Baltazar Stockfisch

Baltazar Stockfisch
Data i miejsce urodzenia	ok. 1455 r. prawdopodobnie Braniewo
Data i miejsce śmierci	ok. 15 lutego 1521 r. Elbląg

Baltazar Stockfisch (ur. ok. 1455 r. prawdopodobnie w Barczewie, zm. przed 15 lutego 1521 r. w Elblągu) – kanonik, wikariusz i administrator generalny warmiński.

Życiorys

Na temat jego rodziny oraz wykształcenia brak bliższych wiadomości. Całe swoje życie związał z kanonią warmińską i pracą u boku kilku biskupów warmińskich. W trakcie wojny z Krzyżakami schronił się na zamku w Olsztynie. Pod koniec 1520 r. zamieszkał w Elblągu, gdzie zmarł wkrótce potem.

Szkoła i wykształcenie

Zachowane liczne wiadomości o prowadzonej działalności świadczą o tym, że zapewne miał prawnicze wykształcenie uniwersyteckie. Wiadome jest, że w lutym 1496 r. planował wyjazd do Włoch w celu kontynuowania studiów prawniczych. Wyjazd nie doszedł do skutku, jednak dowodzi, że Stockfisch odbywał już wcześniej naukę w kierunku prawniczym.

Praca

Początkowo był notariuszem publicznym, a w latach 1479–1489 pisarzem, sekretarzem i zaufanym biskupa Mikołaja Tungena. To właśnie on obdarzył go 15 czerwca 1481 r. wikarią św. Eufemii przy kaplicy zamkowej w Lidzbarku Warmińskim. Dzięki niemu także został prałatem dziekanem kapituły kolegiackiej w Dobrym Mieście. Funkcję dziekana pełnił od 15 kwietnia 1482 r. do 2 marca 1488 r. 27 stycznia 1489 r. był wymieniony jako prepozyt tej kapituły. Jednocześnie w 1488 r. był oficjałem biskupa warmińskiego, czyli urzędnikiem sądowym działającym przy biskupie. Rok później przejął też zadania ekonoma biskupiego.
Gdy w 1489 r. zmarł biskup Mikołaj Tungen a Kapituła Warmińska wybrała na jego miejsce Łukasza Watzenrode, Stockfisch został wysłany do Rzymu z zadaniem pozyskania konfirmacji dla biskupa elekta. Spotkał się tam z papieżem Innocentym VIII i przedstawił akta wyboru Łukasza Watzenrodego na biskupa warmińskiego, które zostały zaakceptowane. Przy tej okazji 18 maja 1489 r. papież wyraził zgodę na objęcie przez Stockfischa zwolnionej przez Watzenrodego kanonii fromborskiej.

Po powrocie z Rzymu najczęściej przebywał na dworze biskupim. Początkowo koncentrował się na wspieraniu nowego ordynariusza warmińskiego, dla którego redagował "Memoriale Domini Lucae" (pisał je w latach 1489–1493). Jednocześnie od 1489 był proboszczem w parafii w Głotowie. W 1496 r. Tomasz Werner, ówczesny kanonik warmiński, przekazał kanonikat w administrację Baltazarowi Stockfischowi. Już wcześniej, bo w latach 1491–1494 zastępował kustosza Wernera podczas jego nieobecności. Działał w jego imieniu także w latach 1497–1499.

W kapitule warmińskiej pełnił rozmaite funkcje: w latach 1493–1502 pełnił obowiązki administratora kapitulnego w Olsztynie. Przez następnych sześć lat (1503–1508) był wikariuszem generalnym biskupa Łukasza Watzenrodego. Potem powrócił do zadań administratora w Olsztynie (1508–1509). W okresie od 1512 do 1513 był administratorem generalnym sede vacante, co oznaczało, że tuż po śmierci Łukasza Watzenrode zarządzał biskupstwem. W tym czasie wspólnie z Janem Scultetim wyjechał do króla polskiego w sprawie elekcji nowego biskupa Fabiana Luzjńskiego. Był też przełożonym kasy budowlanej katedry, wizytatorem i posłem (1512, 1518–1519).

Działalność społeczna, kulturalna, naukowa, polityczna

Odgrywał ważną rolą w pertraktacjach z zakonem krzyżackim i Polską. Często posłował na zjazdy stanów pruskich a także na rozmowy z komisarzami krzyżackimi w sprawie regulacji granic i ukrócenia plagi rozbójnictwa. Szczególnie ważny był jego udział przy ustaleniach układu piotrkowskiego w sprawie wyboru biskupów warmińskich.
W 1519 r. ufundował w katedrze we Fromborku wikarię św. Jerzego przy kaplicy pod tym samym wezwaniem. Ponadto ustanowił beneficjum przy kaplicy św. Anny w zamku olsztyńskim.
Był fundatorem i darczyńcą paramentów kościelnych dla kościołów: farnego w Barczewie (1488) i w Olsztynie (1521). Z jego fundacji zachował się m.in. kielich z kościoła pw. św. Anny i św. Szczepana w Barczewie.

Ciekawostki

7 lutego 1499 r. Mikołaj Kopernik zamieszkał we Fromborku, zajmując alodium położone poza murami obronnymi (tzw. kuria zamurna), które zwolnił Michał Fox. Dokument z 1512 r. stwierdza, że Kopernik zamienił to pierwsze mieszkanie na kolejne. Była to kanonia znajdująca się poza murami, którą tuż przed nim zajmował Baltazar Stockfisch.

Bibliografia

Birch-Hirschfeld Triller Anneliese, Kanonicy dobromiejscy do 1520 r. I 1772-1811, W: Słownik biograficzny kapituły kolegiackiej w Dobrym Mieście, Olsztyn 1999, s. 30-31.
Borawska Teresa, Słownik biograficzny kapituły warmińskiej, Olsztyn 1996, s. 236-237.
Borawska Teresa, Stockfisch Baltazar (ok.1455-1521), kanonik, wikariusz i administrator generalny warmiński, W: Polski słownik biograficzny. T. 43. Warszawa ; Kraków 2004-2005, s. 608-610. Oracki Tadeusz, Słownik biograficzny Warmii, Mazur i Powiśla XIX i XX wieku (do 1945 roku), Warszawa 1983, s. 164-165.
Zins Henryk Stanisław, Walka Polski o obsadę biskupstwa warmńskiego na przełomie XV i XVI w. na tle polityki zjednoczeniowej, "Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio F, Nauki Filozoficzne i Humanistyczne", vol. 12, 1960, s. 49-102.
Kopernik na Warmii: życie i działalność publiczna: działalność naukowa: środowisko: kalendarium, zespół red. Janusz Jasiński, Bohdan Koziełło-Poklewski, Jerzy Sikorski, Olsztyn 1973, Stacja Naukowa Polskiego Towarzystwa Historycznego (Instytut Mazurski), Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego, [passim].