Biskupiec (powiat nowomiejski): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
(→Kultura) |
|||
| Linia 7: | Linia 7: | ||
|dopełniacz wsi = Biskupca | |dopełniacz wsi = Biskupca | ||
|zdjęcie = Herb Biskupca.jpg | |zdjęcie = Herb Biskupca.jpg | ||
| − | |opis zdjęcia = Herb Biskupca Pomorskiego, źródło: www.wikipedia.pl, 12.09.2013. | + | |opis zdjęcia = Herb Biskupca Pomorskiego, źródło: http://www.wikipedia.pl, 12.09.2013. |
|rodzaj miejscowości = wieś gminna | |rodzaj miejscowości = wieś gminna | ||
| − | |województwo = warmińsko - mazurskie | + | |województwo = warmińsko-mazurskie |
|powiat = nowomiejski | |powiat = nowomiejski | ||
|gmina = Biskupiec Pomorski | |gmina = Biskupiec Pomorski | ||
| Linia 30: | Linia 30: | ||
|www = | |www = | ||
}} | }} | ||
| − | <big>'''Biskupiec Pomorski'''</big> (potocznie Biskupiec Pomorski, niem. Bischofswerder) – wieś gminna w Polsce w [[województwo warmińsko - mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat nowomiejski |powiecie nowomiejskim]], w [[gmina Biskupiec Pomorski |gminie Biskupiec Pomorski]]. W latach 1331-1946 Biskupiec posiadał prawa miejskie. Obecnie siedziba [[gmina Biskupiec |gminy Biskupiec]]. W latach 1975-1998 miejscowość przynależała administracyjnie do województwa toruńskiego. | + | <big>'''Biskupiec Pomorski'''</big> (potocznie Biskupiec Pomorski, niem. Bischofswerder) – [[wieś gminna]] w Polsce w [[województwo warmińsko - mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat nowomiejski |powiecie nowomiejskim]], w [[gmina Biskupiec Pomorski |gminie Biskupiec Pomorski]]. W latach 1331-1946 Biskupiec posiadał prawa miejskie. Obecnie siedziba [[gmina Biskupiec |gminy Biskupiec]]. W latach 1975-1998 miejscowość przynależała administracyjnie do województwa toruńskiego. |
<br/> | <br/> | ||
=== Charakterystyka fizjograficzna === | === Charakterystyka fizjograficzna === | ||
| − | We wsi | + | We wsi gminnej znajduje się [[pomnik przyrody]] - 3 dęby szypułkowe z 1993 r. Miejscowość położona jest na terenie [[gmina Biskupiec Pomorski | gminy Biskupiec Pomorski]], której powierzchnię zajmują przede wszystkim lasy i jeziora. W całości lasy stanowią 26% powierzchni gminy, a jeziora 3,28%. Zasadniczymi elementami morfologicznymi tego obszaru są: wysoczyzna morenowa (średnia wysokość 90-110 m n.p.m.), wzgórza i pagórki morenowe, sandry, rynny jeziorne i doliny rzeczne. Powierzchnia wysoczyzny charakteryzuje się występowaniem licznych drobnych zagłębień wytopiskowych. Znajdziemy tutaj tzw. oczka polodowcowe, mokradła i torfowiska, a w okolicach miejscowości [[Łąkorz]] wyspy otoczone sandrem. Na terenie gminy występują również tzw. ozy (w okolicach [[Mierzyn |Mierzyna]], na zachód od [[Sumin |Sumina]] oraz na północ od [[Tymawa Wielka| Tymawy Wielkiej) i kemy (w rejonie [[Sumin |Sumina]], [[Łąkorek| Łąkorka]], [[Wonna| Wonny]] i [[Szwarcenowo |Szwarcenowa]]). Na terenie gminy napotkamy także na zastoiska. Największe z nich to zastoisko biskupieckie – o płaskim, rozległym i podmokłym dnie. Natomiast najwyższym punktem położonym na terenie gminy jest [[Góra Szwedzka]] – o wysokości 121,3 m n.p.m. Najniżej położony punkt zaś o wysokości ok. 62 m n.p.m. znajduje się w dolinie [[Osa |Osy]] u ujścia jej do [[Jezioro Płowęż| Jeziora Płowęż]]. W obrębie gminy znajdują się także rezerwaty przyrody: ornitofaunistyczny [[„Jezioro Karaś”]], torfowiskowy [[„Kociołek”]], [[„Łabędź”]], [[„Uroczysko Piotrowice”]] oraz częściowo [[Brodnicki Park Krajobrazowy]]. Na obszarze gminy występują zasadniczo trzy typy gleb. Są to: gleby brunatne, gleby bielicowe, gleby mułowo-torfowo-murszaste. Ponadto odnajdziemy tutaj czarne ziemie i gleby szare oraz mady glejowe i wody powierzchniowe. |
| Linia 41: | Linia 41: | ||
=== Dzieje miejscowości === | === Dzieje miejscowości === | ||
| − | Miejscowość lokowano w 1325 r. jako Bischofswerder – Ostrów Biskupi. Obecna nazwa | + | Miejscowość lokowano w 1325 r. jako Bischofswerder – Ostrów Biskupi. Obecna nazwa wsi pochodzi od jej lokatorów, darczyńców i właścicieli - biskupów. Biskupiec Pomorski założył biskup pomezański Rudolf. W 1339 r. Biskupiec Pomorski otrzymał prawa miejskie, kościół i mury obronne, które posiadały trzy bramy wjazdowe: Prabucką, zwaną też Kisielicką lub Piotrowską, Lipnikowską i Słupnikowską (żadna nie zachowała się do czasów współczesnych). Miasto, w początkowym okresie funkcjonowania, należało do biskupów pomezańskich. Rynek biskupiecki miał kształt prostokąta o wymiarach 80 na 60 metrów. Dwie główne ulice wychodziły z jego rogów, trzecia z boku. W 1540 r. wprowadzono tutaj reformację, ale jeszcze w poł. XVII w. połowę ludności uznawano za katolicką. W XVIII w. w mieście odbywało się rocznie ok. 8 jarmarków. W okolicy ceniono biskupieckie wyroby szewskie, sukiennicze i garbarskie. W II poł. XIX w. było tutaj 2082 mieszkańców, w tym 200 katolików, a resztę stanowili izraelici i ewangelicy. Pod koniec XIX w. powstała w Biskupcu Pomorskim stacja kolejowa. Po [[Traktat Wersalski |Traktacie Wersalskim]] było to miasto graniczne między Polską a Niemcami. W wyniku plebiscytów miasto pozostało w granicach Niemiec. Biskupiec Pomorski został zniszczony, w wyniku II wojny światowej. Ludność wysiedlono do Niemiec i zastąpiono polskimi przesiedleńcami. Centrum miasta nie odbudowano, a Biskupiec Pomorski uznano za wieś. |
<br/> | <br/> | ||
===Gospodarka=== | ===Gospodarka=== | ||
| − | W obrębie miejscowości funkcjonują: Hotelik Atelier, Przedsiębiorstwo | + | W obrębie miejscowości funkcjonują: Hotelik Atelier, Przedsiębiorstwo produkcyjno–usługowo–handlowe Pomarol, Seticomp, Mazuria: Usługi porządkowe Błysk, Trakt – Met Zakład Produkcji Maszyn Tartacznych. |
<br/> | <br/> | ||
| Linia 53: | Linia 53: | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | ===Ludzie związani z miejscowością | + | ===Ludzie związani z miejscowością=== |
Od 1991 r. wójtem[[gmina Biskupiec Pomorski | gminy Biskupiec Pomorski]] jest [[Kazimierz Tomaszewski]]. Pełni on także funkcję Prezesa Zarządu Ochotniczych Straży Pożarnych w Biskupcu Pomorskim. | Od 1991 r. wójtem[[gmina Biskupiec Pomorski | gminy Biskupiec Pomorski]] jest [[Kazimierz Tomaszewski]]. Pełni on także funkcję Prezesa Zarządu Ochotniczych Straży Pożarnych w Biskupcu Pomorskim. | ||
| Linia 59: | Linia 59: | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | === Zabytki | + | === Zabytki=== |
| − | W Biskupcu znajdują się następujące zabytki: XIX | + | W Biskupcu znajdują się następujące zabytki: kamienica z XIX w.; [[kościół katolicki z lat 1331-1340]], który został(przebudowany w XVI w., XVIII i XIX w.); [[neogotycki kościół katolicki z XIX w.]]; pozostałości murów obronnych. |
[[File:Kościół św. Jana Nepomucena i Matki Boskiej Różańcowej.jpg|300 px | thumb|Kościół św. Jana Nepomucena i Matki Boskiej Różańcowej, źródło: www.globtroter.pl, 12.09.2013.]] | [[File:Kościół św. Jana Nepomucena i Matki Boskiej Różańcowej.jpg|300 px | thumb|Kościół św. Jana Nepomucena i Matki Boskiej Różańcowej, źródło: www.globtroter.pl, 12.09.2013.]] | ||
| Linia 66: | Linia 66: | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | === Bibliografia | + | === Bibliografia=== |
''Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich'', t. I, pod red. Bronisława Chelbowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, Warszawa 1880, 960 ss. | ''Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich'', t. I, pod red. Bronisława Chelbowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, Warszawa 1880, 960 ss. | ||
| Linia 75: | Linia 75: | ||
== Zobacz też == | == Zobacz też == | ||
| − | www.gminabiskupiec.pl | + | http://www.gminabiskupiec.pl |
<br/> | <br/> | ||
Wersja z 14:26, 7 lis 2013
| Biskupiec Pomorski | |
| | |
 Herb Biskupca Pomorskiego, źródło: http://www.wikipedia.pl, 12.09.2013.
| |
| Rodzaj miejscowości | wieś gminna |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | nowomiejski |
| Gmina | Biskupiec Pomorski |
| Liczba ludności (Pole-obowiązkowe) | Pole-obowiązkowe |
| Strefa numeracyjna | (+48) 56 |
| Kod pocztowy | 13 - 340 |
| Tablice rejestracyjne | NNM |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Biskupiec Pomorski | |
| Położenie na mapie Polski  Biskupiec Pomorski | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Biskupiec Pomorski (potocznie Biskupiec Pomorski, niem. Bischofswerder) – wieś gminna w Polsce w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie nowomiejskim, w gminie Biskupiec Pomorski. W latach 1331-1946 Biskupiec posiadał prawa miejskie. Obecnie siedziba gminy Biskupiec. W latach 1975-1998 miejscowość przynależała administracyjnie do województwa toruńskiego.
Spis treści
Charakterystyka fizjograficzna
We wsi gminnej znajduje się pomnik przyrody - 3 dęby szypułkowe z 1993 r. Miejscowość położona jest na terenie gminy Biskupiec Pomorski, której powierzchnię zajmują przede wszystkim lasy i jeziora. W całości lasy stanowią 26% powierzchni gminy, a jeziora 3,28%. Zasadniczymi elementami morfologicznymi tego obszaru są: wysoczyzna morenowa (średnia wysokość 90-110 m n.p.m.), wzgórza i pagórki morenowe, sandry, rynny jeziorne i doliny rzeczne. Powierzchnia wysoczyzny charakteryzuje się występowaniem licznych drobnych zagłębień wytopiskowych. Znajdziemy tutaj tzw. oczka polodowcowe, mokradła i torfowiska, a w okolicach miejscowości Łąkorz wyspy otoczone sandrem. Na terenie gminy występują również tzw. ozy (w okolicach Mierzyna, na zachód od Sumina oraz na północ od [[Tymawa Wielka| Tymawy Wielkiej) i kemy (w rejonie Sumina, Łąkorka, Wonny i Szwarcenowa). Na terenie gminy napotkamy także na zastoiska. Największe z nich to zastoisko biskupieckie – o płaskim, rozległym i podmokłym dnie. Natomiast najwyższym punktem położonym na terenie gminy jest Góra Szwedzka – o wysokości 121,3 m n.p.m. Najniżej położony punkt zaś o wysokości ok. 62 m n.p.m. znajduje się w dolinie Osy u ujścia jej do Jeziora Płowęż. W obrębie gminy znajdują się także rezerwaty przyrody: ornitofaunistyczny „Jezioro Karaś”, torfowiskowy „Kociołek”, „Łabędź”, „Uroczysko Piotrowice” oraz częściowo Brodnicki Park Krajobrazowy. Na obszarze gminy występują zasadniczo trzy typy gleb. Są to: gleby brunatne, gleby bielicowe, gleby mułowo-torfowo-murszaste. Ponadto odnajdziemy tutaj czarne ziemie i gleby szare oraz mady glejowe i wody powierzchniowe.
Dzieje miejscowości
Miejscowość lokowano w 1325 r. jako Bischofswerder – Ostrów Biskupi. Obecna nazwa wsi pochodzi od jej lokatorów, darczyńców i właścicieli - biskupów. Biskupiec Pomorski założył biskup pomezański Rudolf. W 1339 r. Biskupiec Pomorski otrzymał prawa miejskie, kościół i mury obronne, które posiadały trzy bramy wjazdowe: Prabucką, zwaną też Kisielicką lub Piotrowską, Lipnikowską i Słupnikowską (żadna nie zachowała się do czasów współczesnych). Miasto, w początkowym okresie funkcjonowania, należało do biskupów pomezańskich. Rynek biskupiecki miał kształt prostokąta o wymiarach 80 na 60 metrów. Dwie główne ulice wychodziły z jego rogów, trzecia z boku. W 1540 r. wprowadzono tutaj reformację, ale jeszcze w poł. XVII w. połowę ludności uznawano za katolicką. W XVIII w. w mieście odbywało się rocznie ok. 8 jarmarków. W okolicy ceniono biskupieckie wyroby szewskie, sukiennicze i garbarskie. W II poł. XIX w. było tutaj 2082 mieszkańców, w tym 200 katolików, a resztę stanowili izraelici i ewangelicy. Pod koniec XIX w. powstała w Biskupcu Pomorskim stacja kolejowa. Po Traktacie Wersalskim było to miasto graniczne między Polską a Niemcami. W wyniku plebiscytów miasto pozostało w granicach Niemiec. Biskupiec Pomorski został zniszczony, w wyniku II wojny światowej. Ludność wysiedlono do Niemiec i zastąpiono polskimi przesiedleńcami. Centrum miasta nie odbudowano, a Biskupiec Pomorski uznano za wieś.
Gospodarka
W obrębie miejscowości funkcjonują: Hotelik Atelier, Przedsiębiorstwo produkcyjno–usługowo–handlowe Pomarol, Seticomp, Mazuria: Usługi porządkowe Błysk, Trakt – Met Zakład Produkcji Maszyn Tartacznych.
Kultura
W Biskupcu działa Szkoła Podstawowa im. Mikołaja Kopernika, Ochotnicza Straż Pożarna, GKS OSSA, Gminny Ośrodek Kultury i Zespół "Byle babki". We wsi od 2001 r. odbywa się Wojewódzki Konkurs Zespołów Teatralnych „O Laur Złotej Rybki”.
Ludzie związani z miejscowością
Od 1991 r. wójtem gminy Biskupiec Pomorski jest Kazimierz Tomaszewski. Pełni on także funkcję Prezesa Zarządu Ochotniczych Straży Pożarnych w Biskupcu Pomorskim.
Zabytki
W Biskupcu znajdują się następujące zabytki: kamienica z XIX w.; kościół katolicki z lat 1331-1340, który został(przebudowany w XVI w., XVIII i XIX w.); neogotycki kościół katolicki z XIX w.; pozostałości murów obronnych.
Bibliografia
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. I, pod red. Bronisława Chelbowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, Warszawa 1880, 960 ss.
http://www.gminabiskupiec.pl/asp/pl_start.asp?typ=14&sub=6&subsub=25&menu=115&strona=1, 12.09.2013.
Zobacz też
http://www.gminabiskupiec.pl
Kinlis (dyskusja) 09:18, 11 wrz 2013 (CEST)
