Dywity

	Dywity
	; Kościół w Dywitach.; Fot. Mieczysław Kalski
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	olsztyński
Gmina	Dywity
Liczba ludności (2010)	2 191
	Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego ; Dywity
	Położenie na mapie Polski ; Dywity
	{{#invoke:Koordynaty\|szablon}}

Dywity (niem. Diwitten) – wieś gminna położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Dywity. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. Miejscowość w 2010 roku liczyła 2 191 mieszkańców. ^[1].

Położenie

Miejscowość jest położona na Warmii, w odległości 6 km od Olsztyna.

Dzieje miejscowości

Pierwotnie tereny dzisiejszej miejscowości oraz okolic zamieszkiwało plemię Warmów. Nazwa miejscowości Dywitzen bezpośrednio nawiązywała do języka pruskiego. Pierwsza wzmianka dotycząca osady pochodzi z 1354 roku. Lokacja Dywit nastąpiła 5 października 1366 roku.

Wojny polsko-krzyżackie w XV i XVI wieku znacznie wyniszczyły wieś. Część ziemi leżała odłogiem. W 1770 roku Dywity obejmowały 45 włók. W tym okresie miejscowość była zamieszkana wyłącznie przez polską ludność wyznania katolickiego. Jeszcze w połowie XIX stulecia w miejscowej świątyni kazania głoszono jedynie w języku polskim. W 1789 roku w Dywitach działała szkoła, w której nauczycielem był Jan Falkowski. W 1853 roku do miejscowej placówki uczęszczało 60 polskich dzieci.

W 1807 roku stacjonujące w Dywitach i okolicy wojska francuskie doprowadziły do kolejnych zniszczeń. W 1818 roku miejscowość liczyła 226 mieszkańców. W 1861 roku Polacy stanowili 60% ogółu mieszkańców wsi. W 1882 roku w Dywitach powstała polska biblioteczka Towarzystwa Czytelni Ludowych. W miejscowej gospodzie 10 września 1863 roku zatrzymali się Wojciech Kętrzyński i Leopold Różycki konwojujący transport z bronią przeznaczoną dla powstańców styczniowych.

W czasie plebiscytu w 1920 roku 60 głosów oddano za Polską. Opcję niemiecką poparło 329 głosujących. W Dywitach swoje koła posiadał Związek Polaków w Niemczech oraz Związek Towarzystw Młodzieży w Prusach Wschodnich.

W 1913 roku w Dywitach uruchomiono stację balonów wojskowych, zeppelinów. Miejscowa hala była dostosowana dla dwóch sterowców.

W miejscowości działają: apteka, niepubliczny zakład opieki zdrowotnej, gabinet weterynaryjny, prywatne gabinety lekarskie, gospodarstwa agroturystyczne i kilka punktów gastronomicznych.

Gospodarka

Społdzielnia Handlowo-Produkcyjna "AGRO"
CENTBET S.J
PGF CEFARM Sp. z o.o.
Specjalistyczny Zakład Elektromeczaniczny
Przedsiębiorstwo Zaopatrzenia Rolnictwa w Wodę "WODROL"
Wytwórnia Mebli Asimpex

Kultura

Organizacje i stowarzyszenia

Religia

Parafia pw. Świętych Apostołów Szymona i Judy Tadeusza

Ludzie związani z miejscowością

Otylia Hohmann-Markwitan
Irmgard Falken
Barbara Zawistowska
Wiesław Zawistowski
Franciszek Kwas (1871-1948) – działacz warmiński, pisarz ludowy

Edukacja

Turystyka

Czerwony szlak rowerowy (dł. 26,5 km): Dywity – Bukwałd – Spręcowo – Różnowo – Dywity
Zielony szlak rowerowy (dł. 27 km): Dywity – Różnowo – Sętal – Gady – Dywity

Zabytki

kościół pw. Świętych Apostołów Szymona i Judy Tadeusza
dom nr 2 z XIX w.
kapliczka przydrożna przy ul.Olsztyńskiej
kapliczka przydrożna z dzwonniczką
kapliczka przydrożna

Przypisy

↑ bip.warmia.mazury.pl [17.12.2014]

Zobacz też

Dywity (gmina wiejska)

Bibliografia

Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. I-II, Olsztyn 2010-2011.
Chłosta Jan, Książek Marek, Dzieje Dywit, Olsztyn 2008.
Jachnowicz Romualda, Dywity: z dziejów kościoła i parafii pw. Świętych Apostołów Szymona i Judy Tadeusza, Olsztyn 1999.
Lewicka Daniela, Gmina Dywity, Olsztyn 1994.
Swat Tadeusz, Chłosta Jan, Dzieje podolsztyńskich wsi, Olsztyn 1988.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Bank Danych Lokalnych GUS [16.12.2014].
Baza Informacji Lokalnej [16.12.2014].
Dom Warmiński [ 16.12.2014]
Stowarzyszenie "Nasze Gady" [16.12.2014]

[1] .warmia.mazury.pl [17.12.2014]

[1]