Dorsze (gmina Kowale Oleckie)

Dorsze
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	olecki
Gmina	Kowale Oleckie
Liczba ludności (2010)	87 (łącznie Dorsze i Piastowo)
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Dorsze
Położenie na mapie Polski Dorsze
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Dorsze (niem. Gut Dorschen, od 1929 r. Dorschen) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie oleckim, w gminie Kowale Oleckie. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa suwalskiego. W latach 1999-2001 wieś wchodziła w skład powiatu olecko-gołdapskiego.

Miejscowość w 2010 roku liczyła mieszkańców. W skład sołectwa wchodzą wsie Dorsze i Piastowo (dawniej Stachowięta). Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Marta Siłkowska.

Położenie

Wieś położona jest w północno-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na Mazurach Garbatych, 21 km na północ od Olecka i 5 km na północny zachód od Kowali Oleckich, przy granicy z powiatem gołdapskim, na zachód od drogi krajowej nr 65 i linii kolejowej Olecko - Gołdap (obecnie nieczynnej).

Dzieje miejscowości

Wieś powstała w ramach kolonizacji północno-wschodnich terenów Prus Książęcych. W 1532 roku starosta Piotr Schwartz sprzedał osiem łanów boru kilku mieszkańcom Marcinowa: Janowi Dorszowi, Janowi Namiestnikowi oraz Józefowi i Leonardowi Iwanowiczom. Była to wieś wolnych chłopów, założona na prawie magdeburskim z obowiązkiem wystawienia jednej służby zbrojnej oraz 11 latami wolnizny. W 1553 roku książę Albrecht Hohenzollern potwierdził to nadania oddzielnym przywilejem. Nazwa wsi pochodzi od nazwiska jednego z pierwszych właścicieli. Z czasem wieś powiększyła się i w połowie XVII wieku liczyła już 15 łanów. Dorsze należały do parafii ewangelickiej w Górnem.

Po II wojnie światowej na bazie dawnego majątku utworzono we wsi Państwowe Gospodarstwo Rolne Dorsze.

Liczba mieszkańców

1857 - 154 osoby

1988 - 90 osób

Zabytki

• Pozostałości zespołu dworskiego: park z XIX wieku oraz spichlerz murowany z początku XX wieku; obecnie własność prywatna
• Cmentarz rodowy z XIX wieku, na skraju parku; własność prywatna

Bibliografia

1. Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. 1, Olsztyn 2011.
2. Białuński Grzegorz, Kolonizacja "Wielkiej Puszczy" (do 1568 roku) - starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie), Olsztyn 2002.
3. Olecko. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1974.
4. Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
5. Wojewódzka Ewidencja Zabytków [data dostępu: 12.11.2013]
6. Gminna Ewidencja Zabytków w: |Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Kowale Oleckie [data dostępu: 12.11.2013]
7. Bank Danych Lokalnych GUS [data dostępu: 12.11.2013]