Markiny: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Zabytki) |
|||
| Linia 28: | Linia 28: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }} |
| − | ''' Markiny ''' (niem. ''Markienen'') – | + | ''' Markiny ''' (niem. ''Markienen'') – wieś niesołecka położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat bartoszycki|powiecie bartoszyckim]], w [[Bartoszyce (gmina wiejska)|gminie Bartoszyce]]. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego. |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| + | Miejscowość w 2009 roku liczyła 58 mieszkańców. Wieś wchodzi w skład sołectwa [[Łojdy]], w którym funkcję sołtysa sprawuje obecnie [[Helena Puszko]]<ref>[http://gmina-bartoszyce.pl/wykaz-soltysow/ gmina-bartoszyce.pl] [05.03.2014]</ref>. | ||
| + | <br/><br/> | ||
== Położenie == | == Położenie == | ||
Wieś położona jest w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego, na [[Równina Sępopolska|Równinie Sępopolskiej]], 4 km na północny zachód od [[Bartoszyce|Bartoszyc]], na zachód od drogi krajowej nr 51. | Wieś położona jest w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego, na [[Równina Sępopolska|Równinie Sępopolskiej]], 4 km na północny zachód od [[Bartoszyce|Bartoszyc]], na zachód od drogi krajowej nr 51. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| − | Wieś powstała w ramach kolonizacji północnych obszarów państwa [[Zakon | + | Wieś powstała w ramach kolonizacji północnych obszarów państwa [[Zakon krzyżacki|zakonu krzyżackiego]]. Po raz pierwszy wzmiankowana jest w źródłach z 1414 roku jako wieś [[Prusowie|pruska]]; również nazwa wsi jest pochodzenia pruskiego. Wkrótce potem, w 1429, na miejscu wsi powstał majątek szlachecki o powierzchni 14 łanów. W następnych stuleciach Markiny pozostały średniej wielkości majątkiem ziemskim – w 1889 roku obejmował on obszar 287 ha. Na przestrzeni wieków często zmieniał on właścicieli, wśród nich byli przedstawiciele możnych rodzin junkierskich, a w latach 1806–1831 należał do polskiej rodziny szlacheckiej Gostkowskich. Do 1939 roku znajdował się w posiadaniu rodziny von Bergów. U Friedricha von Berga w Markinach gościło wielu niemieckich generałów, m.in. [[Paul von Hindenburg]]. Do 1945 roku Markiny należały do [[parafia ewangelicka w Bartoszycach|parafii ewangelickiej w Bartoszycach]]. |
| − | Po | + | Po II wojnie światowej wieś weszła w skład sołectwa [[Kiertyny Wielkie]]. Na bazie dawnego majątku uruchomiono tu Państwowe Gospodarstwo Rolne Markiny. Według spisu powszechnego z 1983 roku pegeer składał się z ośmiu budynków mieszkalnych tworzących zwartą zabudowę; wieś posiadała elektryczne oświetlenie ulic. Znajdowały się tu punkt biblioteczny oraz sala kinowa na 80 miejsc. |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| + | Liczba mieszkańców na przestrzeni lat: | ||
| + | *1857 – 99 osób | ||
| + | *1933 – 452 osoby | ||
| + | *1939 – 434 osoby | ||
| + | *1983 – 79 osób | ||
== Ludzie związani z miejscowością == | == Ludzie związani z miejscowością == | ||
| − | *[[Friedrich von Berg-Markienen]] ( | + | *[[Friedrich von Berg-Markienen]] (1866–1939) – polityk niemiecki, nadprezydent [[Prusy Wschodnie|Prus Wschodnich]] w latach 1916–1918; właściciel majątku w Markinach |
| − | |||
| − | |||
== Zabytki == | == Zabytki == | ||
| − | *[[ | + | *[[dwór w Markinach]] z drugiej połowy XVIII wieku; rozebrany na przełomie lat 80. i 90. XX wieku |
| − | * | + | *park dworski, stan bardzo zły |
| − | * | + | *dom nr 41 oraz 42 |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
<references/> | <references/> | ||
| + | == Bibliografia == | ||
| + | ''Bartoszyce. Z dziejów miasta i okolic'', red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1987.<br/> | ||
| + | Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, ''Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich'', Olsztyn 1999.<br/> | ||
| + | ''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch'', Königsberg 1857.<br/> | ||
| + | [http://www.wuoz.olsztyn.pl/ Wojewódzka ewidencja zabytków] [05.03.2014]<br/> | ||
| + | [http://bip.warmia.mazury.pl/bartoszyce_gmina_wiejska/201/Planowanie_i_zagospodarowanie_przestrzenne/ Studium uwarunkowań i zagospodarowania przestrzennego gminy Bartoszyce] [05.03.2014]<br/> | ||
| + | [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims Bank Danych Lokalnych GUS] [05.03.2014]<br/> | ||
| + | [http://www.verwaltungsgeschichte.de/bartenstein.html Deutsche Verwaltungsgeschichte] [05.03.2014]<br/> | ||
| − | + | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat bartoszycki]] [[Kategoria: Bartoszyce (gmina wiejska)]] [[Kategoria: Wsie niesołeckie]] [[Kategoria: 1201-1300]] [[Kategoria: 1301-1400]] [[Kategoria: 1401-1500]] [[Kategoria: 1601-1700]] | |
| − | |||
| − | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat bartoszycki]] [[Kategoria: | ||
Wersja z 17:52, 27 gru 2014
| Markiny | |
| | |
 Pałac w Markinach na przedwojennym obrazie
| |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | bartoszycki |
| Gmina | Bartoszyce |
| Sołectwo | Łojdy |
| Liczba ludności (2009) | 58 |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Markiny | |
| Położenie na mapie Polski  Markiny | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Markiny (niem. Markienen) – wieś niesołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie bartoszyckim, w gminie Bartoszyce. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego.
Miejscowość w 2009 roku liczyła 58 mieszkańców. Wieś wchodzi w skład sołectwa Łojdy, w którym funkcję sołtysa sprawuje obecnie Helena Puszko[1].
Spis treści
Położenie
Wieś położona jest w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego, na Równinie Sępopolskiej, 4 km na północny zachód od Bartoszyc, na zachód od drogi krajowej nr 51.
Dzieje miejscowości
Wieś powstała w ramach kolonizacji północnych obszarów państwa zakonu krzyżackiego. Po raz pierwszy wzmiankowana jest w źródłach z 1414 roku jako wieś pruska; również nazwa wsi jest pochodzenia pruskiego. Wkrótce potem, w 1429, na miejscu wsi powstał majątek szlachecki o powierzchni 14 łanów. W następnych stuleciach Markiny pozostały średniej wielkości majątkiem ziemskim – w 1889 roku obejmował on obszar 287 ha. Na przestrzeni wieków często zmieniał on właścicieli, wśród nich byli przedstawiciele możnych rodzin junkierskich, a w latach 1806–1831 należał do polskiej rodziny szlacheckiej Gostkowskich. Do 1939 roku znajdował się w posiadaniu rodziny von Bergów. U Friedricha von Berga w Markinach gościło wielu niemieckich generałów, m.in. Paul von Hindenburg. Do 1945 roku Markiny należały do parafii ewangelickiej w Bartoszycach.
Po II wojnie światowej wieś weszła w skład sołectwa Kiertyny Wielkie. Na bazie dawnego majątku uruchomiono tu Państwowe Gospodarstwo Rolne Markiny. Według spisu powszechnego z 1983 roku pegeer składał się z ośmiu budynków mieszkalnych tworzących zwartą zabudowę; wieś posiadała elektryczne oświetlenie ulic. Znajdowały się tu punkt biblioteczny oraz sala kinowa na 80 miejsc.
Liczba mieszkańców na przestrzeni lat:
- 1857 – 99 osób
- 1933 – 452 osoby
- 1939 – 434 osoby
- 1983 – 79 osób
Ludzie związani z miejscowością
- Friedrich von Berg-Markienen (1866–1939) – polityk niemiecki, nadprezydent Prus Wschodnich w latach 1916–1918; właściciel majątku w Markinach
Zabytki
- dwór w Markinach z drugiej połowy XVIII wieku; rozebrany na przełomie lat 80. i 90. XX wieku
- park dworski, stan bardzo zły
- dom nr 41 oraz 42
Przypisy
- ↑ gmina-bartoszyce.pl [05.03.2014]
Bibliografia
Bartoszyce. Z dziejów miasta i okolic, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1987.
Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn 1999.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Wojewódzka ewidencja zabytków [05.03.2014]
Studium uwarunkowań i zagospodarowania przestrzennego gminy Bartoszyce [05.03.2014]
Bank Danych Lokalnych GUS [05.03.2014]
Deutsche Verwaltungsgeschichte [05.03.2014]
