Sarniak świerkowy: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
m (Zastępowanie tekstu - "Kategoria: Rezerwaty przyrody" na " ") |
|||
| (Nie pokazano 12 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 5: | Linia 5: | ||
|Pusta linia = <br/> | |Pusta linia = <br/> | ||
|grafika = sarniak.jpg | |grafika = sarniak.jpg | ||
| − | |podpis grafiki = Owocniki sarniaka świerkowego | + | |podpis grafiki = Owocniki sarniaka świerkowego.<br>Fot. H. Krisp. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Habichtspilz-Sarcodon-imbricatus.jpg Commons Wikimedia] |
|Systematyka = Systematyka | |Systematyka = Systematyka | ||
|Domena = eukarionty | |Domena = eukarionty | ||
| Linia 18: | Linia 18: | ||
|Synonimy = Sarniak dachówkowaty | |Synonimy = Sarniak dachówkowaty | ||
|Lista synonimów = }} | |Lista synonimów = }} | ||
| + | '''Sarniak świerkowy''' (''Sarcodon imbricatus'' L.P. Karst.) – gatunek grzyba wielkoowocnikowego z rodziny kolcownicowatych (''Bankeraceae''), rzędu chropiatkowców (''Telephorales''). | ||
| + | <br/><br/> | ||
| + | == Owocnik == | ||
| + | Sarniak świerkowy tworzy owocniki jednoroczne złożone z kapelusza i trzonu. Brązowawy, z lekkim, czerwonawym odcieniem kapelusz o średnicy 6–25 cm pokryty jest ciemniejszymi (nieraz prawie czarnymi), trójkątnymi lub prostokątnymi łuskami odstającymi dachówkowato i ułożonymi zwykle koncentrycznie. Początkowo kapelusz jest wypukły z podwiniętymi brzegami, później rozpostarty z zagłębionym centrum i płatowato powyginany. Spód kapelusza kolczasty; kolce początkowo białawe, potem szare lub brązowawe z purpurowym odcieniem, zbiegające po trzonie. Trzon pełny wielkości 3–8 cm x 1–3cm, młody białawy o gładkiej, aksamitnej powierzchni. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Rozmieszczenie i ekologia == | |
| − | + | Sarniak świerkowy rośnie na ziemi, w borach iglastych, świerkowych i sosnowych, głównie na glebach kwaśnych i piaszczystych. W Polsce tylko w niektórych okolicach (w górach) częstszy, w innych rzadki. Owocniki wyrastają pojedynczo lub w grupach, czasem w tzw. czarcich kręgach, od sierpnia do listopada. | |
| − | + | Sarniak świerkowy jest grzybem symbiotycznym, tworzy mykoryzę ze świerkiem. Bardzo podobny jest sarniak sosnowy (''S. squamosus''), odróżniający się głównie partnerem mykoryzowym, którym jest [[sosna]]. Innym podobnym gatunkiem jest rzadki sarniak gorzki (''S. scabrosus''), który występuje w lasach liściastych pod [[buk|bukami]]. | |
| − | + | Podlega ochronie gatunkowej. Znajduje się na ''Czerwonej liście roślin i grzybów Polski'', posiada status V – narażony na wyginięcie. | |
| + | Na [[Warmia|Warmii]] i [[Mazury|Mazurach]] sarniak świerkowy został odnotowany w [[Rezerwat Las Warmiński|rezerwacie Las Warmiński]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Wartość użytkowa == | |
| − | == | + | Grzyb uznany jest za jadalny, ale tylko w fazie owocników młodych, starsze okazy są gorzkie. Nie posiada większej wartości smakowej ze względu na łykowate owocniki. Surowy może być szkodliwy. |
| − | |||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Zobacz też == | |
| + | [http://www.grzyby.pl/gatunki/Sarcodon.htm grzyby.pl] [22.04.2014] | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | [http://pl.wikipedia.org/wiki/Sarniak_dachówkowaty pl.wikipedia.org, Sarniak świerkowy] [22.04.2014] | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | [http://www.indexfungorum.org/Names/Names.asp indexfungorum.org] [22.04.2014]<br/> | |
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | + | Bielli Ettore, ''Grzyby. Podręczny leksykon przyrodniczy'', Warszawa 2001. | |
| − | Bielli | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | Gumińska Barbara, Wojewoda Wiesław, ''Grzyby i ich oznaczanie'', Warszawa 1985.<br/> | |
| + | Wojewoda Władysław, Ławrynowicz Maria, ''Red list of the macrofungi in Poland'', [w:] ''Red lists of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski'', red. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda i Zbigniew Szeląg, Kraków 2006, s. 55-70. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | [[Kategoria: Przyroda]] | + | [[Kategoria: Przyroda]] [[Kategoria: Rośliny Warmii i Mazur]][[Kategoria: Grzyby Warmii i Mazur]][[Kategoria: Powiat olsztyński]] |
| − | [[Kategoria: Grzyby]] | ||
Aktualna wersja na dzień 17:25, 21 mar 2015
| Sarniak świerkowy | |
| | |
| Sarcodon imbricatus | |
| L. P. Karst. | |
 Owocniki sarniaka świerkowego. Fot. H. Krisp. Źródło: Commons Wikimedia | |
| Systematyka | |
| Królestwo | grzyby |
| Gromada | grzyby podstawkowe |
| Klasa | pieczarniaki |
| Rząd | chropiatkowce |
| Rodzina | kolcownicowate |
| Rodzaj | sarniak |
| Gatunek | sarniak świerkowy |
| Sarniak dachówkowaty | |
Sarniak świerkowy (Sarcodon imbricatus L.P. Karst.) – gatunek grzyba wielkoowocnikowego z rodziny kolcownicowatych (Bankeraceae), rzędu chropiatkowców (Telephorales).
Owocnik
Sarniak świerkowy tworzy owocniki jednoroczne złożone z kapelusza i trzonu. Brązowawy, z lekkim, czerwonawym odcieniem kapelusz o średnicy 6–25 cm pokryty jest ciemniejszymi (nieraz prawie czarnymi), trójkątnymi lub prostokątnymi łuskami odstającymi dachówkowato i ułożonymi zwykle koncentrycznie. Początkowo kapelusz jest wypukły z podwiniętymi brzegami, później rozpostarty z zagłębionym centrum i płatowato powyginany. Spód kapelusza kolczasty; kolce początkowo białawe, potem szare lub brązowawe z purpurowym odcieniem, zbiegające po trzonie. Trzon pełny wielkości 3–8 cm x 1–3cm, młody białawy o gładkiej, aksamitnej powierzchni.
Rozmieszczenie i ekologia
Sarniak świerkowy rośnie na ziemi, w borach iglastych, świerkowych i sosnowych, głównie na glebach kwaśnych i piaszczystych. W Polsce tylko w niektórych okolicach (w górach) częstszy, w innych rzadki. Owocniki wyrastają pojedynczo lub w grupach, czasem w tzw. czarcich kręgach, od sierpnia do listopada.
Sarniak świerkowy jest grzybem symbiotycznym, tworzy mykoryzę ze świerkiem. Bardzo podobny jest sarniak sosnowy (S. squamosus), odróżniający się głównie partnerem mykoryzowym, którym jest sosna. Innym podobnym gatunkiem jest rzadki sarniak gorzki (S. scabrosus), który występuje w lasach liściastych pod bukami.
Podlega ochronie gatunkowej. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski, posiada status V – narażony na wyginięcie.
Na Warmii i Mazurach sarniak świerkowy został odnotowany w rezerwacie Las Warmiński.
Wartość użytkowa
Grzyb uznany jest za jadalny, ale tylko w fazie owocników młodych, starsze okazy są gorzkie. Nie posiada większej wartości smakowej ze względu na łykowate owocniki. Surowy może być szkodliwy.
Zobacz też
grzyby.pl [22.04.2014]
pl.wikipedia.org, Sarniak świerkowy [22.04.2014]
indexfungorum.org [22.04.2014]
Bibliografia
Bielli Ettore, Grzyby. Podręczny leksykon przyrodniczy, Warszawa 2001.
Gumińska Barbara, Wojewoda Wiesław, Grzyby i ich oznaczanie, Warszawa 1985.
Wojewoda Władysław, Ławrynowicz Maria, Red list of the macrofungi in Poland, [w:] Red lists of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski, red. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda i Zbigniew Szeląg, Kraków 2006, s. 55-70.
