Rudka: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
| (Nie pokazano 6 wersji utworzonych przez 4 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | |||
| − | |||
{{Wieś infobox | {{Wieś infobox | ||
|nazwa = Rudka | |nazwa = Rudka | ||
| Linia 7: | Linia 5: | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
|dopełniacz wsi = Rudki | |dopełniacz wsi = Rudki | ||
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = |
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = |
|rodzaj miejscowości =wieś sołecka | |rodzaj miejscowości =wieś sołecka | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| Linia 30: | Linia 28: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }}<br/> |
| − | < | + | ''' Rudka''' (niem. ''Hamerudau'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat szczycieński |powiecie szczycieńskim]], w [[Szczytno (gmina wiejska)|gminie Szczytno]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]]. W 2010 roku wieś liczyła 746 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Danuta Tomaszewicz]]<ref> [http://rudka125.blogspot.com rudka125.blogspot.com] [23.03.2015]</ref>. |
| − | + | <br/><br/> | |
| + | ==Położenie== | ||
| + | Wieś położona jest na [[Pojezierze Mazurskie|Pojezierzu Mazurskim]] na granicy [[Pojezierze Mrągowskie|Pojezierza Mrągowskiego]] i [[Równina Mazurska|Równiny Mazurskiej]]. Miejscowość leży nad rzeką [[Rzeka Wałpusza|Wałpuszą]], w odległości 4 km na południowy wschód od [[Szczytno|Szczytna]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | == | + | == Dzieje miejscowości == |
| − | + | Już pod koniec XIV wieku istniała tutaj kuźnica hutnicza, wokół której rozwinęła się później osada. Nazwa wsi pochodzi od rudy darniowej, w którą bogate były te tereny i której przetapianiem zajmowała się kuźnica. Przed 1627 rokiem była to już [[Wieś ziemiańska| wieś ziemiańska]], obejmująca 14 łanów. Wspomniana kuźnica spaliła się w 1634 roku, a na jej miejscu wybudowano [[Młyn wodny w Rudce|młyn wodny]]. Rudka zapewne mocno ucierpiała podczas epidemii dżumy w latach 1709-1711, ponieważ w 1741 roku otrzymała ponownie zapis na 7 łanów i odtąd była [[Wieś czynszowa|wsią czynszową]]. W połowie XIX wieku wieś liczyła ponad 12 łanów. Należała do [[Parafia Ewangelicko-Augsburska w Szczytnie |parafii ewangelickiej w Szczytnie]]. | |
| − | + | Obecnie wieś jest siedzibą sołectwa. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
Liczba mieszkańców i gospodarstw rolnych w poszczególnych okresach: | Liczba mieszkańców i gospodarstw rolnych w poszczególnych okresach: | ||
| − | 1782 – 9 gospodarstw | + | *1782 r. – 9 gospodarstw |
| − | 1818 – 91 osób, 21 gospodarstw | + | *1818 r. – 91 osób, 21 gospodarstw |
| − | 1858 – 21 gospodarstw | + | *1858 r. – 21 gospodarstw |
| − | 1939 – 343 osoby | + | *1939 r. – 343 osoby |
| − | |||
| − | == | + | ==Szkolnictwo== |
W miejscowości działa [[Szkoła Podstawowa w Rudce| szkoła podstawowa]] i [[Oddział przedszkolny przy Szkole Podstawowej w Rudce| oddział przedszkolny]]. | W miejscowości działa [[Szkoła Podstawowa w Rudce| szkoła podstawowa]] i [[Oddział przedszkolny przy Szkole Podstawowej w Rudce| oddział przedszkolny]]. | ||
| − | |||
| − | + | ==Zabytki== | |
| − | * | + | *budynek szkoły z 1913 roku, murowany, tynkowany, powiększony w latach 20. o skrzydło mieszczące aulę. Obecnie szkoła została przebudowana w taki sposób, że prawie nie widać jej starej części, która była również wielokrotnie modernizowana. <ref>Informacje przekazał Witold Olbryś</ref> |
| − | * | + | *kilka przykładów budownictwa drewnianego, m.in. chałupy nr 14,19, 22, 35, 38, 47 |
| − | * | + | *dawny [[Cmentarze ewangelicki w Rudkach|cmentarz ewangelicki]] z XIX wieku, na północny zachód od wsi, przy leśnej drodze. Cmentarz został uporządkowany i jest wykorzystywany przez społeczność wsi. Pozostałości po dawnym cmentarzu nie zostały przy tym zniszczone. <ref>Informacje przekazał Witold Olbryś</ref> |
| − | < | ||
| − | + | == Turystyka== | |
| − | *[[Szlak Mazursko-Kurpiowski: Szczytno - Klon| | + | *[[Szlak Mazursko-Kurpiowski: Szczytno - Klon|szlak pieszy mazursko-kurpiowski]] - przebieg trasy: Szczytno – Rudka – [[Małdaniec]] – [[Lipowiec]] – [[Radostowo]] – [[Klon]] |
| − | + | == Bibliografia == | |
| − | + | Liżewska Iwona, Knercer Wiktor, ''Przewodnik po historii i zabytkach ziemi szczycieńskiej'', Olsztyn 1998.<br/> | |
| − | + | ''Szczytno. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Jan Jałoszyński i in., Olsztyn 1962.<br/> | |
| − | + | [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims/ Bank Danych Lokalnych GUS] [24.08.2013]<br/> | |
| − | + | [http://www.verwaltungsgeschichte.de/ortelsburg.html/ Deutsche Verwaltungsgeschichte] [24.08.2013]<br/> | |
| − | + | [http://www.wuoz.olsztyn.pl/ Wojewódzka Ewidencja Zabytków] [24.08.2013] | |
| − | |||
| − | |||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
| − | |||
<references/> | <references/> | ||
<br/> | <br/> | ||
Aktualna wersja na dzień 08:27, 7 wrz 2015
| Rudka | |
| | |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | szczycieński |
| Gmina | Szczytno |
| Liczba ludności (2010) | 746 |
| Strefa numeracyjna | (+48) 89 |
| Kod pocztowy | 12-100 |
| Tablice rejestracyjne | NSZ |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Rudka | |
| Położenie na mapie Polski  Rudka | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Rudka (niem. Hamerudau) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie szczycieńskim, w gminie Szczytno. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W 2010 roku wieś liczyła 746 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Danuta Tomaszewicz[1].
Spis treści
Położenie
Wieś położona jest na Pojezierzu Mazurskim na granicy Pojezierza Mrągowskiego i Równiny Mazurskiej. Miejscowość leży nad rzeką Wałpuszą, w odległości 4 km na południowy wschód od Szczytna.
Dzieje miejscowości
Już pod koniec XIV wieku istniała tutaj kuźnica hutnicza, wokół której rozwinęła się później osada. Nazwa wsi pochodzi od rudy darniowej, w którą bogate były te tereny i której przetapianiem zajmowała się kuźnica. Przed 1627 rokiem była to już wieś ziemiańska, obejmująca 14 łanów. Wspomniana kuźnica spaliła się w 1634 roku, a na jej miejscu wybudowano młyn wodny. Rudka zapewne mocno ucierpiała podczas epidemii dżumy w latach 1709-1711, ponieważ w 1741 roku otrzymała ponownie zapis na 7 łanów i odtąd była wsią czynszową. W połowie XIX wieku wieś liczyła ponad 12 łanów. Należała do parafii ewangelickiej w Szczytnie.
Obecnie wieś jest siedzibą sołectwa.
Liczba mieszkańców i gospodarstw rolnych w poszczególnych okresach:
- 1782 r. – 9 gospodarstw
- 1818 r. – 91 osób, 21 gospodarstw
- 1858 r. – 21 gospodarstw
- 1939 r. – 343 osoby
Szkolnictwo
W miejscowości działa szkoła podstawowa i oddział przedszkolny.
Zabytki
- budynek szkoły z 1913 roku, murowany, tynkowany, powiększony w latach 20. o skrzydło mieszczące aulę. Obecnie szkoła została przebudowana w taki sposób, że prawie nie widać jej starej części, która była również wielokrotnie modernizowana. [2]
- kilka przykładów budownictwa drewnianego, m.in. chałupy nr 14,19, 22, 35, 38, 47
- dawny cmentarz ewangelicki z XIX wieku, na północny zachód od wsi, przy leśnej drodze. Cmentarz został uporządkowany i jest wykorzystywany przez społeczność wsi. Pozostałości po dawnym cmentarzu nie zostały przy tym zniszczone. [3]
Turystyka
- szlak pieszy mazursko-kurpiowski - przebieg trasy: Szczytno – Rudka – Małdaniec – Lipowiec – Radostowo – Klon
Bibliografia
Liżewska Iwona, Knercer Wiktor, Przewodnik po historii i zabytkach ziemi szczycieńskiej, Olsztyn 1998.
Szczytno. Z dziejów miasta i powiatu, red. Jan Jałoszyński i in., Olsztyn 1962.
Bank Danych Lokalnych GUS [24.08.2013]
Deutsche Verwaltungsgeschichte [24.08.2013]
Wojewódzka Ewidencja Zabytków [24.08.2013]
Przypisy
- ↑ rudka125.blogspot.com [23.03.2015]
- ↑ Informacje przekazał Witold Olbryś
- ↑ Informacje przekazał Witold Olbryś
