Gąsiorowo (gmina Purda): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Dzieje miejscowości) |
|||
| (Nie pokazano 8 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Wieś infobox | {{Wieś infobox | ||
| − | + | |nazwa = Gąsiorowo | |
|herb wsi = | |herb wsi = | ||
|flaga wsi = | |flaga wsi = | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
| − | |dopełniacz wsi = | + | |dopełniacz wsi = Gąsiorowa |
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = Gasiorowo_2.jpg |
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = Gąsiorowo. Galeria rzeźb.<br>Autor: Władysław Katarzyński. Źródło: [http://naszawarmia.pl/105188,Gasiorowo-Galeria-ksiedza-Suwaly.html#axzz3RWvunPCK www.naszawarmia.pl] [09.07.2014] |
| − | |rodzaj miejscowości = | + | |rodzaj miejscowości = wieś niesołecka |
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
|powiat = olsztyński | |powiat = olsztyński | ||
| Linia 29: | Linia 29: | ||
|www = | |www = | ||
}}<br/> | }}<br/> | ||
| − | ''' Gąsiorowo ''' (niem. ''Lichtestein'') – wieś niesołecka położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie | + | ''' Gąsiorowo ''' (niem. ''Lichtestein'') – wieś niesołecka położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], w [[powiat olsztyński|powiecie olsztyńskim]], w [[Purda (gmina wiejska)|gminie Purda]]. W latach 1975–1998 miejscowość należała [[podział administracyjny|administracyjnie]] do [[województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]]. |
| − | + | Wieś w 2010 roku liczyła 53 mieszkańców. Gąsiorowo wchodzi w skład sołectwa [[Giławy]], w którym funkcję sołtysa sprawuje obecnie [[Krzysztof Świdroń]]<ref>[http://www.purda.pl/ Strona Gminy Purda] [09.07.2014]</ref>. | |
| − | + | <br/><br/> | |
| − | |||
| − | <br/> | ||
== Położenie == | == Położenie == | ||
| − | Wieś położona jest na [[Pojezierze Olsztyńskie|Pojezierzu Olsztyńskim]], 3 km na południowy wschód od | + | Wieś położona jest na [[Pojezierze Olsztyńskie|Pojezierzu Olsztyńskim]], 3 km na południowy wschód od Giław. |
<br/> | <br/> | ||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| − | Wieś założona przez zasadźcę Sebastiana Lichtensteina, który przywilejem księcia pruskiego [[Albrecht Hohenzollern|Albrechta]] z 18 marca 1564 roku otrzymał 4 łany sołeckie i 48 łanów czynszowych, by rozdzielić je następnie wśród chłopów. Założenie osady nastręczało jednak sporo trudności, toteż samo Gąsiorowo (nazwane tak przez osadników z Mazowsza) otrzymało w sumie 18 łanów (w tym 4 sołeckie), natomiast resztę włączono do obszarów wiejskich [[Zaborowo ( | + | Wieś założona przez zasadźcę [[Sebastian Lichtenstein |Sebastiana Lichtensteina]], który przywilejem księcia pruskiego [[Albrecht Hohenzollern|Albrechta]] z 18 marca 1564 roku otrzymał 4 łany sołeckie i 48 łanów czynszowych, by rozdzielić je następnie wśród chłopów. Założenie osady nastręczało jednak sporo trudności, toteż samo Gąsiorowo (nazwane tak przez osadników z Mazowsza) otrzymało w sumie 18 łanów (w tym 4 sołeckie), natomiast resztę włączono do obszarów wiejskich [[Zaborowo (gmina Purda)|Zaborowa]] i [[Krzywonoga|Krzywonogi]], co zresztą wcale nie pomogło, gdyż w rejonach tych stale brakowało osadników. W niemałym stopniu przyczyniła się do tego w 1657 roku wyprawa wojsk polskich, posiłkowanych przez Tatarów pod wodzą Gosiewskiego. Król polski wysłał go do [[Prusy|Prus]] dla odwetu na elektorze [[Fryderyk Wilhelm|Fryderyku Wilhelmie]], który zdradziecko sprzymierzył się ze Szwedami przeciwko Polsce. W rezultacie jeszcze w 1700 roku Gąsiorowo i sąsiednie wsie całkowicie opustoszały. |
| − | W 1741 roku sprowadzono tu 5 rodzin szarwarkowych pracujących na rzecz folwarku królewskiego w [[Jęcznik|Jęczniku]]. Jednak w 1785 roku Gąsiorowo określano jako wieś czynszową. Było w niej 9 domów i 66 mieszkańców. Już w XVII wieku Gąsiorowo posiadało filię szkoły parafialnej w Pasymiu. W | + | |
| + | W 1741 roku sprowadzono tu 5 rodzin [[Szarwark |szarwarkowych]] pracujących na rzecz folwarku królewskiego w [[Jęcznik|Jęczniku]]. Jednak w 1785 roku Gąsiorowo określano jako [[Wieś czynszowa |wieś czynszową]]. Było w niej 9 domów i 66 mieszkańców. | ||
| + | |||
| + | Już w XVII wieku Gąsiorowo posiadało filię szkoły parafialnej w Pasymiu. | ||
| + | |||
| + | W raporcie starosty szczycieńskiego von Gaudeckera z 1730 r. odnotowano Gąsiorowo jako miejscowość posiadającą szkołę. | ||
| − | + | W okresie wojen napoleońskich w 1807 roku w pobliskich lasach gubili się podobno francuscy żołnierze – do dzisiaj odnajdywane są monety francuskie i guziki z mundurów żołnierskich. | |
| + | W 1939 roku istniało 11 gospodarstw chłopskich. Większość z nich liczyła od 20 do 100 ha. Gąsiorowo to wieś o tradycjach mazurskich, ewangelickich. Położona jednak na granicy z katolicką [[Warmia|Warmią]] miała ludność mieszaną – w 1935 roku było tu 73 katolików należących do parafii w Giławach. W 1975 roku Gąsiorowo włączono do obszaru gminy Purda. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | == | + | ==Turystyka== |
| − | + | Gąsiorowo ma w znacznym stopniu charakter wsi letniskowej; w miejscowości i okolicach zlokalizowane są gospodarstwa [[Agroturystyka |agroturystyczne]]. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | ==Kultura== | |
| − | + | We wsi znajduje się prywatna [[lkwim:Galeria Rzeźby Sakralnej w Gąsiorowie |galeria rzeźby sakralnej]], którą zgromadził nieżyjący już ksiądz [[Jan Suwała]], proboszcz z Giławy. Po przejściu na emeryturę duchowny poświęcił się rzeźbie ludowej; efekty jego pasji można podziwiać w galerii pod gołym niebem. W miejscowości odbywają się również plenery artystyczne. | |
<br/> | <br/> | ||
| − | == | + | == Bibliografia == |
| + | Toeppen Max, ''Historia Mazur'', Olsztyn 1995 (przekład M. Szymańska-Jasińska)<br> | ||
| + | ''Przewodnik turystyczny po gminie Purda'', Purda 2013.<br> | ||
| + | ''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch'', Königsberg 1857.<br> | ||
| + | [http://www.purda.pl/| Strona Gminy Purda - historia wsi] [12.11.2013]<br> | ||
| + | [http://www.stat.gov.pl/| Bank Danych Lokalnych GUS] [12.11.2013]<br> | ||
| + | [http://www.verwaltungsgeschichte.de/allenstein.html| Verwaltungsgeschichte] [12.11.2013]<br> | ||
| + | [http://www.mojemazury.pl/ Moje Mazury] [09.07.2014] <br> | ||
| + | [http://www.purda.pl/ Strona Gminy Purda] [09.07.2014] | ||
| + | {{Przypisy}} | ||
| + | <references/> | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | [[Kategoria: | + | [[Kategoria: Powiat olsztyński]] |
| + | [[Kategoria: Purda (gmina wiejska)]] | ||
| + | [[Kategoria: Wsie niesołeckie]] | ||
| + | [[Kategoria: 1501-1600]] | ||
Aktualna wersja na dzień 09:57, 10 wrz 2015
| Gąsiorowo | |
| | |
![Gąsiorowo. Galeria rzeźb.Autor: Władysław Katarzyński. Źródło: www.naszawarmia.pl [09.07.2014]](/index.php/Plik:Gasiorowo_2.jpg) Gąsiorowo. Galeria rzeźb.
Autor: Władysław Katarzyński. Źródło: www.naszawarmia.pl [09.07.2014] | |
| Rodzaj miejscowości | wieś niesołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | olsztyński |
| Gmina | Purda |
| Liczba ludności (2010) | 53 |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Gąsiorowo | |
| Położenie na mapie Polski  Gąsiorowo | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Gąsiorowo (niem. Lichtestein) – wieś niesołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Purda. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego.
Wieś w 2010 roku liczyła 53 mieszkańców. Gąsiorowo wchodzi w skład sołectwa Giławy, w którym funkcję sołtysa sprawuje obecnie Krzysztof Świdroń[1].
Położenie
Wieś położona jest na Pojezierzu Olsztyńskim, 3 km na południowy wschód od Giław.
Dzieje miejscowości
Wieś założona przez zasadźcę Sebastiana Lichtensteina, który przywilejem księcia pruskiego Albrechta z 18 marca 1564 roku otrzymał 4 łany sołeckie i 48 łanów czynszowych, by rozdzielić je następnie wśród chłopów. Założenie osady nastręczało jednak sporo trudności, toteż samo Gąsiorowo (nazwane tak przez osadników z Mazowsza) otrzymało w sumie 18 łanów (w tym 4 sołeckie), natomiast resztę włączono do obszarów wiejskich Zaborowa i Krzywonogi, co zresztą wcale nie pomogło, gdyż w rejonach tych stale brakowało osadników. W niemałym stopniu przyczyniła się do tego w 1657 roku wyprawa wojsk polskich, posiłkowanych przez Tatarów pod wodzą Gosiewskiego. Król polski wysłał go do Prus dla odwetu na elektorze Fryderyku Wilhelmie, który zdradziecko sprzymierzył się ze Szwedami przeciwko Polsce. W rezultacie jeszcze w 1700 roku Gąsiorowo i sąsiednie wsie całkowicie opustoszały.
W 1741 roku sprowadzono tu 5 rodzin szarwarkowych pracujących na rzecz folwarku królewskiego w Jęczniku. Jednak w 1785 roku Gąsiorowo określano jako wieś czynszową. Było w niej 9 domów i 66 mieszkańców.
Już w XVII wieku Gąsiorowo posiadało filię szkoły parafialnej w Pasymiu.
W raporcie starosty szczycieńskiego von Gaudeckera z 1730 r. odnotowano Gąsiorowo jako miejscowość posiadającą szkołę.
W okresie wojen napoleońskich w 1807 roku w pobliskich lasach gubili się podobno francuscy żołnierze – do dzisiaj odnajdywane są monety francuskie i guziki z mundurów żołnierskich.
W 1939 roku istniało 11 gospodarstw chłopskich. Większość z nich liczyła od 20 do 100 ha. Gąsiorowo to wieś o tradycjach mazurskich, ewangelickich. Położona jednak na granicy z katolicką Warmią miała ludność mieszaną – w 1935 roku było tu 73 katolików należących do parafii w Giławach. W 1975 roku Gąsiorowo włączono do obszaru gminy Purda.
Turystyka
Gąsiorowo ma w znacznym stopniu charakter wsi letniskowej; w miejscowości i okolicach zlokalizowane są gospodarstwa agroturystyczne.
Kultura
We wsi znajduje się prywatna galeria rzeźby sakralnej, którą zgromadził nieżyjący już ksiądz Jan Suwała, proboszcz z Giławy. Po przejściu na emeryturę duchowny poświęcił się rzeźbie ludowej; efekty jego pasji można podziwiać w galerii pod gołym niebem. W miejscowości odbywają się również plenery artystyczne.
Bibliografia
Toeppen Max, Historia Mazur, Olsztyn 1995 (przekład M. Szymańska-Jasińska)
Przewodnik turystyczny po gminie Purda, Purda 2013.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Strona Gminy Purda - historia wsi [12.11.2013]
Bank Danych Lokalnych GUS [12.11.2013]
Verwaltungsgeschichte [12.11.2013]
Moje Mazury [09.07.2014]
Strona Gminy Purda [09.07.2014]
Przypisy
- ↑ Strona Gminy Purda [09.07.2014]
