Kajny

Kajny
Kajny. Źródło: www.warmiaznanainieznana.pl [27.08.2014]
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	olsztyński
Gmina	Jonkowo
Liczba ludności (2010)	64
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Kajny
Położenie na mapie Polski Kajny
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Kajny (niem. Kainen, Kaynen) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Jonkowo. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. Miejscowość w 2010 roku była zamieszkana przez 64 osoby.

Położenie

Miejscowość jest położona na Pojezierzu Olsztyńskim, w odległości 5 km na północny wschód od Jonkowa.

Dzieje miejscowości

Wieś została założona przez kapitułę warmińską w 1354 roku na starym pruskim polu osadniczym – campus Kaynen na obszarze 7 łanów. Od XIX wieku do roku 1945 funkcjonowała nazwa Kainen. Na przełomie XIX i XX wieku wieś była zamieszkana przez 140–170 osób. II wojna światowa doprowadziła do spustoszenia miejscowości i jej opustoszenia. W miejscowości znajduje się czynna wieża ciśnień zaopatrująca mieszkańców w wodę. Wieża zasilana jest przez XIX–wieczny tzw. taran wodny. To hydrotechniczne urządzenie napędzane siłą wody działa od ponad stu lat. Taran wodny został zaprojektowany przez Josepha Michaela Montgolfiera. Urządzenie zlokalizowane jest obok leśniczówki. 1 sierpnia 2004 roku Kajny obchodziły 650–lecie powstania wsi. Przy leśniczówce został utworzony Ośrodek Edukacji Leśnej.

Ludzie związani z miejscowością

• Stanisław Żurawski (1868–1943) – urodzony w Kajnach działacz warmiński, współzałożyciel Banku Ludowego w Olsztynie, działacz Związku Polaków w Niemczech; skatowany przez gestapo zmarł wskutek odniesionych ran. Został pochowany w Brąswałdzie. Jego syn Alfons Żurawski został przed wojną wcielony do Wehrmachtu – stacjonował w Królewcu. Podczas pobytu w Kajnach w 1940 roku nawiązał kontakt w polskimi jeńcami. Po powrocie do Królewca został oskarżony o zdradę III Rzeszy i skazany na karę śmierci w 1942 roku.
• Wiktoria Żurawska (1900–1970) – urodzona w Kajnach nauczycielka i bibliotekarka, pracownik Biblioteki Wyższej Szkoły Rolniczej w Olsztynie.

Zabytki

• taran wodny, zainstalowany pod koniec XIX wieku
• zabytkowy drewniany dom rodziny Rautenberg, wybudowany w 1856 roku
• dwie kapliczki warmińskie zlokalizowane na terenie wsi

Turystyka

• szlak rowerowy o długości 21,9 km ("żółty") – przebieg trasy: Dywity – Redykajny – Gutkowo – Wilimowo – Kajny – Barkweda – Brąswałd – Ługwałd – Dywity
• szlak rowerowy o długości 40 km – przebieg trasy: Olsztyn – Redykajny – Brąswałd – Barkweda – Kajny – Gutkowo – Łupstych – Olsztyn

Bibliografia

Jadwiszczak Andrzej S., Kisielew Kazimierz, Klimek Robert, Kosińska Teresa, Warmia znana i nieznana: Brąswałd, Barkweda, Kajny, Bukwałd, Cerkiewnik, Swobodna, Gady 2012.
Kellmann Georg, Historia parafii Klebark Wielki, jej wiosek i okolic. Parafia p.w. Znalezienia Krzyża Świętego i Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Klebarku Wielkim, Klebark Wielki 2007.
Szlaki rowerowe powiatu olsztyńskiego i miasta Olsztyn, Białystok 2001.
Bank Danych Lokalnych GUS [10.12.2013]
Dom Warmiński] [10.12.2013]
Wikipedia [10.12.2013]
Warmia znana i nieznana [27.08.2014]