Gronowo
| Gronowo | |
| | |
 Dwór z początku XIX w., źródło: www.wikipedia.pl, 12.09.2013.
| |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko - mazurskie |
| Powiat | mrągowski |
| Gmina | Mrągowo |
| Sołectwo | Gronowo |
| Liczba ludności (Pole-obowiązkowe) | Pole-obowiązkowe |
| Strefa numeracyjna | (+48) 89 |
| Tablice rejestracyjne | NMR |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Gronowo | |
| Położenie na mapie Polski  Gronowo | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Gronowo (niem. Gronowen, Grunau) – wieś sołecka w Polsce w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie mrągowskim, w gminie Mrągowo. W latach 1975-1998 miejscowość przynależała administracyjnie do województwa olsztyńskiego.
Spis treści
Charakterystyka fizjograficzna
Miejscowość położona jest na terenie fizjograficznym charakterystycznym dla powiatu mrągowskiego, który znajduje się w obrębie dwóch regionów: cześć zachodnia do linii Lipowo - Kosewo - Baranowo - Cudnochy to obszar wyniesień Pojezierza Mrągowskiego; część wschodnia to Kraina Wielkich Jezior Mazurskich, stanowiąca rozległe obniżenie w pasie pojezierzy Polski Północno-Wschodniej. Ukształtowanie terenu jest typowe dla obszarów polodowcowych. Występuje tutaj także skupienie dużych, naturalnych zbiorników wodnych (14% powierzchni) oraz rozległe, zwarte kompleksy leśne (31% powierzchni).
Dzieje miejscowości
Gronowo jest najstarszą wsią szlachecką w byłym powiecie mrągowskim, która została założona przed 1329 r. Wiadomo, że w 1329 r. komtur Bałgi Konrad Kyburg poswiadczył, iż dotychczasowi posiadacze majątku koło Bożego, wielkości 40 łanów, Józef, Otto i Gabriel, odstąpili go Hermanowi Barschau na prawie chełmińskim. Ponadto 10 łanów sołeckich ma być wolnych od czynszu a 30 obsadzonych jako wieś czynszowa. Mieszkańcy otrzymali prawo połowu ryb w Jeziorze Gronowskim. W 1414 r. Gronowo było dobrami rycerskimi. W skład majątku z czasem wchodziła leśniczówka na zachód od Jeziora Karw. W 1467r. Erazm Konopacki (Compaschke) nabył w Gronowie od Konrada Schwengitten 5,5 łana. Pod koniec XVII w. właścicielami wsi była rodzina von Polentzów i von Brunsertów. Wówczas sołtysi Gronowo, posiadający duże uposażenie byli zobowiązani do konnej służby w zbroi. Pod koniec XVIII w. założono tutaj szkołę pod patronatem szlacheckim, w której nauczano w języku polskim. W XIX w. liczba mieszkańców sukcesywnie rosła. W II poł XIX w. dobrami senioralnymi władał Fresin, który oddał majątek innemu krewnemu o tym samym nazwisku. Majątek specjalizował się w hodowli owiec. W 1907r. właścicielem ziem Gronowa i Niewkowa był rotmistrz Georg von Fresin. Funkcjonował tutaj także mleczarnia. W 1939 r. na tym obszarze znajdowały się 83 gospodarstwa domowe, w tym 44 rolnicze a las na obszarze wiejskim był własnością starostwa powiatowego.
Kultura
We wsi działa świetlica. Organizowane są tutaj także festyny i pikniki.
Ludzie związani z miejscowością:
Na kartach historii wsi zapisał się komtur Bałgi Konrad Kyburg.
Zabytki:
We wsi zachowała się pozostałość dworku z początku XIX w.
Bibliografia:
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. II, Warszawa 1881, 927 ss.
http://www.it.mragowo.pl/media/art/707/file/historia.pdf, 12.09.2013.
