny im. prof. Romana Kobendzy
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Rezerwat Źródła Rzeki Łyny im. prof. Romana Kobendzy – rezerwat krajobrazowy utworzony w 1959 r. w pobliżu wsi Łyna w gminie Nidzica w celu zachowania źródeł rzeki Łyny wraz z interesującym zjawiskiem geologicznym, jakim jest wsteczna erozja źródliskowa. Rerezerwat zajmuje obszar 120,54 ha, w tym 112,04 ha lasów, 3,96 gruntów rolnych oraz 0,99 ha wód.

Rezerwat wchodzi w skład dwóch obszarów Natura 2000. Są to: obszar specjalnej ochrony ptaków Puszcza Napiwodzko-Ramucka (kodPLB280007) oraz specjalny obszar ochrony siedlisk Ostoja Napiwodzko-Ramucka (kod PLH280052).

Tablica informacyjna w rezerwacie

Fizjogeografia terenu i szata roślinna

Rezerwat obejmuje rozległą dolinę z wieloma bocznymi wąwozami, na terenie której znajdują się liczne systemy źródliskowe. Zachodzące tu zjawisko erozji wstecznej polega na wymywaniu przez wody wysiękowe piasków zalegających na wypiętrzonych w tym miejscu nieprzepuszczalnych iłach mioceńskich. W efekcie tego procesu wytworzyły się półkoliste nisze zwane cyrkami dolinnymi, kształtujące zbocze doliny w prawie pionowe ściany. Dna tych obniżeń znajdują się na wysokości 153 m n.p.m. i są miejscami obniżone o 20 m w stosunku do terenów przyległych.

Wypływające ze zboczy dziesiątki strumyków dają początek rzece Łynie, która spada kaskadami ku niżej leżącemu wąwozowi, wciętemu do głębokości 60 m w podłoże. Ujście doliny zamyka niewielki (ok. 1,5 ha) staw młyński powstały na skutek wybudowania tamy rzecznej.

Dna cyrków porośnięte są przez roślinność źródliskową, a niżej położone aluwialne doliny porastają zbiorowiska łęgowe z rzadkim drzewostanem łęgowym. Większą część wysoczyzny, która znajduje się w granicach rezerwatu, porastają drzewostany sosnowe, w przeważającej części posadzone na siedlisku grądu subkontynentalnego (Tilio-Carpinetum). Wiek tego drzewostanu oceniany jest na 120–140 lat.

Niespotykane ukształtowanie terenu tworzy swoisty mikroklimat. Duża ilość zimnych wód źródlanych oraz obniżenie terenu i jego lesistość powodują utrzymywanie się tu, w porównaniu z terenem otaczającym, niższych temperatur latem i wyższych zimą.

Rośliny

Na terenie rezerwatu stwierdzono występowanie 454 gatunków roślin, w tym: 14 wątrobowców, 78 mchów, 12 paprotników i 350 roślin nasiennych. Wśród nich odnotowano siedem gatunków objętych całkowitą ochroną prawną i 20 podlegających ochronie częściowej (stan na 2002 r.). Do rzadszych gatunków roślin naczyniowych w rezerwacie należą: Listera ovata, Dactylorhiza maculata, D. incarnata, D. majalis, Lilium martagon, Actaea spicata, Corydalis intermedia, Epilobium obscurum, Dryopteris dilatata, Fragaria moschata, Stellaria uliginosa i S. longifolia.

Ciekawostki

Rezerwat Źródła Rzeki Łyny został nazwany imieniem Romana Kobendzy (1886–1955) – słynnego polskiego botanika, dendrologa, profesora SGGW – dla podkreślenia zasług tego badacza położonych m.in. na polu ochrony przyrody Pojezierza Mazurskiego.

Zobacz też

pl.wikipedia.org, rezerwat Źródła Rzeki Łyny [21.04.2014]
pl.wikipedia.org, Roman Kobendza [21.04.2014]

Bibliografia

Dąbrowski Stanisław, Polakowski Benon, Wołos Lucjan, Obszary chronione i pomniki przyrody województwa warmińsko-mazurskiego, Olsztyn 1999.

Pisarek Włodzimierz, Sawicki Jakub, Szczecińska Monika, Flora roślin naczyniowych i mszaków rezerwatu Źródła rzeki Łyny im. prof. R. Kobendzy, "Acta Botanica Warmiae et Masuriae" 2002, nr 2, s. 93-110.