Parafia pw. św. Jana Ewangelisty i Opatrzności Bożej w Bartągu: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Bibliografia) |
m (Zastępowanie tekstu - "Kler parafialny" na "Duchowni parafii") |
||
| (Nie pokazano 87 wersji utworzonych przez 4 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Parafia infobox | {{Parafia infobox | ||
|nazwa = Parafia pw. św. Jana Ewangelisty i Opatrzności Bożej w Bartągu | |nazwa = Parafia pw. św. Jana Ewangelisty i Opatrzności Bożej w Bartągu | ||
| − | |grafika = | + | |grafika = parafiabartąg.jpg |
| − | |podpis grafiki = | + | |podpis grafiki = Kościół pw. św. Jana Ewangelisty i Opatrzności Bożej w Bartągu, fot. Mieczysław Kalski |
|siedziba = Bartąg | |siedziba = Bartąg | ||
|adres = Bartąg, ul. św. Jana 3, 10-687 Olsztyn | |adres = Bartąg, ul. św. Jana 3, 10-687 Olsztyn | ||
| Linia 12: | Linia 12: | ||
|1. jednostka nazwa = warmińska | |1. jednostka nazwa = warmińska | ||
|2. jednostka typ = Dekanat | |2. jednostka typ = Dekanat | ||
| − | |2. jednostka nazwa = Olsztyn IV | + | |2. jednostka nazwa = Olsztyn IV – Jaroty |
|obiekt sakralny funkcja = | |obiekt sakralny funkcja = | ||
| − | |obiekt sakralny = Kościół pw. św. Jana Ewangelisty i Opatrzności Bożej w Bartągu | + | |obiekt sakralny = [[lkwim:Kościół pw. św. Jana Ewangelisty i Opatrzności Bożej w Bartągu|Kościół pw. św. Jana Ewangelisty i Opatrzności Bożej w Bartągu]] |
|dzień wspomnienia = | |dzień wspomnienia = | ||
| − | |www = [http://parafiabartag.pl/ | + | |www = [http://parafiabartag.pl/ parafiabartag.p] |
| − | }} | + | }} |
| − | + | ''' Parafia pw. św. Jana Ewangelisty i Opatrzności Bożej w Bartągu ''' – rzymskokatolicka parafia leżąca w dekanacie [[Olsztyn]] IV – [[Jaroty]] należącym do archidiecezji warmińskiej. Kościół parafialny znajduje się przy ul. św. Jana w [[Bartąg|Bartągu]]. Od 2006 r. proboszczem parafii jest ks. mgr [[Leszek Kuriata]].<br/><br/> | |
| − | ''' Parafia pw. św. Jana Ewangelisty i Opatrzności Bożej w Bartągu ''' | + | [[Plik:parafiabartąg1.jpg|right|thumb|288px|Wnętrze kościoła w Bartągu, fot. Mieczysław Kalski]] |
| − | + | [[Plik:parafiabartąg2.jpg|right|thumb|288px|Wnętrze kościoła w Bartągu, fot. Mieczysław Kalski]] | |
| + | [[Plik:parafiabartąg4.jpg|right|thumb|288px|Pamiątkowe tablice przy bramie kościoła w Bartągu upamiętniające poległych w czasie I wojnie światowej mieszkańców wsi, fot. Mieczysław Kalski]] | ||
| + | [[Plik:parafiabartąg5.jpg|right|thumb|288px|Kapliczka w Bartągu, fot. Mieczysław Kalski]]<br/> | ||
== Historia parafii == | == Historia parafii == | ||
| − | + | Początkowo w Bartągu stał kościół z drewna. Został on prawdopodobnie zniszczony w czasie najazdów Litwinów. Na tym samym miejscu jeszcze w II połowie XIV wieku zbudowano nową [[lkwim:Kościół pw. św. Jana Ewangelisty i Opatrzności Bożej w Bartągu|świątynię pod wezwaniem św. Jana Ewangelisty]] i plebanię. W tym czasie parafia obejmowała [[Bartążek]], [[Jaroty]], [[Tomaszkowo]], [[Dorotowo]], [[Majdy]], [[Gągławki]], [[Ruś]], [[Kielary]] i [[Linowo]]. Przy kościele istniały szkoła i szpitalik. Do 1620 roku parafia należała do dekanatu dobromiejskiego, następnie do olsztyńskiego. W 1681 roku pożar zniszczył część dachu i murów. Ocalał barokowy ołtarz główny, wykonany w 1695 roku w warsztacie [[Issak Riga|Issaka Rigi]] z [[Królewiec|Królewca]]. W ołtarzu znajduje się płaskorzeźbiona Grupa Ukrzyżowania, krzyż w formie Drzewa Życia (w pierwszej kondygnacji), obraz przedstawiający scenę Złożenia do Grobu i figury uosabiające alegorie cnót Miłości i Sprawiedliwości (w drugiej kondygnacji), a także rzeźby Mojżesza, Ofiara Abrahama i w zwieńczeniu — Chrystusa Zmartwychwstałego. | |
| − | |||
| − | |||
| − | + | Odrestaurowany kościół konsekrował biskup sufragan [[Jan Kurdwanowski|Jan Franciszek Kurdwanowski]]. W 1800 roku wzniesiono okazałą wieżę w miejsce drewnianej. Budowla ta utrzymywała się przez wiele lat i dopiero w 1934 roku ks. [[Otto Langkau]] zdecydował się na rozbudowę, dobudowując dwie nawy boczne do istniejącego kościoła. | |
| + | Jest to budowla późnogotycka, z elementami pseudogotyckimi z murowanej z cegły. Pierwotnie salowy na rzucie prostokąta z wydzielonym niższym i węższym prezbiterium dwuprzęsłowym, zamkniętym wielobocznie; po rozbudowie korpus ma postać trójnawowej hali o trzech przęsłach. Od zachodu widnieje kwadratowa wieża z baniastym hełmem, zwieńczona chorągiewką z datą 1800. Wyposażenie wnętrza jest barokowe z XVII i XVIII wieku. Na uwagę zasługuje drewniany strop w nawie głównej, polichromowany w 1724 roku. | ||
| − | + | Wśród proboszczów parafii na szczególne uznanie zasługuje [[Tomasz Gremm]]. Zabiegał on o powszechną oświatę miejscowej ludności, zwracał się z memoriałami do władz pruskich w Królewcu i Berlinie w sprawie założenia szkół w tej części [[Warmia|Warmii]]. Opracował program nauczania i wychowania w szkołach elementarnych, wzorując się na szkolnictwie śląskim. Ksiądz Gremm dzięki poparciu biskupa [[lkwim:Ignacy Krasicki|Ignacego Krasickiego]] doprowadził do założenia w 1781 roku pierwszego na Warmii [[Bractwo Opatrzności Bożej na Warmii i Mazurach|Bractwa Opatrzności Bożej]], co w sposób znaczący przyczyniło się do pogłębienia świadomości religijnej. W latach 1781–1797 do Bractwa wstąpiło 4758 osób. W roku 1917 ks. [[Otto Langkau]] wznowił Bractwo, do 1923 roku wstąpiło do niego ponad dwa tysiące wiernych. Bractwo Opatrzności Bożej zostało ponownie reaktywowane w roku 2001. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | W lewym ołtarzu bocznym kościoła znajduje się otaczany szczególną czcią XVIII-wieczny obraz Bożej Opatrzności. W 1787 r. proboszcz, ks. Gremm, zlecił znanemu malarzowi i rytownikowi [[Daniel Chodowiecki|Danielowi Chodowieckiemu]] wykonanie miedziorytów i odbitek symbolizujących Opatrzność Bożą. Obraz umieszczono w lewej nawie kościoła na ołtarzu Bractwa Opatrzności Bożej z 1724 r. W centrum dzieła znajduje się symbol Boga – wszystkowidzące oko Opatrzności otoczone świetlistymi promieniami oraz obłokami, zamknięte w trójkącie. W obłokach zostały umieszczone cztery anioły – widoczne są ich głowy oraz skrzydła. Na niebieskim tle, na dole obrazu, autor umieścił napis: 'Bóg patrzy i opatrzy", a na górze: "Bóg patrzy i opatruje". Kościół do rangi Diecezjalnego Sanktuarium Opatrzności Bożej został podniesiony 24 czerwca 1984 r. przez biskupa [[Jan Obłąk|Jana Obłąka]]. W skarbcu przechowywany jest relikwiarz z fragmentami Krzyża Pańskiego. W bramę kościelną wbudowany jest pomnik poległych w czasie I wojny światowej. Tablice z pomnika zostały skradzione w nocy z 18 na 19 sierpnia 2006 roku, zniknęła wtedy również żeliwna tablica nagrobna proboszcza z 1897 r. i litery z głazu-pomnika, poświęconego osobie Jana Pawła II. Dzięki staraniom miejscowego proboszcza, [[Leszek Kuriata|Leszka Kuriaty]], w roku 2008 tablice zostały odtworzone. Obecnie parafia obejmuje miejscowości: [[Bartąg]], [[Ruś]] i [[Gągławki]]. Proboszcz parafii Leszek Kuriata obejmuje opieką duszpasterską również [[Parafia pw. św. Jacka Odrowąża w Bartążku|parafię pw. św. Jacka Odrowąża w Bartążku]]. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | == | + | == Duchowni parafii == |
| − | * | + | Zobacz: |
| − | * | + | *''Katalog duchowieństwa katolickiego diecezji warmińskiej (do 1945 roku)'', Andrzej Kopiczko, Olsztyn 2003.<br/> |
| − | <br/> | + | *''Katalog duchowieństwa katolickiego diecezji warmińskiej (1945–1992)'', Andrzej Kopiczko, Olsztyn 2006.<br/> |
| + | == Grupy działające na terenie parafii == | ||
| + | *Koło Żywego Różańca | ||
| + | *Służba Liturgiczna | ||
== Zobacz też == | == Zobacz też == | ||
| − | [http:// | + | [http://archwarmia.pl/ Archidiecezja Warmińska]<br/> |
| + | [http://gosc.pl/files/old/gosc.pl/zalaczniki/2010/10/05/1286287889/1286287908.pdf ''Boże oko'', "Posłaniec Warmiński"] [30.10.2014] | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | ''Kościoły i kaplice Archidiecezji Warmińskiej'', red. Bronisław Magdziarz, | + | ''Kościoły i kaplice Archidiecezji Warmińskiej'', red. Bronisław Magdziarz, Olsztyn 1999.<br/> |
| − | [http://sanktuariapolskie.info/diecezje/6/warminska/sanktuaria/370/sanktuarium-opatrznosci-bozej Obraz Bożej Opatrzności] [20.09.2014]<br/> | + | ''Katalog duchowieństwa katolickiego diecezji warmińskiej (1945–992)'', Andrzej Kopiczko, Olsztyn 2006.<br/> |
| + | [http://sanktuariapolskie.info/diecezje/6/warminska/sanktuaria/370/sanktuarium-opatrznosci-bozej Obraz Bożej Opatrzności, sanktuariapolskie.info] [20.09.2014]<br/> | ||
| + | [http://opencaching.pl/viewcache.php?cacheid=29307 Tajemnice Bartąga, opencaching.pl] [30.10.2014]<br/> | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | ||
| − | [[Kategoria: Kościół | + | [[Kategoria: Kościół rzymskokatolicki]] |
[[Kategoria: Parafie rzymskokatolickie]] | [[Kategoria: Parafie rzymskokatolickie]] | ||
[[Kategoria: Archidiecezja warmińska]] | [[Kategoria: Archidiecezja warmińska]] | ||
| − | [[Kategoria: Dekanat Olsztyn IV - Jaroty ]] | + | [[Kategoria: Dekanat Olsztyn IV - Jaroty]] |
[[Kategoria: 1301-1400]] | [[Kategoria: 1301-1400]] | ||
[[Kategoria: Powiat olsztyński]] | [[Kategoria: Powiat olsztyński]] | ||
[[Kategoria: Stawiguda (gmina wiejska)]] | [[Kategoria: Stawiguda (gmina wiejska)]] | ||
Aktualna wersja na dzień 08:58, 28 lip 2015
| Parafia pw. św. Jana Ewangelisty i Opatrzności Bożej w Bartągu | |
| | |
 Kościół pw. św. Jana Ewangelisty i Opatrzności Bożej w Bartągu, fot. Mieczysław Kalski
| |
| Siedziba | Bartąg |
| Adres | Bartąg, ul. św. Jana 3, 10-687 Olsztyn |
| Data powołania | 1348 r. |
| Wyznanie | katolickie |
| Kościół | rzymskokatolicki |
| Archidiecezja | warmińska |
| Dekanat | Olsztyn IV – Jaroty |
| Kościół | Kościół pw. św. Jana Ewangelisty i Opatrzności Bożej w Bartągu |
| parafiabartag.p | |
Parafia pw. św. Jana Ewangelisty i Opatrzności Bożej w Bartągu – rzymskokatolicka parafia leżąca w dekanacie Olsztyn IV – Jaroty należącym do archidiecezji warmińskiej. Kościół parafialny znajduje się przy ul. św. Jana w Bartągu. Od 2006 r. proboszczem parafii jest ks. mgr Leszek Kuriata.
Spis treści
Historia parafii
Początkowo w Bartągu stał kościół z drewna. Został on prawdopodobnie zniszczony w czasie najazdów Litwinów. Na tym samym miejscu jeszcze w II połowie XIV wieku zbudowano nową świątynię pod wezwaniem św. Jana Ewangelisty i plebanię. W tym czasie parafia obejmowała Bartążek, Jaroty, Tomaszkowo, Dorotowo, Majdy, Gągławki, Ruś, Kielary i Linowo. Przy kościele istniały szkoła i szpitalik. Do 1620 roku parafia należała do dekanatu dobromiejskiego, następnie do olsztyńskiego. W 1681 roku pożar zniszczył część dachu i murów. Ocalał barokowy ołtarz główny, wykonany w 1695 roku w warsztacie Issaka Rigi z Królewca. W ołtarzu znajduje się płaskorzeźbiona Grupa Ukrzyżowania, krzyż w formie Drzewa Życia (w pierwszej kondygnacji), obraz przedstawiający scenę Złożenia do Grobu i figury uosabiające alegorie cnót Miłości i Sprawiedliwości (w drugiej kondygnacji), a także rzeźby Mojżesza, Ofiara Abrahama i w zwieńczeniu — Chrystusa Zmartwychwstałego.
Odrestaurowany kościół konsekrował biskup sufragan Jan Franciszek Kurdwanowski. W 1800 roku wzniesiono okazałą wieżę w miejsce drewnianej. Budowla ta utrzymywała się przez wiele lat i dopiero w 1934 roku ks. Otto Langkau zdecydował się na rozbudowę, dobudowując dwie nawy boczne do istniejącego kościoła.
Jest to budowla późnogotycka, z elementami pseudogotyckimi z murowanej z cegły. Pierwotnie salowy na rzucie prostokąta z wydzielonym niższym i węższym prezbiterium dwuprzęsłowym, zamkniętym wielobocznie; po rozbudowie korpus ma postać trójnawowej hali o trzech przęsłach. Od zachodu widnieje kwadratowa wieża z baniastym hełmem, zwieńczona chorągiewką z datą 1800. Wyposażenie wnętrza jest barokowe z XVII i XVIII wieku. Na uwagę zasługuje drewniany strop w nawie głównej, polichromowany w 1724 roku.
Wśród proboszczów parafii na szczególne uznanie zasługuje Tomasz Gremm. Zabiegał on o powszechną oświatę miejscowej ludności, zwracał się z memoriałami do władz pruskich w Królewcu i Berlinie w sprawie założenia szkół w tej części Warmii. Opracował program nauczania i wychowania w szkołach elementarnych, wzorując się na szkolnictwie śląskim. Ksiądz Gremm dzięki poparciu biskupa Ignacego Krasickiego doprowadził do założenia w 1781 roku pierwszego na Warmii Bractwa Opatrzności Bożej, co w sposób znaczący przyczyniło się do pogłębienia świadomości religijnej. W latach 1781–1797 do Bractwa wstąpiło 4758 osób. W roku 1917 ks. Otto Langkau wznowił Bractwo, do 1923 roku wstąpiło do niego ponad dwa tysiące wiernych. Bractwo Opatrzności Bożej zostało ponownie reaktywowane w roku 2001.
W lewym ołtarzu bocznym kościoła znajduje się otaczany szczególną czcią XVIII-wieczny obraz Bożej Opatrzności. W 1787 r. proboszcz, ks. Gremm, zlecił znanemu malarzowi i rytownikowi Danielowi Chodowieckiemu wykonanie miedziorytów i odbitek symbolizujących Opatrzność Bożą. Obraz umieszczono w lewej nawie kościoła na ołtarzu Bractwa Opatrzności Bożej z 1724 r. W centrum dzieła znajduje się symbol Boga – wszystkowidzące oko Opatrzności otoczone świetlistymi promieniami oraz obłokami, zamknięte w trójkącie. W obłokach zostały umieszczone cztery anioły – widoczne są ich głowy oraz skrzydła. Na niebieskim tle, na dole obrazu, autor umieścił napis: 'Bóg patrzy i opatrzy", a na górze: "Bóg patrzy i opatruje". Kościół do rangi Diecezjalnego Sanktuarium Opatrzności Bożej został podniesiony 24 czerwca 1984 r. przez biskupa Jana Obłąka. W skarbcu przechowywany jest relikwiarz z fragmentami Krzyża Pańskiego. W bramę kościelną wbudowany jest pomnik poległych w czasie I wojny światowej. Tablice z pomnika zostały skradzione w nocy z 18 na 19 sierpnia 2006 roku, zniknęła wtedy również żeliwna tablica nagrobna proboszcza z 1897 r. i litery z głazu-pomnika, poświęconego osobie Jana Pawła II. Dzięki staraniom miejscowego proboszcza, Leszka Kuriaty, w roku 2008 tablice zostały odtworzone. Obecnie parafia obejmuje miejscowości: Bartąg, Ruś i Gągławki. Proboszcz parafii Leszek Kuriata obejmuje opieką duszpasterską również parafię pw. św. Jacka Odrowąża w Bartążku.
Duchowni parafii
Zobacz:
- Katalog duchowieństwa katolickiego diecezji warmińskiej (do 1945 roku), Andrzej Kopiczko, Olsztyn 2003.
- Katalog duchowieństwa katolickiego diecezji warmińskiej (1945–1992), Andrzej Kopiczko, Olsztyn 2006.
Grupy działające na terenie parafii
- Koło Żywego Różańca
- Służba Liturgiczna
Zobacz też
Archidiecezja Warmińska
Boże oko, "Posłaniec Warmiński" [30.10.2014]
Bibliografia
Kościoły i kaplice Archidiecezji Warmińskiej, red. Bronisław Magdziarz, Olsztyn 1999.
Katalog duchowieństwa katolickiego diecezji warmińskiej (1945–992), Andrzej Kopiczko, Olsztyn 2006.
Obraz Bożej Opatrzności, sanktuariapolskie.info [20.09.2014]
Tajemnice Bartąga, opencaching.pl [30.10.2014]
