Skomack Mały: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
| Linia 29: | Linia 29: | ||
|www = | |www = | ||
}}<br/> | }}<br/> | ||
| − | ''' Skomack Mały ''' (niem. ''Klein Skomatzko'', od 1938 r. ''Skomand'') – | + | ''' Skomack Mały ''' (niem. ''Klein Skomatzko'', od 1938 r. ''Skomand'') – wieś niesołecka położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat giżycki|powiecie giżyckim]], w [[Wydminy (gmina wiejska)|gminie Wydminy]]. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa suwalskiego. |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| + | Wieś wchodzi w skład sołectwa [[Okrągłe]], w którym funkcję sołtysa sprawuje obecnie [[Mikołaj Opar]]<ref>[http://bip.warmia.mazury.pl/wydminy_gmina_wiejska/2/SOLECTWA/ bip.warmia.mazury.pl] [05.03.2014]</ref>. | ||
| + | <br/><br/> | ||
== Położenie == | == Położenie == | ||
Wieś położona jest w północno-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na obszarze [[Kraina Wielkich Jezior Mazurskich|Krainy Wielkich Jezior Mazurskich]], między jeziorami [[Jezioro Okrągłe|Okrągłym]] i [[Jezioro Białe|Białym]], 34 km na południowy zachód od [[Giżycko|Giżycka]] i 12 km na południe od [[Wydminy|Wydmin]], w pobliżu granicy z [[powiat piski|powiatem piskim]]. | Wieś położona jest w północno-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na obszarze [[Kraina Wielkich Jezior Mazurskich|Krainy Wielkich Jezior Mazurskich]], między jeziorami [[Jezioro Okrągłe|Okrągłym]] i [[Jezioro Białe|Białym]], 34 km na południowy zachód od [[Giżycko|Giżycka]] i 12 km na południe od [[Wydminy|Wydmin]], w pobliżu granicy z [[powiat piski|powiatem piskim]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| − | Wieś powstała w ramach kolonizacji wschodnich terenów państwa [[Zakon | + | Wieś powstała w ramach kolonizacji wschodnich terenów państwa [[Zakon krzyżacki|zakonu krzyżackiego]]. Została założona jako wieś czynszowa między 1513 a 1519 rokiem. Jej zasiedlenie zostało przerwane przez [[wojna polsko-krzyżacka 1519-1521|wojnę z Polską]]; gospodarował tu przez długi czas jedynie sołtys Jan Skomacki, który miał cztery łany. W 1534 roku obok owego Jana zasiedlone były jedynie dalsze cztery łany. W związku z tym starosta [[Fryderyk von Heydeck]] sprzedał Janowi oraz Marcinowi Sokołowi i Marcinowi Koltschlotowi dodatkowe cztery łany na [[prawo magdeburskie|prawie magdeburskim]], za co zobowiązali się oni do wystawienia jednej służby konnej. W ten sposób Skomack Mały przestał być wsią czynszową i stał się dobrami wolnych. Na początku XVII wieku obszar Skomacka Małego powiększył się o kolejne trzy łany (1617). W tym samym stuleciu dobra te zmieniały właścicieli: w 1652 roku kupił je Gotfryd von Oelsen, później posiadał je polski szlachcic Czaplic, który |
| − | po [[epidemia dżumy 1709-1711|wielkiej epidemii dżumy]] opuścił | + | po [[epidemia dżumy 1709-1711|wielkiej epidemii dżumy]] opuścił wieś z powodu długów. Kolejnym polskim właścicielem był niejaki Łubieński. Dwór został opuszczony. Skomack Mały należał do [[parafia ewangelicka w Miłkach|parafii ewangelickiej w Miłkach]]. |
W 1816 roku była to wolna wieś, w której było czterech gospodarzy, a przed [[II wojna światowa|II wojną światową]] obejmowała ona obszar 202 ha. Po wojnie uruchomiono tu [[Państwowe Gospodarstwo Rolne Skomack Mały]]. W latach 1954-1972 wieś należała do [[gromada Talki|gromady Talki]]. | W 1816 roku była to wolna wieś, w której było czterech gospodarzy, a przed [[II wojna światowa|II wojną światową]] obejmowała ona obszar 202 ha. Po wojnie uruchomiono tu [[Państwowe Gospodarstwo Rolne Skomack Mały]]. W latach 1954-1972 wieś należała do [[gromada Talki|gromady Talki]]. | ||
| − | Liczba mieszkańców | + | Liczba mieszkańców na przestrzeni lat: |
| − | + | *1857 – 42 osoby | |
| − | 1857 | + | *1933 – 56 osób |
| − | + | *1939 – 48 osób | |
| − | 1933 | + | *1970 – 73 osoby (łącznie z [[Okrągłe|Okrągłem]]) |
| − | + | == Zabytki == | |
| − | 1939 | + | *cmentarz ewangelicki z XIX wieku |
| − | |||
| − | 1970 | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | == Zabytki == | ||
| − | * | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
<references/> | <references/> | ||
| − | <br/> | + | == Zobacz też == |
| + | [[Skomack Wielki]] w gminie [[Stare Juchy (gmina wiejska)|Stare Juchy]] | ||
| + | == Bibliografia == | ||
| + | Białuński Grzegorz, ''Osadnictwo regionu Wielkich Jezior Mazurskich od XIV do początku XVIII wieku - starostwo leckie (giżyckie) i ryńskie'', Olsztyn 1996.<br/> | ||
| + | ''Giżycko. Z dziejów miasta i okolic'', red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1983.<br/> | ||
| + | ''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch'', Königsberg 1857. | ||
| + | #Gminna ewidencja zabytków, w: [http://bip.warmia.mazury.pl/wydminy_gmina_wiejska/akty/118/40/w_sprawie_uchwalenia_zmiany___Studium_uwarunkowan_i_kierunkow_zagospodarowania_przestrzennego_Gminy_Wydminy__-_w_obrebach_geodezyjnych__Okragle__Talki__Siedliska/| Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Wydminy], Wydminy 2009 [05.03.2014]<br/> | ||
| + | [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [05.03.2014]<br/> | ||
| + | [http://www.verwaltungsgeschichte.de/loetzen.html| Deutsche Verwaltungsgeschichte] [05.03.2014]<br/> | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat giżycki]] [[Kategoria: | + | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat giżycki]] [[Kategoria: Wydminy (gmina wiejska)]] [[Kategoria: Wsie niesołeckie]] |
Wersja z 11:55, 14 lis 2014
| Skomack Mały | |
| | |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | giżycki |
| Gmina | Wydminy |
| Liczba ludności | brak danych za rok 2010 |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Skomack Mały | |
| Położenie na mapie Polski  Skomack Mały | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Skomack Mały (niem. Klein Skomatzko, od 1938 r. Skomand) – wieś niesołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie giżyckim, w gminie Wydminy. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa suwalskiego.
Wieś wchodzi w skład sołectwa Okrągłe, w którym funkcję sołtysa sprawuje obecnie Mikołaj Opar[1].
Położenie
Wieś położona jest w północno-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na obszarze Krainy Wielkich Jezior Mazurskich, między jeziorami Okrągłym i Białym, 34 km na południowy zachód od Giżycka i 12 km na południe od Wydmin, w pobliżu granicy z powiatem piskim.
Dzieje miejscowości
Wieś powstała w ramach kolonizacji wschodnich terenów państwa zakonu krzyżackiego. Została założona jako wieś czynszowa między 1513 a 1519 rokiem. Jej zasiedlenie zostało przerwane przez wojnę z Polską; gospodarował tu przez długi czas jedynie sołtys Jan Skomacki, który miał cztery łany. W 1534 roku obok owego Jana zasiedlone były jedynie dalsze cztery łany. W związku z tym starosta Fryderyk von Heydeck sprzedał Janowi oraz Marcinowi Sokołowi i Marcinowi Koltschlotowi dodatkowe cztery łany na prawie magdeburskim, za co zobowiązali się oni do wystawienia jednej służby konnej. W ten sposób Skomack Mały przestał być wsią czynszową i stał się dobrami wolnych. Na początku XVII wieku obszar Skomacka Małego powiększył się o kolejne trzy łany (1617). W tym samym stuleciu dobra te zmieniały właścicieli: w 1652 roku kupił je Gotfryd von Oelsen, później posiadał je polski szlachcic Czaplic, który po wielkiej epidemii dżumy opuścił wieś z powodu długów. Kolejnym polskim właścicielem był niejaki Łubieński. Dwór został opuszczony. Skomack Mały należał do parafii ewangelickiej w Miłkach.
W 1816 roku była to wolna wieś, w której było czterech gospodarzy, a przed II wojną światową obejmowała ona obszar 202 ha. Po wojnie uruchomiono tu Państwowe Gospodarstwo Rolne Skomack Mały. W latach 1954-1972 wieś należała do gromady Talki.
Liczba mieszkańców na przestrzeni lat:
- 1857 – 42 osoby
- 1933 – 56 osób
- 1939 – 48 osób
- 1970 – 73 osoby (łącznie z Okrągłem)
== Zabytki ==
- cmentarz ewangelicki z XIX wieku
Przypisy
- ↑ bip.warmia.mazury.pl [05.03.2014]
Zobacz też
Skomack Wielki w gminie Stare Juchy
Bibliografia
Białuński Grzegorz, Osadnictwo regionu Wielkich Jezior Mazurskich od XIV do początku XVIII wieku - starostwo leckie (giżyckie) i ryńskie, Olsztyn 1996.
Giżycko. Z dziejów miasta i okolic, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1983.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
- Gminna ewidencja zabytków, w: Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Wydminy, Wydminy 2009 [05.03.2014]
Bank Danych Lokalnych GUS [05.03.2014]
Deutsche Verwaltungsgeschichte [05.03.2014]
