Skomack Mały

Skomack Mały
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	giżycki
Gmina	Wydminy
Liczba ludności	brak danych za rok 2010
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Skomack Mały
Położenie na mapie Polski Skomack Mały
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Skomack Mały (niem. Klein Skomatzko, od 1938 r. Skomand) – wieś niesołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie giżyckim, w gminie Wydminy. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa suwalskiego.

Wieś wchodzi w skład sołectwa Okrągłe, w którym funkcję sołtysa sprawuje obecnie Mikołaj Opar.

Położenie

Wieś położona jest w północno-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na obszarze Krainy Wielkich Jezior Mazurskich, między jeziorami Okrągłym i Białym, 34 km na południowy zachód od Giżycka i 12 km na południe od Wydmin, w pobliżu granicy z powiatem piskim.

Dzieje miejscowości

Wieś powstała w ramach kolonizacji wschodnich terenów państwa Zakonu Krzyżackiego. Została założona jako wieś czynszowa między 1513 a 1519 rokiem. Jej zasiedlenie zostało przerwane przez wojnę z Polską; gospodarował tu przez długi czas jedynie sołtys Jan Skomacki, który miał cztery łany. W 1534 roku obok owego Jana zasiedlone były jedynie dalsze cztery łany. W związku z tym starosta Fryderyk von Heydeck sprzedał Janowi oraz Marcinowi Sokołowi i Marcinowi Koltschlotowi dodatkowe cztery łany na prawie magdeburskim, za co zobowiązali się do wystawienia jednej służby konnej. W ten sposób Skomack Mały przestał być wsią czynszową i stał się dobrami wolnych. Na początku XVII wieku obszar Skomacka Małego powiększył się o kolejne trzy łany (1617). W tym samym stuleciu dobra te zmieniały właścicieli: w 1652 roku kupił je Gotfryd von Oelsen, później posiadał ją polski szlachcic Czaplic, a już po wielkiej epidemii dżumy opuścił ją z powodu długów kolejny polski właściciel - niejaki Łubieński. Dwór został opuszczony. Skomack Mały należał do parafii ewangelickiej w Miłkach.

W 1816 roku była to wolna wieś, w której było czterech gospodarzy, a przed II wojną światową obejmowała ona obszar 202 ha. Po wojnie uruchomiono tu Państwowe Gospodarstwo Rolne Skomack Mały. W latach 1954-1972 wieś należała do gromady Talki.

Liczba mieszkańców

1857 - 42 osoby

1933 - 56 osób

1939 - 48 osób

1970 - 73 osoby (łącznie z Okrągłem)

Zabytki

• Cmentarz ewangelicki z XIX wieku

Bibliografia

1. Białuński Grzegorz, Osadnictwo regionu Wielkich Jezior Mazurskich od XIV do początku XVIII wieku - starostwo leckie (giżyckie) i ryńskie, Olsztyn 1996.
2. Giżycko. Z dziejów miasta i okolic, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1983.
3. Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
4. Gminna ewidencja zabytków, w: Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Wydminy, Wydminy 2009 [data dostępu: 5.03.2014]
5. Bank Danych Lokalnych GUS [data dostępu: 5.03.2014]
6. Deutsche Verwaltungsgeschichte [data dostępu: 5.03.2014]

Zobacz też

• Skomack Wielki w gminie Stare Juchy