Rogale (gmina Dźwierzuty): Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | |||
| − | |||
{{Wieś infobox | {{Wieś infobox | ||
|nazwa = Rogale | |nazwa = Rogale | ||
| Linia 6: | Linia 4: | ||
|flaga wsi = | |flaga wsi = | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
| − | |dopełniacz wsi = | + | |dopełniacz wsi = Rogali |
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = |
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = |
|rodzaj miejscowości =wieś niesołecka | |rodzaj miejscowości =wieś niesołecka | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| Linia 16: | Linia 14: | ||
|sołectwo = Rańsk | |sołectwo = Rańsk | ||
|wysokość = | |wysokość = | ||
| − | |liczba ludności = 139 | + | |liczba ludności = 139 |
|rok = 2010 | |rok = 2010 | ||
|strefa numeracyjna =(+48) 89 | |strefa numeracyjna =(+48) 89 | ||
| Linia 30: | Linia 28: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }}<br/> |
| − | < | + | ''' Rogale''' (niem. ''Rogallen'', od 1938 r. ''Rogenau'') – wieś niesołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat szczycieński |powiecie szczycieńskim]], w [[Dźwierzuty (gmina wiejska)|gminie Dźwierzuty]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo olsztyńskie |województwa olsztyńskiego]]. W 2010 roku wieś liczyła 139 mieszkańców<ref>łącznie Rogale i Przytuły</ref>. |
| + | <br/><br/> | ||
| + | |||
| + | ==Położenie == | ||
| + | Wieś położona jest na [[Pojezierze Mazurskie|Pojezierzu Mazurskim]], w południowo–wschodniej części województwa warmińsko–mazurskiego, w północnej części powiatu szczycieńskiego. Miejscowość leży w odległości 15 km na północny wschód od [[Dźwierzuty|Dźwierzut]], w pobliżu drogi wojewódzkiej nr 600 i granicy z [[Powiat mrągowski|powiatem mrągowskim]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | == | + | == Dzieje miejscowości == |
| − | + | Początkowo w XV wieku istniał tu folwark wchodzący w skład dóbr [[Rańsk|rańskich]] i obejmujący 8 łanów. W 1539 roku liczył sześć gospodarstw. W następnych stuleciach był to samodzielny [[Dwór w Rogalach|dwór]], który w połowie XIX wieku obejmował ponad 41 łanów. W drugiej połowie XIX wieku wybudowano tu dwór z parkiem. W latach 20. XX wieku majątek liczył 650 ha, znajdowała się w nim gorzelnia. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
Liczba mieszkańców i gospodarstw rolnych w poszczególnych okresach: | Liczba mieszkańców i gospodarstw rolnych w poszczególnych okresach: | ||
| − | 1539 – 6 gospodarstw | + | *1539 r. – 6 gospodarstw |
| − | 1782 – 12 gospodarstw | + | *1782 r. – 12 gospodarstw |
| − | 1818 – 70 osób, 13 gospodarstw | + | *1818 r. – 70 osób, 13 gospodarstw |
| − | 1939 – 255 osób | + | *1939 r. – 255 osób |
| − | |||
| − | + | == Zabytki == | |
| − | * | + | *dobrze zachowane dawne założenie dworsko–folwarczne: dwór między parkiem a zabudowaniami gospodarczymi; przebudowywany po 1945 roku, w dużym stopniu zatracił dawny charakter; obecnie własność [[Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa Oddział w Olsztynie|Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa]]; dwór zamieszkały przez kilka rodzin |
| − | * | + | *park dworski o charakterze krajobrazowym |
| − | * | + | *za parkiem na wzgórzu dawny [[Cmentarz rodowy w Rogalach|cmentarz rodowy]] z murowaną z czerwonej cegły kaplicą rodową; kaplica w stanie ruiny, kilka zdewastowanych grobów |
| − | * | + | *zabudowania gospodarcze, m.in. spichlerz z końca XIX wieku, czworaki |
| − | + | == Turystyka == | |
| − | Miejscowość znajduje się na szlaku pałacowo-dworskim: [[Małszewko]] – | + | Miejscowość znajduje się na szlaku pałacowo-dworskim: [[Małszewko]] – [[Budy]] – [[Grądy]] – [[Grodziska]] – [[Zalesie (gmina Dźwierzuty) |Zalesie]] – Rogale – [[Przytuły (gmina Dźwierzuty)|Przytuły]] – [[Targowska Wola]] – [[Popowa Wola]] – [[Orzyny]] – [[Targowo]] – [[Jabłonka (gmina Dźwierzuty)|Jabłonka]]. |
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Bibliografia == | |
#Achremczyk Stanisław, ''Historia Warmii i Mazur'', t. I, Olsztyn 2011. | #Achremczyk Stanisław, ''Historia Warmii i Mazur'', t. I, Olsztyn 2011. | ||
| − | #Grabowski Sławomir, ''Z dziejów gminy Dźwierzuty'', Rocznik Mazurski, t. 10, 2006, | + | #Grabowski Sławomir, ''Z dziejów gminy Dźwierzuty'', Rocznik Mazurski, t. 10, 2006, ss. 3–6. |
#Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, ''Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich'', Olsztyn 2001. | #Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, ''Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich'', Olsztyn 2001. | ||
#Liżewska Iwona, Knercer Wiktor, ''Przewodnik po historii i zabytkach ziemi szczycieńskiej'', Olsztyn 1998. | #Liżewska Iwona, Knercer Wiktor, ''Przewodnik po historii i zabytkach ziemi szczycieńskiej'', Olsztyn 1998. | ||
#''Szczytno. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Jan Jałoszyński i in., Olsztyn 1962. | #''Szczytno. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Jan Jałoszyński i in., Olsztyn 1962. | ||
| − | # | + | #[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims/ Bank Danych Lokalnych GUS] [28.09.2013] |
| − | # | + | #[http://www.verwaltungsgeschichte.de/ortelsburg.html/ Deutsche Verwaltungsgeschichte] [28.09.2013] |
| − | # | + | #[http://www.wuoz.olsztyn.pl/ Wojewódzka Ewidencja Zabytków] [28.09.2013] |
| + | |||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
| − | + | <references/> | |
<br/> | <br/> | ||
Wersja z 19:17, 3 lis 2014
| Rogale | |
| | |
| Rodzaj miejscowości | wieś niesołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | szczycieński |
| Gmina | Dźwierzuty |
| Sołectwo | Rańsk |
| Liczba ludności (2010) | 139 |
| Strefa numeracyjna | (+48) 89 |
| Kod pocztowy | 12-120 |
| Tablice rejestracyjne | NSZ |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Rogale | |
| Położenie na mapie Polski  Rogale | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Rogale (niem. Rogallen, od 1938 r. Rogenau) – wieś niesołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie szczycieńskim, w gminie Dźwierzuty. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W 2010 roku wieś liczyła 139 mieszkańców[1].
Położenie
Wieś położona jest na Pojezierzu Mazurskim, w południowo–wschodniej części województwa warmińsko–mazurskiego, w północnej części powiatu szczycieńskiego. Miejscowość leży w odległości 15 km na północny wschód od Dźwierzut, w pobliżu drogi wojewódzkiej nr 600 i granicy z powiatem mrągowskim.
Dzieje miejscowości
Początkowo w XV wieku istniał tu folwark wchodzący w skład dóbr rańskich i obejmujący 8 łanów. W 1539 roku liczył sześć gospodarstw. W następnych stuleciach był to samodzielny dwór, który w połowie XIX wieku obejmował ponad 41 łanów. W drugiej połowie XIX wieku wybudowano tu dwór z parkiem. W latach 20. XX wieku majątek liczył 650 ha, znajdowała się w nim gorzelnia.
Liczba mieszkańców i gospodarstw rolnych w poszczególnych okresach:
- 1539 r. – 6 gospodarstw
- 1782 r. – 12 gospodarstw
- 1818 r. – 70 osób, 13 gospodarstw
- 1939 r. – 255 osób
Zabytki
- dobrze zachowane dawne założenie dworsko–folwarczne: dwór między parkiem a zabudowaniami gospodarczymi; przebudowywany po 1945 roku, w dużym stopniu zatracił dawny charakter; obecnie własność Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa; dwór zamieszkały przez kilka rodzin
- park dworski o charakterze krajobrazowym
- za parkiem na wzgórzu dawny cmentarz rodowy z murowaną z czerwonej cegły kaplicą rodową; kaplica w stanie ruiny, kilka zdewastowanych grobów
- zabudowania gospodarcze, m.in. spichlerz z końca XIX wieku, czworaki
Turystyka
Miejscowość znajduje się na szlaku pałacowo-dworskim: Małszewko – Budy – Grądy – Grodziska – Zalesie – Rogale – Przytuły – Targowska Wola – Popowa Wola – Orzyny – Targowo – Jabłonka.
Bibliografia
- Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. I, Olsztyn 2011.
- Grabowski Sławomir, Z dziejów gminy Dźwierzuty, Rocznik Mazurski, t. 10, 2006, ss. 3–6.
- Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn 2001.
- Liżewska Iwona, Knercer Wiktor, Przewodnik po historii i zabytkach ziemi szczycieńskiej, Olsztyn 1998.
- Szczytno. Z dziejów miasta i powiatu, red. Jan Jałoszyński i in., Olsztyn 1962.
- Bank Danych Lokalnych GUS [28.09.2013]
- Deutsche Verwaltungsgeschichte [28.09.2013]
- Wojewódzka Ewidencja Zabytków [28.09.2013]
Przypisy
- ↑ łącznie Rogale i Przytuły
