Żabi Róg

Żabi Róg
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	ostródzki
Gmina	Morąg
Liczba ludności (2010)	1 271
Strefa numeracyjna	(+48) 89
Kod pocztowy	14-140
Tablice rejestracyjne	NOS
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Żabi Róg
Położenie na mapie Polski Żabi Róg
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Żabi Róg (niem. Horn) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie ostródzkim, w gminie Morąg. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W 2010 r. liczyła 1 271 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Mirosława Mała.

Położenie

Miejscowość położona jest na Mazurach Zachodnich, nad Jeziorem Żabim na Pojezierzu Iławskim.

Dzieje miejscowości

Wieś wymieniono po raz pierwszy w dokumentach z lat 1340-1343, kiedy to Zygfryd Sitten – główny szpitalnik i komtur elbląski – wydał przywilej na założenie karczmy niejakiemu Jakubowi. Budowa karczmy wskazuje, że w tym miejscu istniała wieś lub jakaś osada.

Osada została lokowana na prawie chełmińskim w 1353 roku przez komtura elbląskiego Ortolfa z Trewiru, który polecił wójtowi z Morąga założyć wieś czynszową na 60 włókach pod nazwą Guldindhorn. Zasadźca otrzymał 6 włók wolnych od daniny i urząd sołtysa. Na 54 włókach wyznaczono daninę w wysokości pół grzywny i dwóch kur od każdej włóki rocznie. W przywileju lokacyjnym mieszkańcy otrzymali także prawo połowu ryb na własne potrzeby w sąsiadującym z wsią jeziorze. Przywilej lokacyjny został odnowiony w 1420 roku. Sołtys zobowiązany został do służby zbrojnej w pancerzu, mieszkańcy wsi musieli płacić dziesięcinę dla księdza we Florczakach.

Wieś została dotkliwie zniszczona w czasie wojny w latach 1519–1521. W roku 1543 aż 33 włóki ziemi leżały odłogiem, a jedynie 21 było uprawianych. Kolejne znaczne zniszczenia nastąpiły w czasie wojen szwedzkich – wieś nie była w stanie płacić żadnych danin przez dłuższy czas. Na początku XVII wieku w Żabim Rogu żyło 16 chłopów posiadających po 3 włóki. W 1782 roku odnotowano istnienie 34 domów. W 1817 roku Żabi Róg liczył 43 domów i 230 mieszkańców. W roku 1858 w 70 domach mieszkało łącznie 495 osób. W roku 1939 we wsi istniały 223 gospodarstwa domowe i mieszkało 769 osób. 349 spośród nich utrzymywało się z rolnictwa lub leśnictwa, 244 z pracy w przemyśle lub rzemiośle, 61 osób zatrudnionych było w handlu lub komunikacji. W tym czasie było 55 gospodarstw rolnych o powierzchni w granicach 0,5-5 ha, 22 gospodarstwa o areale 5–10 ha, 26 o areale 10–20 hai 14 o powierzchni w granicach 20–100 ha. Jednoklasowa szkoła powstała w XVIII wieku. W 1939 roku była to już trzyklasowa szkoła z trzema nauczycielami, do której uczęszczały także dzieci z Kretowin.

Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa.

Kultura

W miejscowości działa Biblioteka Publiczno–Szkolna, będąca filią Miejskiej Biblioteki Publicznej w Morągu.

Ludzie związani z miejscowością

• Marek Książek (ur. 1951) – urodzony w Żabim Rogu dziennikarz, pisarz, satyryk, poeta

Zabytki

W pobliżu wsi, koło stacji kolejowej odnaleziono ślady po dwóch kurhanach z młodszej epoki brązu

Turystyka

• zielony szlak rowerowy: Łukta – Dragolice – Florczaki – Nowaczyzna – Swojki – Żabi Róg – Gubity – Kozia Góra – Gucin – Kolonia Mostkowo – Łukta, o łącznej długości 27,9 km

Inne

O Żabim Rogu wspomniał Zbigniew Nienacki w swojej powieści Pan Samochodzik i Niewidzialni. Pisarz mieszkał w Jerzwałdzie, oddalonym od miejscowości o 50 km. Prawdopodobnie Żabi Róg stał się inspiracją dla nazwy miejscowości Złoty Róg, w której toczy się akcja wcześniejszej części Pan Samochodzik i Winnetou.

Bibliografia

Morąg. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1973.
Orłowicz Mieczysław, Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii, na nowo podali do druku Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991.
Bank Danych Lokalnych GUS [05.08.2013]