Goździk pyszny: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
| (Nie pokazano 8 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 4: | Linia 4: | ||
|L = L. | |L = L. | ||
|Pusta linia = <br/> | |Pusta linia = <br/> | ||
| − | |grafika = | + | |grafika = Dianthus_superbus_DSCF4657.jpg |
| − | |podpis grafiki = | + | |podpis grafiki = Goździk pyszny. Pokrój.<br>Fot. Teun Spaans. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Dianthus_superbus_DSCF4657.JPG Commons Wikimedia] |
|Systematyka = Systematyka | |Systematyka = Systematyka | ||
|Domena = eukarionty | |Domena = eukarionty | ||
| Linia 18: | Linia 18: | ||
|Synonimy = Synonimy | |Synonimy = Synonimy | ||
|Lista synonimów = }} | |Lista synonimów = }} | ||
| − | |||
| − | |||
'''Goździk pyszny''' (''Dianthus superbus'' L.) – gatunek rośliny z rodziny goździkowatych (''Caryophyllaceae''). | '''Goździk pyszny''' (''Dianthus superbus'' L.) – gatunek rośliny z rodziny goździkowatych (''Caryophyllaceae''). | ||
| − | + | <br/><br/> | |
| − | |||
=== Morfologia === | === Morfologia === | ||
| + | Roślina o łodydze wzniesionej, prostej i rozgałęziającej się, zielonawej lub zielonosinej, wysokości 20-50 cm. Oprócz pędów kwiatowych tworzy również pędy płonne. Ulistnienie naprzeciwległe. Liście równowąskolancetowate, całobrzegie, ostro zakończone, bez przylistków, o szerokości 3-5 mm, jednonerwowe. Kwiaty duże, do 6 cm średnicy. W liczbie przeważnie od kilku do kilkunastu wyrastają na szczytach rozgałęzionej łodygi. | ||
| − | + | Kielich sztywny, długości 20-28 mm i szerokości 3-4 mm, o działkach zrośniętych w rurkę, bladozielony lub różowy. Otoczony jest kilkoma łuskami podkwiatowymi o długości dochodzącej do ¼ długości kielicha. 5 płatków korony o kolorze od białego do różowego, pociętych dalej niż do połowy długości z niepodzieloną częścią środkową. Słupek z dwoma szyjkami. Kwiaty wonne, przedprątne, kwitną od czerwca do września, zapylane są przeważnie przez motyle. Owocem jest torebka otwierająca się 4-ząbkami. Nasiona miseczkowate o długości do 3 mm. | |
<br/> | <br/> | ||
=== Rozmieszczenie i ekologia === | === Rozmieszczenie i ekologia === | ||
| + | Gatunek ten występuje w Europie i Azji, od Japonii poprzez Sachalin, południowo-wschodnią Azję, Syberię i Europę po Półwysep Iberyjski (tutaj ma tylko oderwane stanowiska w Pirenejach i Górach Kantabryjskich). W Europie rośnie głównie w północno-wschodniej i środkowej jej części, sięgając po Bałkany i północną część Półwyspu Apenińskiego. | ||
| − | |||
W Polsce występuje głównie na niżu i rzadko w niższych położeniach górskich. Najliczniej występuje w dolinie Wisły koło Krakowa i Warszawy oraz na Podkarpaciu. W Karpatach jest rzadko spotykany w Beskidzie Makowskim, Niskim, Sądeckim, Wyspowym, Kotlinie Jasielsko-Krośnieńskiej oraz na Pogórzu Dynowskim i Wielickim. | W Polsce występuje głównie na niżu i rzadko w niższych położeniach górskich. Najliczniej występuje w dolinie Wisły koło Krakowa i Warszawy oraz na Podkarpaciu. W Karpatach jest rzadko spotykany w Beskidzie Makowskim, Niskim, Sądeckim, Wyspowym, Kotlinie Jasielsko-Krośnieńskiej oraz na Pogórzu Dynowskim i Wielickim. | ||
Siedliskiem tego gatunku są wilgotne łąki, torfowiska, skraje lasów. Najwyższe jego stanowisko w Polsce znajdowało się na polanie Molkówka (910 m n.p.m.) u podnóży Tatr, jednakże od dawna nie zostało potwierdzone. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla łąk trzęślicowych ze związku ''Molinion caeruleae''. | Siedliskiem tego gatunku są wilgotne łąki, torfowiska, skraje lasów. Najwyższe jego stanowisko w Polsce znajdowało się na polanie Molkówka (910 m n.p.m.) u podnóży Tatr, jednakże od dawna nie zostało potwierdzone. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla łąk trzęślicowych ze związku ''Molinion caeruleae''. | ||
| + | |||
| + | W [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]] na stanowiskach naturalnych gatunek ten występuje m.in. w [[Mazurski Park Krajobrazowy|Mazurskim Parku Krajobrazowym]] oraz w [[Park Krajobrazowy Pojezierza Iławskiego|Parku Krajobrazowym Pojezierza Iławskiego]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| Linia 39: | Linia 39: | ||
Gatunek objęty w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. Umieszczony na Czerwonej Liście w grupie gatunków narażonych na wyginięcie (kategoria zagrożenia V). Jest zagrożony w wyniku zmian w jego siedliskach; osuszania terenów, zaorywania łąk i zmiany tradycyjnego sposobu gospodarowania na łąkach. | Gatunek objęty w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. Umieszczony na Czerwonej Liście w grupie gatunków narażonych na wyginięcie (kategoria zagrożenia V). Jest zagrożony w wyniku zmian w jego siedliskach; osuszania terenów, zaorywania łąk i zmiany tradycyjnego sposobu gospodarowania na łąkach. | ||
| − | |||
| − | === | + | === Wartość użytkowa === |
| − | + | Roślina ozdobna. Od tego gatunku pochodzi wiele mieszańców uprawianych jako rośliny ozdobne. | |
| − | Roślina ozdobna | ||
| − | |||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | |||
Zarzycki Kazimierz, Szeląg Zbigniew: ''Red list of the vascular plants in Poland''. W: Mirek Zbigniew, Zarzycki Kazimierz, Wojewoda Władysław, Szelag Zbigniew (red.), ''Red lists of plants and fungi in Poland''. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2006, 11-20. | Zarzycki Kazimierz, Szeląg Zbigniew: ''Red list of the vascular plants in Poland''. W: Mirek Zbigniew, Zarzycki Kazimierz, Wojewoda Władysław, Szelag Zbigniew (red.), ''Red lists of plants and fungi in Poland''. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2006, 11-20. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | [http://pl.wikipedia.org/wiki/Go%C5%BAdzik_pyszny pl.wikipedia.org, goździk pyszny] [23.06.2014]<br/> | |
| − | + | [http://pl.wikipedia.org/wiki/Lista_gatunk%C3%B3w_ro%C5%9Blin_obj%C4%99tych_%C5%9Bcis%C5%82%C4%85_ochron%C4%85 pl.wikipedia.org, lista gatunków roślin objętych ścisłą ochroną w Polsce] [23.06.2014]<br/> | |
| − | |||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | [[Kategoria: Przyroda]][[Kategoria: Rośliny]] [[Kategoria: Rośliny | + | [[Kategoria: Przyroda]][[Kategoria: Rośliny chronione]] [[Kategoria: Rośliny Warmii i Mazur]] [[Kategoria: Parki krajobrazowe]] |
Aktualna wersja na dzień 16:07, 11 lut 2015
| Goździk pyszny | |
| | |
| Dianthus superbus | |
| L. | |
 Goździk pyszny. Pokrój. Fot. Teun Spaans. Źródło: Commons Wikimedia | |
| Systematyka | |
| Królestwo | rośliny |
| Gromada | rośliny naczyniowe |
| Klasa | okrytonasienne |
| Rząd | goździkowce |
| Rodzina | goździkowate |
| Rodzaj | goździk |
| Gatunek | goździk pyszny |
| Synonimy | |
Goździk pyszny (Dianthus superbus L.) – gatunek rośliny z rodziny goździkowatych (Caryophyllaceae).
Spis treści
Morfologia
Roślina o łodydze wzniesionej, prostej i rozgałęziającej się, zielonawej lub zielonosinej, wysokości 20-50 cm. Oprócz pędów kwiatowych tworzy również pędy płonne. Ulistnienie naprzeciwległe. Liście równowąskolancetowate, całobrzegie, ostro zakończone, bez przylistków, o szerokości 3-5 mm, jednonerwowe. Kwiaty duże, do 6 cm średnicy. W liczbie przeważnie od kilku do kilkunastu wyrastają na szczytach rozgałęzionej łodygi.
Kielich sztywny, długości 20-28 mm i szerokości 3-4 mm, o działkach zrośniętych w rurkę, bladozielony lub różowy. Otoczony jest kilkoma łuskami podkwiatowymi o długości dochodzącej do ¼ długości kielicha. 5 płatków korony o kolorze od białego do różowego, pociętych dalej niż do połowy długości z niepodzieloną częścią środkową. Słupek z dwoma szyjkami. Kwiaty wonne, przedprątne, kwitną od czerwca do września, zapylane są przeważnie przez motyle. Owocem jest torebka otwierająca się 4-ząbkami. Nasiona miseczkowate o długości do 3 mm.
Rozmieszczenie i ekologia
Gatunek ten występuje w Europie i Azji, od Japonii poprzez Sachalin, południowo-wschodnią Azję, Syberię i Europę po Półwysep Iberyjski (tutaj ma tylko oderwane stanowiska w Pirenejach i Górach Kantabryjskich). W Europie rośnie głównie w północno-wschodniej i środkowej jej części, sięgając po Bałkany i północną część Półwyspu Apenińskiego.
W Polsce występuje głównie na niżu i rzadko w niższych położeniach górskich. Najliczniej występuje w dolinie Wisły koło Krakowa i Warszawy oraz na Podkarpaciu. W Karpatach jest rzadko spotykany w Beskidzie Makowskim, Niskim, Sądeckim, Wyspowym, Kotlinie Jasielsko-Krośnieńskiej oraz na Pogórzu Dynowskim i Wielickim.
Siedliskiem tego gatunku są wilgotne łąki, torfowiska, skraje lasów. Najwyższe jego stanowisko w Polsce znajdowało się na polanie Molkówka (910 m n.p.m.) u podnóży Tatr, jednakże od dawna nie zostało potwierdzone. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla łąk trzęślicowych ze związku Molinion caeruleae.
W województwie warmińsko-mazurskim na stanowiskach naturalnych gatunek ten występuje m.in. w Mazurskim Parku Krajobrazowym oraz w Parku Krajobrazowym Pojezierza Iławskiego.
Wartość użytkowa
Gatunek objęty w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. Umieszczony na Czerwonej Liście w grupie gatunków narażonych na wyginięcie (kategoria zagrożenia V). Jest zagrożony w wyniku zmian w jego siedliskach; osuszania terenów, zaorywania łąk i zmiany tradycyjnego sposobu gospodarowania na łąkach.
Wartość użytkowa
Roślina ozdobna. Od tego gatunku pochodzi wiele mieszańców uprawianych jako rośliny ozdobne.
Bibliografia
Zarzycki Kazimierz, Szeląg Zbigniew: Red list of the vascular plants in Poland. W: Mirek Zbigniew, Zarzycki Kazimierz, Wojewoda Władysław, Szelag Zbigniew (red.), Red lists of plants and fungi in Poland. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2006, 11-20.
pl.wikipedia.org, goździk pyszny [23.06.2014]
pl.wikipedia.org, lista gatunków roślin objętych ścisłą ochroną w Polsce [23.06.2014]
