Brzana
| Brzana | |
| | |
| Barbus barbus` | |
| Linnaeus, 1758 | |
| Barbus barbus Linnaeus, 1758 | |
 Młody osobnik. Fot. Sven Petersen. Źródło: Commons Wikimedia | |
| Systematyka | |
| Domena | eukarionty |
| Królestwo | zwierzęta |
| Typ | strunowce |
| Podtyp | kręgowce |
| Gromada | promieniopłetwe |
| Rząd | karpiokształtne |
| Rodzina | karpiowate |
| Rodzaj | Barbus |
| Gatunek | Brzana |
| Synonimy | |
|
Barbus barbus barbus (Linnaeus, 1758) | |
Brzana (Barbus barbus) – gatunek słodkowodnej ryby karpiokształtnej z rodziny karpiowatych(Cyprinidae).
Spis treści
Morfologia
Brzana, w przeciwieństwie do wielu karpiowatych, ma wydłużone, wrzecionowate i niewygrzbiecione ciało. Otwór gębowy poziomy, z dwoma parami wąsików na górnej wardze. Oczy kierują się nieco ku górze. Ubarwienie ryby jest dosyć urozmaicone - grzbiet jest ciemniejszy od boków - oliwkowozielony lub ciemnoszary, natomiast brzuch ciemnokremowy. Płetwy grzbietowa i ogonowa są z kolei szare z ciemniejszym obrzeżeniem, natomiast pozostałe płetwy przykuwają uwagę wyraźną czerwienią.
Wydaje dźwięki podobne do świstu lub syku. Osiąga przeciętnie około 70 cm.
Wędkarski rekord Polski: 7,00 kg i 85 cm długości (2000)
Odżywianie
Żywi się głównie pokarmem zwierzęcym. Zjada wszelkiego rodzaju robaki, skorupiaki, ślimaki, małże żyjące w dennym mule, rzadziej małe ryby. Głównym pożywieniem brzan są także larwy owadów wodnych, takie jak: muchówki, chruściki, widelnice, jętki i kiełże.
Występowanie
Ryba typowo rzeczna. Przebywa zazwyczaj w miejscach o twardym, kamienistym lub kamienisto-żwirowym dnie i szybkim nurcie. Osobniki młode najczęściej przebywają bliżej brzegu, starsze zaś w głównym nurcie, w głębszej wodzie. Młode brzany są wrażliwe na spadek zawartości tlenu w wodzie.
Tarło
Samce dojrzewają płciowo w 2 lub 3 roku życia, a samice w wieku 4-5 lat. Tarło odbywa się etapami od maja do sierpnia, w temperaturze 15-18 °C, na piaszczystym lub kamienistym podłożu w płytkiej wodzie. U samca na grzbiecie i głowie występuje wówczas wysypka tarłowa. Ikra początkowo przykleja się do kamieni, potem spłukana przez nurt opada między otoczaki. Inkubacja brzana trwa 10-15 dni, a wylęg długo jeszcze przebywa w sąsiedztwie tarła (warto przy okazji pamiętać, że mięso i ikra brzany podczas tarła mają właściwości trujące!). Wylęg następuje po 6-8 dniach. Młode brzany mają wtedy około 9 mm długości, ale bardzo szybko osiągają większe rozmiary. Już po 3 tygodniach mierzą 3 cm, a po roku około 12 cm. W wieku 13 lat długość brzany wynosi nawet około 50 cm.
Ochrona i zagrożenie
Kategoria zagrożenia, do której została zakwalifikowana brzana wskazuje, że w tej chwili nie ma żadnych obaw o przyszłość tego gatunku.
- Okres ochronny: 01.01 - 30.06
- Wymiar ochronny: 40 cm
- Dobowy limit połowu: 3 szt. (razem z boleniem, karpiem, lipieniem, amurem, sandaczem, szczupakiem, pstrągiem potokowym).
Znaczenie gospodarcze
Na niektórych obszarach brzana ma duże znaczenie gospodarcze. Chętnie łowiona na wędkę na grunt, spławik oraz spinning. Ze względu na wrażliwość na spadek zawartości tlenu w wodzie wykorzystuje się je jako bioindykatory w procesach uzdatniania wody. Ikra brzany jest trująca. W okresie tarła trujące mogą być również mięśnie jamy brzusznej. Zatrucie u człowieka objawia się biegunką i wymiotami.
Bibliografia
pl.wikipedia.org [13.11.2014]
wedkuje.pl [13.11.2014]
.JPG){kind=link}