Miłki: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
| Linia 29: | Linia 29: | ||
|www = | |www = | ||
}}<br/> | }}<br/> | ||
| − | ''' Miłki''' (niem. ''Milken'') – wieś gminna położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie | + | ''' Miłki''' (niem. ''Milken'') – wieś gminna położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat giżycki|powiecie giżyckim]], w [[Miłki (gmina wiejska)|gminie Miłki]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo suwalskie|województwa suwalskiego]]. W 2010 roku wieś liczyła 687 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa pełni [[Piotr Dusyn]]<ref>[http://mragowo.wm.pl/search/index/s/Piotr+Dusyn/sort/0/ Portal Informacyjny Gazety Olsztyńskiej] [02.10.2014]</ref>. |
[[Plik:Stary Kościół.jpg|200px|thumb|Kościół w Miłkach w 1915 roku [http://images.zeno.org/Ansichtskarten/I/big/AK06314a.jpg Kościół w Miłkach - zeno.org] [15.09.2013]]] | [[Plik:Stary Kościół.jpg|200px|thumb|Kościół w Miłkach w 1915 roku [http://images.zeno.org/Ansichtskarten/I/big/AK06314a.jpg Kościół w Miłkach - zeno.org] [15.09.2013]]] | ||
<br/><br/> | <br/><br/> | ||
== Położenie == | == Położenie == | ||
| − | na trasie [[Giżycko]] – [[Orzysz]] nad [[Jezioro Miłkowskie|Jeziorem Miłkowskim]]. | + | Miejscowość położona jest na trasie [[Giżycko]] – [[Orzysz]] nad [[Jezioro Miłkowskie|Jeziorem Miłkowskim]]. |
| + | <br/> | ||
| − | + | == Dzieje miejscowości == | |
| − | + | Komtur z Pokarmina – [[Bernard von Balzhofen]] – sprzedał Miłkowi 6 marca 1475 roku sześć [[Włóka |włók]] sołeckich i powierzył mu założenie wsi. Od początku istnienia Miłki zasiedlała ludność polska. W 1481 roku działał tu proboszcz Mikołaj pochodzący z diecezji gnieźnieńskiej. | |
| − | |||
| − | W 1507 roku trzy karczmy w Miłkach posiadali Janek, Szymon i Staśko. W 1602 roku było tu sześć karczem, w których ludność mogła też zaopatrywać się w żywność. Na dżumę w latach 1709–1710 zmarło tu | + | W 1507 roku trzy karczmy w Miłkach posiadali: Janek, Szymon i Staśko. W 1602 roku było tu sześć karczem, w których ludność mogła też zaopatrywać się w żywność. Na dżumę w latach 1709–1710 zmarło tu wielu ludzi. Z opuszczonych gospodarstw chłopskich powstał majątek [[Przykop]] o obszarze 176 ha. |
[[Kościół Matki Bożej Królowej Polski w Miłkach]] zbudowano w końcu XV wieku. | [[Kościół Matki Bożej Królowej Polski w Miłkach]] zbudowano w końcu XV wieku. | ||
| − | Szkołę wymieniały protokoły wizytacyjne już w 1529 roku. Była to zatem najstarsza szkoła wiejska w okolicach | + | Szkołę wymieniały protokoły wizytacyjne już w 1529 roku. Była to zatem najstarsza szkoła wiejska w okolicach Giżycka i [[Ryn|Rynu]]. Do parafii ewangelickiej w Miłkach należały wsie: [[Bielskie]], [[Czyprki]], [[Danowo]], [[Jedamki]], [[Konopki Małe]], [[Konopki Wielkie]], [[Kruklin]], [[Lipińskie (gmina Miłki) |Lipińskie]], [[Malinka]], [[Marcinowa Wola]], [[Miechy]], Miłki, [[Okrągłe]], [[Ruda (gmina Miłki) |Ruda]], [[Siedliska]], [[Skomack Mały]], [[Staświny]], [[Szczepanki]], [[Talki]] i [[Wyszowate]]. |
| − | Do połowy XIX wieku była to czysto polska parafia. W 1841 roku spośród dwunastu nauczycieli z tej parafii, ośmiu odmówiło podpisania oświadczenia pochwalającego likwidację polskiego nauczania w szkołach mazurskich. | + | Do połowy XIX wieku była to czysto polska parafia. W 1841 roku spośród dwunastu nauczycieli z tej parafii, ośmiu odmówiło podpisania oświadczenia pochwalającego likwidację polskiego nauczania w szkołach [[Mazury |mazurskich]]. |
| + | W połowie XIX wieku parafią kierował współpracownik [[Gustaw Gizewiusz|Gustawa Gizewiusza]] [[Ferdynand Schrage]]. Przeciwstawiał się on germanizowaniu [[Mazurzy|Mazurów]] i żądał, by lekcji religii udzielano w szkołach mazurskich po polsku. Jeszcze przed [[II wojna śwaitowa na Warmii i Mazurach|drugą wojną światową]] mieszkańcy tej parafii mówili w domach swą mazurską gwarą. Dlatego władze kościelne wymagały od pastorów parafii miłeckiej, by znali język polski. | ||
| − | W | + | Pod koniec wojny miała tu siedzibę radziecka komendantura wojenna. W sierpniu 1945 roku stworzono tu Zarząd Gminny, składający się z komisarycznego wójta oraz sekretarza gminy. W tym samym czasie we wsi powstał posterunek Milicji Obywatelskiej. W listopadzie 1945 roku siedzibę gminy przeniesiono do [[Paprotki|Paprotek]]. Na krótko jednak, bo już w 1947 roku znowu Zarząd Gminny ulokowano w Miłkach. W 1947 roku otwarto w Miłkach kuźnię, którą w 1950 roku przejął Gminny Ośrodek Maszynowy. W 1946 roku otwarto w Miłkach sklep wielobranżowy. Towar dowożono z Giżycka początkowo rowerem, a później furmanką. Szkołę we wsi zorganizował pierwszy jej kierownik – [[Wacław Białobrzeski]]. Otwarcia dokonano 20 września 1946 roku. Miała ona od razu 146 uczniów i trzech nauczycieli. W roku 1949/1950 liczba uczniów wzrosła do 229, potem jednakże spadła aż do 120. W roku szkolnym 1974/1975 szkoła w Miłkach wraz ze swoimi szkołami filialnymi (Czyprki, Konopki Małe, Konopki Wielkie i Marcinowa Wola) miały 412 uczniów i 22 nauczycieli. |
| − | + | Na początku XX wieku zbudowano we wsi młyn mechaniczny. W 1928 roku założono mleczarnię spółdzielczą, przebudowaną w roku 1936. W 1949 roku zorganizowano tu zakład przetwórstwa mleka, prowadzący produkcję masła, sera i kazeiny. Zakład ten, podporządkowany później Okręgowej Spółdzielni Mleczarskiej w Giżycku, zatrudniał w 1970 roku 22 osoby. Według spisu z 1970 roku Miłki zamieszkiwało 778 osób w 115 budynkach mieszkalnych. Wieś składała się z 98 gospodarstw o łącznej powierzchni 674 ha. Gospodarstwa te posiadały ogółem 325 sztuk bydła, w tym 195 krów i 632 sztuki trzody chlewnej. Prócz tego przy wsi znajdowało się [[Państwowe Gospodarstwo Rolne]] (Przykop). | |
| + | W 1951 roku we wsi powstało stałe kino. W 1954 roku otwarto gminną świetlicę. Stworzono w niej zespół pieśni i tańca. W 1964 roku zorganizowano klub w Miłkach. Obok wsi na wzniesieniu widoczna jest z odległości kilkunastu kilometrów wieża przekaźnikowa Radiowo–Telewizyjnego Centrum Nadawczego o wysokości 330 metrów – oddana została do użytku w sierpniu 1999 roku. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | W | + | == Ludzie związani z miejscowością == |
| + | *[[Ryszard Abramowski|Ryszard Herman Abramowski]] (1862–1932) – duchowny ewangelicki, tłumacz, wydawca oraz redaktor, proboszcz miejscowej parafii w latach 1904–1929 | ||
| + | *[[Marcin Karwowski]] – sekretarz gminy, następnie wójt, potem przewodniczący Gromadzkiej Rady Narodowej | ||
| + | |||
| + | == Zabytki == | ||
| + | [[Plik:Kościół.jpg|290 px|thumb|Kościół w Miłkach – widok z zewnątrz [http://milki.wm.pl/2826-8200,Milki-najstarszy-zachowany-kosciol-na-Mazurach,63868.html?/ Portal Informacyjny Gazety Olsztyńskiej] [04.09.2013]]] | ||
| + | [[Kościół Matki Bożej Królowej Polski w Miłkach]] należy do najstarszych kościołów na Mazurach. Całość jest utrzymana w stylu gotyckim. W 1656 roku został spalony, lecz wkrótce potem odbudowany. W latach 1525–1945 kościół był użytkowany przez ewangelików. Po drugiej wojnie światowej przejęli go katolicy i nadali mu wezwanie Królowej Korony Polskiej. Jest to cenny zabytek architektury. | ||
| + | [[Plik:Kosciol.jpg|290 px|thumb|Kościół w Miłkach - widok na ołtarz główny [http://mazuryaktywne.pl/kosciol-w-milkach-jazz-w-najstarszej-swiatyni/ Mazury Aktywne] [04.09.2013]]] | ||
| + | == Kultura == | ||
| + | Na terenie miejscowości działa [[lkwim:Zespół Wokalny "Kalina" w Miłkach|zespół wokalny ''Kalina'']]. | ||
| + | W tutejszym kościele odbywają się koncerty w ramach [[lkwim:Jesienne Koncerty Muzyki Cerkiewnej |Jesiennych Koncertów Muzyki Cerkiewnej]], organizowanych w Giżycku od 2011 r. | ||
| + | We wsi znajduje się [[Ośrodek Kultury w Miłkach|ośrodek kultury]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | == | + | ==Religia== |
| − | [[ | + | Miejscowości jest siedzibą [[Parafia pw. Matki Bożej Królowej Polski w Miłkach |parafii rzymskokatolickiej]]. |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
| − | |||
| + | ==Sport== | ||
| + | Z Miłkami powiązany jest piłkarski klub [[Klub piłkarski Olimpia Miłki| Olimpia Miłki]]. Obecnie znajduje się w klasie okręgowej, zaliczanej do pierwszej grupy warmińsko–mazurskiej. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | ==Przyroda== | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
W pobliżu miejscowości znajduje się [[Rezerwat Nietlickie Bagno |Rezerwat Nietlickie Bagno]]. | W pobliżu miejscowości znajduje się [[Rezerwat Nietlickie Bagno |Rezerwat Nietlickie Bagno]]. | ||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
| − | ''Miłki'', w: ''Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich'', t. 6, red. F. Sulimierski, Warszawa 1885. | + | == Bibliografia == |
| − | Maślij Stefania, ''Giżycko i okolice. Przewodnik'', Giżycko 2004. | + | #''Miłki'', w: ''Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich'', t. 6, red. F. Sulimierski, Warszawa 1885. |
| − | Odoj Romuald, ''Pradzieje, w: Giżycko. Z dziejów miasta i okolic'', red. Andrzej Wakar Olsztyn 1983. | + | #Maślij Stefania, ''Giżycko i okolice. Przewodnik'', Giżycko 2004. |
| − | Wakar Andrzej, Willan Tadeusz, Giżycko. Dzieje miasta i powiatu'', Olsztyn 1966. | + | #Michniewska-Szczepkowska Barbara, Szczepkowski Bohdan, ''Województwo olsztyńskie, środowisko geograficzne tekst i mapy krajoznawcze'', Olsztyn 1969. |
| − | Wakar Andrzej, ''Dzieje wsi, w: Giżycko. Z dziejów miasta i okolic'', red. Idem, Olsztyn 1983. | + | #Odoj Romuald, ''Pradzieje, w: Giżycko. Z dziejów miasta i okolic'', red. Andrzej Wakar Olsztyn 1983. |
| − | + | #Panfil Jan, ''Pojezierze Mazurskie'', Warszawa 1968. | |
| − | + | #Wakar Andrzej, Willan Tadeusz, Giżycko. Dzieje miasta i powiatu'', Olsztyn 1966. | |
| − | http://stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims | + | #Wakar Andrzej, ''Dzieje wsi, w: Giżycko. Z dziejów miasta i okolic'', red. Idem, Olsztyn 1983. |
| + | #[http://stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims/ Bank Danych Lokalnych GUS] [02.10.2014] | ||
| + | #[http://mragowo.wm.pl/search/index/s/Piotr+Dusyn/sort/0/ Portal Informacyjny Gazety Olsztyńskiej] [02.10.2014] | ||
| − | + | {{Przypisy}} | |
| − | + | <references/> | |
Wersja z 09:46, 2 paź 2014
| Miłki | |
| | |
![Herb Miłek Wikipedia [13.11.2013]](/index.php/Plik:Herb.jpg) Herb Miłek Wikipedia [13.11.2013]
| |
| Rodzaj miejscowości | wieś gminna |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | giżycki |
| Gmina | Miłki |
| Liczba ludności (2010) | 687 |
| Strefa numeracyjna | (+48) 87 |
| Kod pocztowy | 11-513 |
| Tablice rejestracyjne | NGI |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Miłki | |
| Położenie na mapie Polski  Miłki | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Miłki (niem. Milken) – wieś gminna położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie giżyckim, w gminie Miłki. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego. W 2010 roku wieś liczyła 687 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa pełni Piotr Dusyn[1].
Spis treści
Położenie
Miejscowość położona jest na trasie Giżycko – Orzysz nad Jeziorem Miłkowskim.
Dzieje miejscowości
Komtur z Pokarmina – Bernard von Balzhofen – sprzedał Miłkowi 6 marca 1475 roku sześć włók sołeckich i powierzył mu założenie wsi. Od początku istnienia Miłki zasiedlała ludność polska. W 1481 roku działał tu proboszcz Mikołaj pochodzący z diecezji gnieźnieńskiej.
W 1507 roku trzy karczmy w Miłkach posiadali: Janek, Szymon i Staśko. W 1602 roku było tu sześć karczem, w których ludność mogła też zaopatrywać się w żywność. Na dżumę w latach 1709–1710 zmarło tu wielu ludzi. Z opuszczonych gospodarstw chłopskich powstał majątek Przykop o obszarze 176 ha.
Kościół Matki Bożej Królowej Polski w Miłkach zbudowano w końcu XV wieku.
Szkołę wymieniały protokoły wizytacyjne już w 1529 roku. Była to zatem najstarsza szkoła wiejska w okolicach Giżycka i Rynu. Do parafii ewangelickiej w Miłkach należały wsie: Bielskie, Czyprki, Danowo, Jedamki, Konopki Małe, Konopki Wielkie, Kruklin, Lipińskie, Malinka, Marcinowa Wola, Miechy, Miłki, Okrągłe, Ruda, Siedliska, Skomack Mały, Staświny, Szczepanki, Talki i Wyszowate.
Do połowy XIX wieku była to czysto polska parafia. W 1841 roku spośród dwunastu nauczycieli z tej parafii, ośmiu odmówiło podpisania oświadczenia pochwalającego likwidację polskiego nauczania w szkołach mazurskich. W połowie XIX wieku parafią kierował współpracownik Gustawa Gizewiusza Ferdynand Schrage. Przeciwstawiał się on germanizowaniu Mazurów i żądał, by lekcji religii udzielano w szkołach mazurskich po polsku. Jeszcze przed drugą wojną światową mieszkańcy tej parafii mówili w domach swą mazurską gwarą. Dlatego władze kościelne wymagały od pastorów parafii miłeckiej, by znali język polski.
Pod koniec wojny miała tu siedzibę radziecka komendantura wojenna. W sierpniu 1945 roku stworzono tu Zarząd Gminny, składający się z komisarycznego wójta oraz sekretarza gminy. W tym samym czasie we wsi powstał posterunek Milicji Obywatelskiej. W listopadzie 1945 roku siedzibę gminy przeniesiono do Paprotek. Na krótko jednak, bo już w 1947 roku znowu Zarząd Gminny ulokowano w Miłkach. W 1947 roku otwarto w Miłkach kuźnię, którą w 1950 roku przejął Gminny Ośrodek Maszynowy. W 1946 roku otwarto w Miłkach sklep wielobranżowy. Towar dowożono z Giżycka początkowo rowerem, a później furmanką. Szkołę we wsi zorganizował pierwszy jej kierownik – Wacław Białobrzeski. Otwarcia dokonano 20 września 1946 roku. Miała ona od razu 146 uczniów i trzech nauczycieli. W roku 1949/1950 liczba uczniów wzrosła do 229, potem jednakże spadła aż do 120. W roku szkolnym 1974/1975 szkoła w Miłkach wraz ze swoimi szkołami filialnymi (Czyprki, Konopki Małe, Konopki Wielkie i Marcinowa Wola) miały 412 uczniów i 22 nauczycieli.
Na początku XX wieku zbudowano we wsi młyn mechaniczny. W 1928 roku założono mleczarnię spółdzielczą, przebudowaną w roku 1936. W 1949 roku zorganizowano tu zakład przetwórstwa mleka, prowadzący produkcję masła, sera i kazeiny. Zakład ten, podporządkowany później Okręgowej Spółdzielni Mleczarskiej w Giżycku, zatrudniał w 1970 roku 22 osoby. Według spisu z 1970 roku Miłki zamieszkiwało 778 osób w 115 budynkach mieszkalnych. Wieś składała się z 98 gospodarstw o łącznej powierzchni 674 ha. Gospodarstwa te posiadały ogółem 325 sztuk bydła, w tym 195 krów i 632 sztuki trzody chlewnej. Prócz tego przy wsi znajdowało się Państwowe Gospodarstwo Rolne (Przykop).
W 1951 roku we wsi powstało stałe kino. W 1954 roku otwarto gminną świetlicę. Stworzono w niej zespół pieśni i tańca. W 1964 roku zorganizowano klub w Miłkach. Obok wsi na wzniesieniu widoczna jest z odległości kilkunastu kilometrów wieża przekaźnikowa Radiowo–Telewizyjnego Centrum Nadawczego o wysokości 330 metrów – oddana została do użytku w sierpniu 1999 roku.
Ludzie związani z miejscowością
- Ryszard Herman Abramowski (1862–1932) – duchowny ewangelicki, tłumacz, wydawca oraz redaktor, proboszcz miejscowej parafii w latach 1904–1929
- Marcin Karwowski – sekretarz gminy, następnie wójt, potem przewodniczący Gromadzkiej Rady Narodowej
Zabytki
Kościół Matki Bożej Królowej Polski w Miłkach należy do najstarszych kościołów na Mazurach. Całość jest utrzymana w stylu gotyckim. W 1656 roku został spalony, lecz wkrótce potem odbudowany. W latach 1525–1945 kościół był użytkowany przez ewangelików. Po drugiej wojnie światowej przejęli go katolicy i nadali mu wezwanie Królowej Korony Polskiej. Jest to cenny zabytek architektury.
Kultura
Na terenie miejscowości działa zespół wokalny Kalina.
W tutejszym kościele odbywają się koncerty w ramach Jesiennych Koncertów Muzyki Cerkiewnej, organizowanych w Giżycku od 2011 r.
We wsi znajduje się ośrodek kultury.
Religia
Miejscowości jest siedzibą parafii rzymskokatolickiej.
Sport
Z Miłkami powiązany jest piłkarski klub Olimpia Miłki. Obecnie znajduje się w klasie okręgowej, zaliczanej do pierwszej grupy warmińsko–mazurskiej.
Przyroda
W pobliżu miejscowości znajduje się Rezerwat Nietlickie Bagno.
Bibliografia
- Miłki, w: Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. 6, red. F. Sulimierski, Warszawa 1885.
- Maślij Stefania, Giżycko i okolice. Przewodnik, Giżycko 2004.
- Michniewska-Szczepkowska Barbara, Szczepkowski Bohdan, Województwo olsztyńskie, środowisko geograficzne tekst i mapy krajoznawcze, Olsztyn 1969.
- Odoj Romuald, Pradzieje, w: Giżycko. Z dziejów miasta i okolic, red. Andrzej Wakar Olsztyn 1983.
- Panfil Jan, Pojezierze Mazurskie, Warszawa 1968.
- Wakar Andrzej, Willan Tadeusz, Giżycko. Dzieje miasta i powiatu, Olsztyn 1966.
- Wakar Andrzej, Dzieje wsi, w: Giżycko. Z dziejów miasta i okolic, red. Idem, Olsztyn 1983.
- Bank Danych Lokalnych GUS [02.10.2014]
- Portal Informacyjny Gazety Olsztyńskiej [02.10.2014]
Przypisy
- ↑ Portal Informacyjny Gazety Olsztyńskiej [02.10.2014]
