Kajny

Kajny
Kajny Warmia znana i nieznana [27.08.2014]
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	olsztyński
Gmina	Jonkowo
Liczba ludności (2010)	64
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Kajny
Położenie na mapie Polski Kajny
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Kajny (niem. Kainen, Kaynen) – wieś sołecka w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Jonkowo. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. Miejscowość w 2010 roku była zamieszkana przez 64 osoby.

Położenie

Miejscowość jest położona na Pojezierzu Olsztyńskim, w odległości 5 km na północny wschód od Jonkowa. Wieś położona jest na obszarze Leśnictwa Redykajny i Nadleśnictwa Kudypy.

Dzieje miejscowości

Wieś została założona przez kapitułę warmińską w 1354 roku na starym pruskim polu osadniczym – campus Kaynen na obszarze 7 łanów. Od XIX wieku do roku 1945 funkcjonowała nazwa Kainen. Na przełomie XIX i XX wieku wieś była zamieszkana przez 140-170 osób. II wojna światowa doprowadziła do spustoszenia miejscowości i jej opustoszenia. W miejscowości znajduje się czynna wież ciśnień zaopatrująca mieszkańców w wodę. Wieża zasilana jest przez XIX-wieczny tzw. taran wodny. To hydrotechniczne urządzenie napędzane siłą wody działa od ponad stu lat. Taran wodny został zaporjektowany przez Josepha Michaela Montgolfiera. Urządzenie zlokalizowane jest obok leśniczówki. 1 sierpnia 2004 roku Kajny obchodziły 650 – lecie powstania wsi. Przy leśniczówce został utworzony Ośrodek Edukacji Leśnej.

Ludzie związani z miejscowością

• Stanisław Żurawski (1868-1943) – urodzony w Kajnach działacz warmiński, współzałożyciel Banku Ludowego w Olsztynie, działacz Związku Polaków w Niemczech; skatowany przez gestapo zmarł wskutek odniesionych ran. Został pochowany w Brąswałdzie. Jego syn Alfons Żurawski, został przed wojną wcielony do Wehrmachtu – stacjonował w Królewcu. Podczas pobytu w Kajnach w 1940 roku nawiązał kontakt w polskimi jeńcami. Po powrocie do Królewca został oskarżony o zdradę Rzeszy i skazany na karę śmierci w 1942 roku.
• Wiktoria Żurawska (1900-1970) – urodzona w Kajnach nauczycielka i bibliotekarka, pracownik Biblioteki Wyższej Szkoły Rolniczej w Olsztynie

Zabytki

• Taran wodny, zainstalowany pod koniec XIX wieku
• Zabytkowy drewniany dom rodziny Rautenberg, wybudowany w 1856 roku
• Dwie kapliczki warmińskie zlokalizowane na terenie wsi

Turystyka

• Szlak rowerowy o długości 21,9 km ("żółty") – przebieg trasy: Dywity – Redykajny – Gutkowo – Wilimowo – Kajny – Barkweda – Brąswałd – Ługwałd – Dywity
• Szlak rowerowy o długości 40 km – przebieg trasy: Olsztyn – Redykajny – Brąswałd – Barkweda – Kajny – Gutkowo – Łupstych – Olsztyn

Bibliografia

1. Jadwiszczak Andrzej S., Kisielew Kazimierz, Klimek Robert, Kosińska Teresa, Warmia znana i nieznana: Brąswałd, Barkweda, Kajny, Bukwałd, Cerkiewnik, Swobodna, Gady 2012.
2. Kellmann Georg, Historia parafii Klebark Wielki, jej wiosek i okolic. Parafia p.w. Znalezienia Krzyża Świętego i Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Klebarku Wielkim, Klebark Wielki 2007.
3. Szlaki rowerowe powiatu olsztyńskiego i miasta Olsztyn, Białystok 2001.
4. Bank Danych Lokalnych GUS [data dostępu: 10.12.2013]
5. Dom Warmiński] [data dostępu: 10.12.2013]
6. Wikipedia: Kajny [data dostępu: 10.12.2013]