Mątyki: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
| (Nie pokazano 7 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 5: | Linia 5: | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
|dopełniacz wsi = | |dopełniacz wsi = | ||
| − | |zdjęcie = Mątyki.jpg | + | |zdjęcie = Mątyki na pocztówce z początku XX wieku.jpg |
| − | |opis zdjęcia = Mątyki | + | |opis zdjęcia = Mątyki na pocztówce z początku XX wieku.<br>Źródło: [http://aefl.de/rosenberg/Rosenberg/doerfer_3/doerfer_teil3.htm www.aefl.de] |
|rodzaj miejscowości = | |rodzaj miejscowości = | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| Linia 14: | Linia 14: | ||
|sołectwo = | |sołectwo = | ||
|wysokość = | |wysokość = | ||
| − | |liczba ludności = 458<ref>Łącznie Mątyki, | + | |liczba ludności = 458<ref>Łącznie Mątyki, Przejazd i Urwisko.</ref> |
|rok = 2010 | |rok = 2010 | ||
|strefa numeracyjna = | |strefa numeracyjna = | ||
| Linia 28: | Linia 28: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }} |
| − | ''' Mątyki ''' (niem. ''Montig'') – | + | ''' Mątyki ''' (niem. ''Montig'') – wieś sołecka położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat iławski|powiecie iławskim]], w [[Iława (gmina wiejska)|gminie Iława]]. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego. |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| + | Miejscowość w 2010 roku liczyła 458 mieszkańców (łącznie z osadami [[Przejazd]] i [[Urwisko]]). W skład sołectwa wchodzą Mątyki, Przejazd i Urwisko. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Grażyna Kapuścińska]]<ref>[http://www.gmina-ilawa.pl/dla_mieszkanca/jednostki-podlegle/ gmina-ilawa.pl] [05.03.2014]</ref>. | ||
| + | <br/><br/> | ||
== Położenie == | == Położenie == | ||
| − | Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na [[Pojezierze Iławskie|Pojezierzu Iławskim]], na zachód od [[Drwęca|Drwęcy]], 11 km na północny wschód od [[Iława|Iławy]], w pobliżu granicy z [[powiat ostródzki|powiatem ostródzkim]]. | + | Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na [[Pojezierze Iławskie|Pojezierzu Iławskim]], na zachód od [[Rzeka Drwęca|Drwęcy]], 11 km na północny wschód od [[Iława|Iławy]], w pobliżu granicy z [[powiat ostródzki|powiatem ostródzkim]]. |
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| − | + | Miejscowość została założona w 1322 roku. Wystawcą dokumentu lokacyjnego był [[Luther von Braunschweig]]. Odbiorcą nadania był zasadźca Tiel rodem z [[Laseczno|Laseczna]]. Wkrótce wzniesiono również pierwszy kościół. Wieś została doszczętnie zniszczona w 1414 roku. Proces ponownego zasiedlania wsi przebiegał jednak stosunkowo sprawnie. W 1507 roku jedynie 16 z 70 włók było nieobsadzonych. W 1576 roku odbudowano miejscowy kościół. W 1789 roku wieś i folwark składały się łącznie z 24 chłopskich zagród. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | 1905 | + | Na początku XIX wieku Mątyki były zamieszkane przez 76 osób. W 1831 roku w miejscowości działał młyn, do którego należały również dobra młyńskie zamieszkane przez 13 chałupników. W latach 1864–1871 liczba mieszkańców wspomnianych dóbr wzrosła do 30 osób. W tym okresie w skład dóbr Mątyki weszły dwa folwarki: Przejazd i Urwisko. W 1885 roku majątek należał do Franza Wicherta. Obejmował wówczas 138 ha lasów, 142 ha łąk. W tym okresie mieszkańcy wsi byli zatrudnieni w należących do właściciela zakładach: cegielni, młynie parowym, gorzelni, serowarni oraz wytwórni prasowanego torfu. W 1905 roku majątek był już pomniejszony o folwark Urwisko i Przejazd. Składał się wówczas z 12 domów i był zamieszkany przez 159 osób. Miejscowy kościół pochodzący z XVI wieku z biegiem czasu popadł w ruinę. Ostatecznie został rozebrany. Kościelna dzwonnica przetrwała do początku XX wieku. |
| − | 1933 | + | Liczba mieszkańców i gospodarstw na przestrzeni lat: |
| + | *1831 – 188 osób, 19 gospodarstw | ||
| + | *1864 – 250 osób, 16 gospodarstw | ||
| + | *1871 – 250 osób, 16 gospodarstw | ||
| + | *1885 – 287 osób, 23 gospodarstwa | ||
| + | *1905 – 261 osób, 26 gospodarstw | ||
| + | *1933 – 474 osoby (łącznie z Przejazdem i Urwiskiem) | ||
| + | ==Religia== | ||
| + | Wieś znajduje się na terenie [[Parafia pw. Matki Bożej Królowej Polski w Rudzienicach|parafii rzymskokatolickiej pw. Matki Bożej Królowej Polski w Rudzienicach]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
== Zabytki == | == Zabytki == | ||
| − | * | + | *cmentarz ewangelicki z XIX wieku, we wsi, około 100 m na wschód od drogi z Mątyk do [[Rudzienice|Rudzienic]], własność parafii ewangelickiej; obiekt nieczynny, powierzchnia 0,59 ha |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
<references/> | <references/> | ||
| + | == Bibliografia == | ||
| + | ''Iława. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1972.<br/> | ||
| + | Niesiobędzki Wiesław, ''Powiat iławski. Dzieje, zabytki, pejzaż i kultura. Szkice historyczne'', wydanie II, poprawione i poszerzone, Iława 2008.<br/> | ||
| + | ''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Westpreussen, Commission bei Leon Saunier'', Danzig und Elbing 1858.<br/> | ||
| + | Plan zagospodarowania przestrzennego gminy Iława 2003, [http://gmina-ilawa.mpzp.org/ Uchwała Nr XIII/108/2003 z dnia 3 grudnia 2003, gmina-ilawa.mpzp.org] [05.03.2014]<br/> | ||
| + | [http://bip.warmia.mazury.pl/ilawa_gmina_wiejska/76/172/STRATEGIA_ROZWOJU_GMINY_ILAWA_2000-2015/ Strategia rozwoju gminy Iława 2000-2015, bip.warmia.mazury.pl] [05.03.2014]<br/> | ||
| + | [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims Bank Danych Lokalnych GUS] [data dostępu: 5.03.2014]<br/> | ||
| + | [http://www.verwaltungsgeschichte.de/rosenberg.html Deutsche Verwaltungsgeschichte] [05.03.2014]<br/> | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat iławski]] [[Kategoria: Iława (gmina wiejska)]] [[Kategoria: Wsie sołeckie]] [[Kategoria: 1301-1400]] | |
| − | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat iławski]] [[Kategoria: | ||
Aktualna wersja na dzień 18:59, 15 kwi 2015
| Mątyki | |
| | |
 Mątyki na pocztówce z początku XX wieku.
Źródło: www.aefl.de | |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | iławski |
| Gmina | Iława |
| Liczba ludności (2010) | 458[1] |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Mątyki | |
| Położenie na mapie Polski  Mątyki | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Mątyki (niem. Montig) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie iławskim, w gminie Iława. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego.
Miejscowość w 2010 roku liczyła 458 mieszkańców (łącznie z osadami Przejazd i Urwisko). W skład sołectwa wchodzą Mątyki, Przejazd i Urwisko. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Grażyna Kapuścińska[2].
Położenie
Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na Pojezierzu Iławskim, na zachód od Drwęcy, 11 km na północny wschód od Iławy, w pobliżu granicy z powiatem ostródzkim.
Dzieje miejscowości
Miejscowość została założona w 1322 roku. Wystawcą dokumentu lokacyjnego był Luther von Braunschweig. Odbiorcą nadania był zasadźca Tiel rodem z Laseczna. Wkrótce wzniesiono również pierwszy kościół. Wieś została doszczętnie zniszczona w 1414 roku. Proces ponownego zasiedlania wsi przebiegał jednak stosunkowo sprawnie. W 1507 roku jedynie 16 z 70 włók było nieobsadzonych. W 1576 roku odbudowano miejscowy kościół. W 1789 roku wieś i folwark składały się łącznie z 24 chłopskich zagród.
Na początku XIX wieku Mątyki były zamieszkane przez 76 osób. W 1831 roku w miejscowości działał młyn, do którego należały również dobra młyńskie zamieszkane przez 13 chałupników. W latach 1864–1871 liczba mieszkańców wspomnianych dóbr wzrosła do 30 osób. W tym okresie w skład dóbr Mątyki weszły dwa folwarki: Przejazd i Urwisko. W 1885 roku majątek należał do Franza Wicherta. Obejmował wówczas 138 ha lasów, 142 ha łąk. W tym okresie mieszkańcy wsi byli zatrudnieni w należących do właściciela zakładach: cegielni, młynie parowym, gorzelni, serowarni oraz wytwórni prasowanego torfu. W 1905 roku majątek był już pomniejszony o folwark Urwisko i Przejazd. Składał się wówczas z 12 domów i był zamieszkany przez 159 osób. Miejscowy kościół pochodzący z XVI wieku z biegiem czasu popadł w ruinę. Ostatecznie został rozebrany. Kościelna dzwonnica przetrwała do początku XX wieku.
Liczba mieszkańców i gospodarstw na przestrzeni lat:
- 1831 – 188 osób, 19 gospodarstw
- 1864 – 250 osób, 16 gospodarstw
- 1871 – 250 osób, 16 gospodarstw
- 1885 – 287 osób, 23 gospodarstwa
- 1905 – 261 osób, 26 gospodarstw
- 1933 – 474 osoby (łącznie z Przejazdem i Urwiskiem)
Religia
Wieś znajduje się na terenie parafii rzymskokatolickiej pw. Matki Bożej Królowej Polski w Rudzienicach.
Zabytki
- cmentarz ewangelicki z XIX wieku, we wsi, około 100 m na wschód od drogi z Mątyk do Rudzienic, własność parafii ewangelickiej; obiekt nieczynny, powierzchnia 0,59 ha
Przypisy
- ↑ Łącznie Mątyki, Przejazd i Urwisko.
- ↑ gmina-ilawa.pl [05.03.2014]
Bibliografia
Iława. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1972.
Niesiobędzki Wiesław, Powiat iławski. Dzieje, zabytki, pejzaż i kultura. Szkice historyczne, wydanie II, poprawione i poszerzone, Iława 2008.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Westpreussen, Commission bei Leon Saunier, Danzig und Elbing 1858.
Plan zagospodarowania przestrzennego gminy Iława 2003, Uchwała Nr XIII/108/2003 z dnia 3 grudnia 2003, gmina-ilawa.mpzp.org [05.03.2014]
Strategia rozwoju gminy Iława 2000-2015, bip.warmia.mazury.pl [05.03.2014]
Bank Danych Lokalnych GUS [data dostępu: 5.03.2014]
Deutsche Verwaltungsgeschichte [05.03.2014]
