Pływacz średni

Pływacz średni
Utricularia intermedia
Hayne
Pływacz średni - Johann Georg Sturm: Deutschlands Flora in Abbildungen [2]
Systematyka
Królestwo	rośliny
Gromada	rośliny naczyniowe
Klasa	okrytonasienne
Rząd	jasnotowce
Rodzina	pływaczowate
Rodzaj	pływacz
Gatunek	pływacz średni
Synonimy
pływacz pośredni Lentibularia intermedia (Hayne) Nieuwl. Lunell Utricularia alpina Georgi U. grafiana Koch U. media Schum. U. millefolium Nutt. ex Tuck.

Pływacz średni (Utricularia intermedia Hayne) – gatunek rośliny należący do rodziny pływaczowatych (Lentibulariaceae).

Morfologia

Łodyga długości (10-)15-20 cm, zróżnicowana na część pływającą – zieloną oraz ziemną (zakorzeniającą się) – bezbarwną, o długości 3-20 cm. Liście łodygi pływającej długości 4-20 mm, szerokości 7-32 mm, nerkowate, kilkakrotnie widlasto podzielone na 7-16 szczeciniastych łatek, bez pęcherzyków. Liście części bezbarwnej z łatkami bocznymi przekształconymi w 1-5 pęcherzyków długich do 5 mm. Kwiaty obupłciowe, o symetrii grzbiecistej, umieszczone na szypułkach długich na 1-1,5 mm, w kątach jajowato-trójkątnych przysadek o falistym brzegu. Pręciki dwa, słupek jeden. Działki kielicha i korony dwuwargowe. Kielich o łatkach jajowatych. Korona długości 10-15 mm, cytrynowożółta, o górnej wardze niepodzielnej, purpurowo prążkowanej z przylegającą, tępą ostrogą, dolnej wardze okrągławej, płaskiej bądź o brzegach podwiniętych, średnicy 10-15 mm. Kwiaty zebrane w grona. Kwitną w Polsce od czerwca do sierpnia. Owocem jest kulista torebka o średnicy 3-4 mm. Przy niekorzystnych warunkach roślina wytwarza dość duże, jajowate turiony (pąki przetrwalne).

Rozmieszczenie i ekologia

Roślina o cyrkumborealnym zasięgu, występująca w Ameryce Północnej, Azji oraz Europie. W Polsce gatunek rodzimy, występuje rzadko na niżu, głównie na północy kraju.

Występuje głównie w wodach torfowisk przejściowych, w dolinkach torfowisk wysokich i zagłębieniach torfowisk niskich.

Wartość użytkowa

Roślina umieszczona na Czerwonej Liście Polski w grupie gatunków narażonych na wyginięcie (kategoria zagrożenia V). Wszystkie gatunki z rodzaju pływacz objęte są w Polsce ścisłą ochroną gatunkową.

Ciekawostki

W Polsce spotkać można 5 gatunków pływaczy (pływacz drobny Utricularia minor, pływacz krótkoostrogowy U. ochroleuca, pływacz średni U. intermedia, pływacz zachodni U. australis, pływacz zwyczajny U. vulgaris). Przedstawiciele tego rodzaju to rośliny owadożerne. Niektóre części liści są u nich przekształcone w pęcherzyki chwytne. Pułapki pływaczy to niewielkie (1-2 mm) pęcherzyki z klapką otwieraną do wnętrza. Roślina wypompowuje płyn z pułapki, wskutek czego w środku pułapki jest niższe ciśnienie niż ciśnienie wody na zewnątrz. Przy podrażnieniu klapki lub specjalnych włosków pułapka otwiera się w ułamku sekundy zasysając do środka wodę wraz z ofiarą. Pułapka uwalnia enzymy trawienne i rozkłada ofiarę. W zależności od wielkości owada trawienie trwa od kilku godzin do kilku dni.

W województwie warmińsko-mazurskim gatunek ten występuje m.in w Mazurskim Parku Krajobrazowym oraz w Obszarze Natura 2000 Torfowisko Zocie.

Bibliografia

Zarzycki Kazimierz, Szeląg Zbigniew: Red list of the vascular plants in Poland. W: Mirek Zbigniew, Zarzycki Kazimierz, Wojewoda Władysław, Szelag Zbigniew (red.), Red lists of plants and fungi in Poland. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2006, 11-20.

Linki zewnętrzne

Pływacz średni [3] 27.06.2014

Pływacz - rośliny owadożerne [4] 27.06.2014

Lista gatunków roślin objętych ścisłą ochroną w Polsce[5] 27.06.2014