Kaborno

Kaborno
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	olsztyński
Gmina	Purda
Liczba ludności (2010)	142
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Kaborno
Położenie na mapie Polski Kaborno
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Kaborno (niem. Kalborn ) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Purda. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego.

Miejscowość w 2010 roku liczyła 142 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Teresa Wittke.

Położenie

Wieś położona jest na Pojezierzu Olsztyńskim, 4 km na południe od Klewek.

Dzieje miejscowości

Przywilej lokacyjny dla obszaru, na którym miała w przyszłości powstać wieś został wystawiony przez kapitułę warmińską w 1359 roku. Nadanie obejmujące 120 łanów otrzymali czterej pruscy bracia zwani Karyothen. Mieli prawo do budowy młyna i połowu ryb w Jeziorze Linowskim. Na wspomnianym obszarze na początku XVI wieku powstały wsie szlacheckie: Trękus, Trękusek, Wyrandy i Kaborno. Miejscowość w 1518 roku pojawia się pod nazwą Caldeborn, co stanowiło nawiązanie do jej ówczesnego właściciela - Petera von Caldeborn. W 1523 roku majątek należał już do wasala kapituły warmińskiej - Wojtka Milewskiego. Wkrótce dotychczasowy majątek szlachecki powrócił do kapituły, która przekształciła go w wieś czynszową na prawie chełmińskim. W 1656 roku wieś miała obejmować obszar 30 łanów, na których gospodarzyło 10 chłopów, osadników z Mazowsza. Za wsią, na granicy z gruntami wsi Trękus, na strumieniu biegnącym do Jeziora Linowskiego zbudowano młyn wodny, zwany Kalbornikiem. Młyn oddawany był przez kapitułę w dzierżawę lub lenno. Młyn przestał działać w latach 30. XX wieku. W latach 80. młyn rozebrano i przewieziono do skansenu w Olsztynku.

Spis majątkowy po zaborze Warmii przez Prusy wykazał obecność 148 mieszkańców. Reprezentujący wieś chłop Walenty Chmielewski uczestniczył w hołdzie składanym nowemu władcy w Malborku. W 1. połowie XIX wieku w Kabornie działał młyn z młynarzówką, a wieś liczyła 202 mieszkańców i 35 domów. W 1895 roku Kaborno liczyło już 488 mieszkańców. We wsi działała szkoła , zatrudniająca 2 niemeickich nauczycieli. Pomiędzy miejscową ludnością a nauczycielami doszło do ostrego konfliktu, u którego podstaw leżała nietolerancja wobec języka polskiego praktykowana w placówce. W Kabornie działała również polska biblioteka, prenumerowano Gazetę Olsztyńską. W 1908 roku Jakub Dulisz wybudował we wsi kaplicę. W 1935 roku Kaborno było zamieszkane przez 547 osób. W roku 2009, z okazji 650-lecia lokacji wsi, ówczesny prymas Polski kardynał Józef Glemp odprawił w kaplicy uroczyste nabożeństwo.

W miejscowości działa ceniona tradycyjna wędzarnia ryb Parol.

Zabytki

• Budynek dawnej szkoły, przerobiony na mieszkania
• Dwie warmińskie chałupy
• Mała kapliczka przydrożna i krzyż, zlokalizowane za wsią

Bibliografia

1. Przewodnik turystyczny po gminie Purda, Purda 2013.
2. Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
3. Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
4. Historia wsi na stronie gminy Purda [data dostępu: 12.11.2013]
5. Wojewódzka ewidencja zabytków [data dostępu: 12.11.2013]
6. Bank Danych Lokalnych GUS [data dostępu: 12.11.2013]
7. Verwaltungsgeschichte [data dostępu: 12.11.2013]