Polsko-Katolickie Towarzystwo Szkolne na Warmię: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
(→‎Historia)
Linia 9: Linia 9:
 
''' Polsko-Katolickie Towarzystwo Szkolne na Warmię z siedzibą w Olsztynie''' – katolicka organizacja polska powstała w 1921 r. w [[Olsztyn |Olsztynie]], w byłych [[Prusy Wschodnie |Prusach Wschodnich]], która działała do 1939 r. Pierwszym prezesem towarzystwa był ks. [[Karol Langwald]].<br/><br/>
 
''' Polsko-Katolickie Towarzystwo Szkolne na Warmię z siedzibą w Olsztynie''' – katolicka organizacja polska powstała w 1921 r. w [[Olsztyn |Olsztynie]], w byłych [[Prusy Wschodnie |Prusach Wschodnich]], która działała do 1939 r. Pierwszym prezesem towarzystwa był ks. [[Karol Langwald]].<br/><br/>
 
== Historia ==
 
== Historia ==
−
11 listopada 1921 r. powołano w Olsztynie do życia Polsko-Katolickie Towarzystwo Szkolne na Warmię. Na czele Towarzystwa stanął ks Karol Langwald. 24 stycznia 1922 r. odbyło się w Olsztynie pierwsze instruktażowe spotkanie Towarzystwa. Zebranie prowadził [[Jan Baczewski]]. Członkowie zobowiązali się do zbierania podpisów rodziców pragnących posyłać swoje dzieci do polskiej szkoły. Pomimo sprzeciwu władz niemieckich działacze nie ustawali w walce o język polski. W 1923 r. pod pretekstem kursu kroju i szycia zorganizowali w Olsztynie kurs języka polskiego. Przystąpili do akcji wysyłania dzieci na kolonie letnie do Polski. Podjęli również ponowne rozmowy z władzami rejencji olsztyńskiej w sprawie wprowadzenia nauczania języka polskiego do szkół publicznych w miejscowościach zamieszkałych w przeważającej mierze przez ludność polską. Towarzystwo przystąpiło jednocześnie do zbierania podpisów pod wnioskami o wprowadzenie języka polskiego w szkołach. Petycje kierowane do władz pruskich napotykały jednak na zdecydowany opór urzędników i pomimo kilkakrotnych zabiegów nie dawały żadnych rezultatów. Doprowadzały jednocześnie do ożywionych wystąpień antypolskich organizowanych przez organizacje niemieckie. Jan Baczewski jako poseł do sejmu pruskiego nie ustępował w staraniach o szkoły polskie. Ostatecznie, 31 grudnia 1928 r. Sejm Pruski wydał ordynację ws. uregulowania szkolnictwa dla mniejszości polskiej, która weszła w życie 21 lutego 1929 r. Od tej pory Towarzystwo zajęło się organizowaniem polskich szkół oraz walką o ich utrzymanie. Władze niemieckie przerwały działanie polskich szkół i polskich organizacji na Warmii 1 września 1939 r.
+
11 listopada 1921 r. powołano w Olsztynie do życia Polsko-Katolickie Towarzystwo Szkolne na Warmię. Na czele Towarzystwa stanął ks Karol Langwald. 24 stycznia 1922 r. odbyło się w Olsztynie pierwsze instruktażowe spotkanie Towarzystwa. Zebranie prowadził [[Jan Baczewski]]. Członkowie zobowiązali się do zbierania podpisów rodziców pragnących posyłać swoje dzieci do polskiej szkoły.  
 +
 
 +
Pomimo sprzeciwu władz niemieckich działacze nie ustawali w walce o język polski. W 1923 r. pod pretekstem kursu kroju i szycia zorganizowali w Olsztynie kurs języka polskiego. Przystąpili do akcji wysyłania dzieci na kolonie letnie do Polski. Podjęli również ponowne rozmowy z władzami rejencji olsztyńskiej w sprawie wprowadzenia nauczania języka polskiego do szkół publicznych w miejscowościach zamieszkałych w przeważającej mierze przez ludność polską. Towarzystwo przystąpiło jednocześnie do zbierania podpisów pod wnioskami o wprowadzenie języka polskiego w szkołach. Petycje kierowane do władz pruskich napotykały jednak na zdecydowany opór urzędników i pomimo kilkakrotnych zabiegów nie dawały żadnych rezultatów. Doprowadzały jednocześnie do ożywionych wystąpień antypolskich organizowanych przez organizacje niemieckie.  
 +
 
 +
Jan Baczewski jako poseł do sejmu pruskiego nie ustępował w staraniach o szkoły polskie. Ostatecznie, 31 grudnia 1928 r. Sejm Pruski wydał ordynację ws. uregulowania szkolnictwa dla mniejszości polskiej, która weszła w życie 21 lutego 1929 r. Od tej pory Towarzystwo zajęło się organizowaniem polskich szkół oraz walką o ich utrzymanie. Władze niemieckie przerwały działanie polskich szkół i polskich organizacji na Warmii 1 września 1939 r.
 
<br/>
 
<br/>
  

Wersja z 12:34, 16 maj 2014

Polsko-Katolickie Towarzystwo Szkolne na Warmię z siedzibą w Olsztynie
Nauczyciele na warmii.jpg
Nauczyciele szkół polskich na Warmii powoływani przez Towarzystwo Szkolne, źródło: Szkoła Podstawowa w Purdzie im. T. Pezały [30.03.2014]
Typ instytucji: organizacja polska w Prusach Wschodnich
Powiat: Warmia
Adres: Olsztyn

Polsko-Katolickie Towarzystwo Szkolne na Warmię z siedzibą w Olsztynie – katolicka organizacja polska powstała w 1921 r. w Olsztynie, w byłych Prusach Wschodnich, która działała do 1939 r. Pierwszym prezesem towarzystwa był ks. Karol Langwald.

Historia

11 listopada 1921 r. powołano w Olsztynie do życia Polsko-Katolickie Towarzystwo Szkolne na Warmię. Na czele Towarzystwa stanął ks Karol Langwald. 24 stycznia 1922 r. odbyło się w Olsztynie pierwsze instruktażowe spotkanie Towarzystwa. Zebranie prowadził Jan Baczewski. Członkowie zobowiązali się do zbierania podpisów rodziców pragnących posyłać swoje dzieci do polskiej szkoły.

Pomimo sprzeciwu władz niemieckich działacze nie ustawali w walce o język polski. W 1923 r. pod pretekstem kursu kroju i szycia zorganizowali w Olsztynie kurs języka polskiego. Przystąpili do akcji wysyłania dzieci na kolonie letnie do Polski. Podjęli również ponowne rozmowy z władzami rejencji olsztyńskiej w sprawie wprowadzenia nauczania języka polskiego do szkół publicznych w miejscowościach zamieszkałych w przeważającej mierze przez ludność polską. Towarzystwo przystąpiło jednocześnie do zbierania podpisów pod wnioskami o wprowadzenie języka polskiego w szkołach. Petycje kierowane do władz pruskich napotykały jednak na zdecydowany opór urzędników i pomimo kilkakrotnych zabiegów nie dawały żadnych rezultatów. Doprowadzały jednocześnie do ożywionych wystąpień antypolskich organizowanych przez organizacje niemieckie.

Jan Baczewski jako poseł do sejmu pruskiego nie ustępował w staraniach o szkoły polskie. Ostatecznie, 31 grudnia 1928 r. Sejm Pruski wydał ordynację ws. uregulowania szkolnictwa dla mniejszości polskiej, która weszła w życie 21 lutego 1929 r. Od tej pory Towarzystwo zajęło się organizowaniem polskich szkół oraz walką o ich utrzymanie. Władze niemieckie przerwały działanie polskich szkół i polskich organizacji na Warmii 1 września 1939 r.

Cele i zadania instytucji

Statutowym celem Towarzystwa było zachowanie i pielęgnowanie języka polskiego na Warmii i narodowe wychowanie młodzieży polskiej poprzez zakładanie i utrzymanie szkół prywatnych różnego rodzaju i wspieranie kształconej młodzieży oraz pielęgnowanie pieśni polskiej (świeckiej i kościelnej).

Założyciele

Prezydium założycielskie Towarzystwa:

  • Prezes – ks. Karol Langwald
  • Wiceprezes – Jan Brzeszczyński
  • Sekretarz – Jan Baczewski

Działalność i patronaty

W latach 1921–1939 Towarzystwo prowadziło różne formy działalności m.in.:

Oddziałem Polsko-Katolickiego Towarzystwa Szkolnego na Warmię były zebrania Rady Rodzicielskiej, które odbywały się w polskich szkołach.

Ciekawostki

Członkiem zwyczajnym Towarzystwa mógł zostać każdy Polak z Warmii. Musiał mieć ukończone 18 lat, władać językiem polskim i wnieść składkę 12 marek rocznie. Jednorazowa opłata w wysokości 300 marek uprawniała do dożywotniego członkostwa w Towarzystwie.

Bibliografia

Filipkowski Tadeusz, Oświata na Warmii i Mazurach w latach 1945–1960, Warszawa 1978.

Koziełło-Poklewski Bohdan, Wrzesiński Wojciech, Szkolnictwo polskie na Warmii, Mazurach i Powiślu w latach 1919–1939, Olsztyn 1980.

Lewandowska Izabela, Chłosta Jan, Śladami polskich szkół na południowej Warmii w latach 1929–1939. W 80-lecie ich utworzenia, Olsztyn 2010.

Radziszewska Maria, "Święto Dziecka" w polskich szkołach na Warmii (1929–1939), [w:] Dziecko w historii – wątek korczakowski, red. Elwira Jolanta Kryńska, Agnieszka Suplicka, Urszula Wróblewska, Białystok 2013.

biskupiec.com.pl [30.03.2014]

Źródło: „http://encyklopedia.warmia.mazury.pl/index.php?title=Polsko-Katolickie_Towarzystwo_Szkolne_na_Warmię&oldid=79388”