Frączki

Frączki
Neogotycki kościół we Frączkach z XIX wieku.
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	olsztyński
Gmina	Dywity
Liczba ludności (2010)	282
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Frączki
Położenie na mapie Polski Frączki
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Frączki (niem.Fleming) – wieś sołecka w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Dywity. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.

Miejscowość w 2010 roku była zamieszkana przez 282 osoby. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Maria Preweda.

Położenie

Miejscowość jest położona na Pojezierzu Olsztyńskim, w odległości 23 km na północ od Olsztyna.

Dzieje miejscowości

Obecna nazwa wsi została utworzona po zakończeniu II wojny światowej od imienia Franciszek i nie ma nic wspólnego z oryginalną niemieckojęzyczną nazwą. na wzór innych nazw miejscowości, pochodzących od imienia, w tym przypadku Franciszek. Pierwotna nazwa wsi ulegała na przestrzeni wieków stopniowym przekształceniom:Flemingswalt (1358), Flemingswald (1369), Flemingswalde (1376), Fleminck (1597), Fleming (1615), Flemming (1820). Miejscowość otrzymała przywilej lokacyjny w rąk biskupa Jan Stryprocka w roku 1358. Nadanie zobowiązywało zasadźcę do wystawienia kościoła we wsi. Pierwszym właścicielem wsi był Wilhelm Fleming von Wusen. W okresie rządów biskupa Franciszka Kuhschmalza w latach 1424-1457, świątynia we Frączkach była filią kościoła w Radostowie. W XV wieku w okresie wojny polsko-krzyżackiej w latach 1519-1521 uległ zniszczeniu. Nowa świątynia powstała pod koniec kolejnego stulecia - konsekracji dokonał wówczas w roku 1580 biskup Marcin Kromer. Po upływie 300 lat na jego miejscu powstał zachowany do czasów obecnych neogotycki kościół, konsekrowany w 1883 roku przez biskupa Filipa Krementza. 21 stycznia 1905 roku biskup Andrzej Thiel utworzył we Frączkach samodzielną parafię.

W XIX wieku miejscowość była zamieszkana wyłącznie przez Polaków.

Edukacja

W miejscowości funkcjonuje szkoła podstawowa.

Kultura

We Frączkach działa Stowarzyszenie Nasza Wieś, skupiające się na integracji i aktywizacji mieszkańców oraz popularyzacji walorów historycznych, przyrodniczych i kulturowych regionu. We wsi istnieje również Centrum Kultury i Aktywności. Cyklicznie w miejscowości organizowany jest zlot rowerowy oraz Noc Sobótkowa.

Turystyka

• Szlak rowerowy: Jeziorany-Lekity-Derc-Frączki-Studzianka-Radostowo-Studnica-Jeziorany

Zabytki

• Kościół neogotycki z XIX wieku pw. św. Marii Magdaleny.
• Ceglana kapliczka z końca XIX wieku, zlokalizowana przy kościele
• Kapliczka z 1819 roku przy budynku dawnej szkoły
• Kapliczka przydrożna zlokalizowana przy kamieniu pamiątkowym
• Kapliczka z końca XIX stulecia zlokalizowana przy posesji nr 12
• Przed II wojną światową w centrum wsi stał pomnik upamiętniający mieszkańców Frączek i Studzianki, poległych w czasie I wojny światowej. Po 1945 roku uległ zniszczeniu. Na ocalałej podmurówce umieszczony został w roku 2008 kamień i tablicę upamiętniającą jubileusz 650-lecia Frączek.

Bibliografia

1. Biskupiec. Z dziejów miasta i powiatu, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1969.
2. Jadwiszczak Andrzej S., Klimek Robert, Kosińska Teresa, Warmia znana i nieznana: Ługwałd, Spręcowo, Sętal, Nowe Włóki, Plutki, Gradki, Tuławki, Gady, Frączki, Studzianka, Derc, Barczewko, Maruny, Gady 2011.
3. Lewicka Daniela, Tomkiewicz Ryszard, Gmina Dywity: teraźniejszość i przeszłość, Olsztyn 1994.
4. "Mój Fleming, moje Frączki. Wspomnienia mieszkańców", oprac. hist. Stanisław Achremczyk, Frączki 2008.
5. Skurzyński Piotr, Warmia i polskie Dolne Prusy. Przewodnik turystyczny, Gdynia 2012.
6. Bank Danych Lokalnych GUS [data dostępu: 10.12.2013]
7. Wikipedia: Frączki [data dostępu: 10.12.2013]