Wieprz (gmina Zalewo)

Wieprz
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	iławski
Gmina	Zalewo
Liczba ludności (2010)	107
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Wieprz
Położenie na mapie Polski Wieprz
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Wieprz (niem. Weepers) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie iławskim, w gminie Zalewo. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego. W latach 1946–1975 wieś wchodziła w skład powiatu morąskiego.

Miejscowość w 2010 roku liczyła 107 mieszkańców (łącznie z Pomielinem). W skład sołectwa wchodzą wsie: Wieprz, Gubławki, Karpowo i Pomielin. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Stefan Ciechanowski.

Położenie

Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na Pojezierzu Iławskim, na wschodnim brzegu jeziora Jeziorak, 16,5 km na południe od Zalewa.

Dzieje miejscowości

Miejscowość została założona w roku 1386 na obszarze dawnej pruskiej osady noszącej nazwę Weppren. Między XV a XVII stuleciem Wieprz i okolice stanowiły lenno Korony Królestwa Polskiego. Na obszarze tym licznie osiedlali się Polacy przybywający z Mazowsza. W 1782 roku wieś składała się z 20 budynków mieszkalnych. W roku 1824 w miejscowej szkole wykorzystywano podręczniki napisane w języku polskim. W XIX wieku Polacy stanowili znaczący odsetek mieszkańców Wieprza, Karnit, Urowa, Karpowa. W 1858 roku Wieprz składał się z 31 budynków mieszkalnych i liczył 252 mieszkańców. W okresie międzywojennym mieszkaniec Wieprza Willi Preuss posiadał we wsi 128-hektarowe gospodarstwo i był jednocześnie właścicielem wyspy Bukowiec, którą w 1942 roku połączył groblą ze stałym lądem. W latach 1937–1939 miejscowość była zamieszkana przez 252 osoby.

Po 1945 roku do miejscowości sprowadzono wiele ukraińskich rodzin. Większość mieszkańców zatrudniono w Państwowym Gospodarstwie Rolnym Gubławki.

Zabytki

• przykłady budownictwa z końca XIX i początku XX wieku (domy mieszkalne oraz zabudowania gospodarcze)

Bibliografia

Morąg. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1973.
Niesiobędzki Wiesław, Powiat iławski. Dzieje, zabytki, pejzaż i kultura. Szkice historyczne, wydanie II, poprawione i poszerzone, Iława 2008.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Westpreussen, Commission bei Leon Saunier, Danzig und Elbing 1858.
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Zalewo [05.03.2014]
Bank Danych Lokalnych GUS [05.03.2014]
Deutsche Verwaltungsgeschichte [05.03.2014]