Szyleny: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Dzieje miejscowości) |
|||
| Linia 6: | Linia 6: | ||
|dopełniacz wsi = | |dopełniacz wsi = | ||
|zdjęcie = Szyleny. Szkoła podstawowa.jpg | |zdjęcie = Szyleny. Szkoła podstawowa.jpg | ||
| − | |opis zdjęcia = Szyleny. Szkoła podstawowa | + | |opis zdjęcia = Szyleny. Szkoła podstawowa [http://www.marienburg.pl/viewtopic.php?t=10262&sid=1689b4520b439496916c9e4972ba51d4/ Forum Marienburg pl] [12.11.2013] |
| − | |rodzaj miejscowości = | + | |rodzaj miejscowości = wieś sołecka |
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
|powiat = braniewski | |powiat = braniewski | ||
| Linia 14: | Linia 14: | ||
|sołectwo = | |sołectwo = | ||
|wysokość = | |wysokość = | ||
| − | |liczba ludności = 368 | + | |liczba ludności = 368 |
|rok = 2010 | |rok = 2010 | ||
|strefa numeracyjna = | |strefa numeracyjna = | ||
| Linia 29: | Linia 29: | ||
|www = | |www = | ||
}}<br/> | }}<br/> | ||
| − | ''' Szyleny ''' (niem. ''Schillgehnen'') – | + | ''' Szyleny ''' (niem. ''Schillgehnen'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat braniewski|powiecie braniewskim]], w [[Braniewo (gmina wiejska)|gminie Braniewo]]. W latach 1975–1998 miejscowość należała [[Podział administracyjny|administracyjnie]] do [[Województwo elbląskie|województwa elbląskiego]]. W 2010 roku liczyła 368 mieszkańców<ref>łącznie: Szyleny, Marcinkowo, Rydzówka, Szyleny–Kolonia.</ref>. W skład sołectwa wchodzą wsie: Szyleny, [[Szyleny–Kolonia]], [[Szyleny PGR]], [[Rydzówka (gmina Braniewo)|Rydzówka]], [[Bemowizna]], [[Brzeszczyny]] i [[Marcinkowo (gmina Braniewo)|Marcinkowo]]. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Paweł Szakiewicz]]<ref>[http://www.gminabraniewo.pl/cms/index.php/szyleny/ Strona Gminy Braniewo] [12.11.2013]</ref>. |
| − | + | <br/><br/> | |
| − | |||
| − | |||
| − | <br/> | ||
== Położenie == | == Położenie == | ||
| − | Wieś położona jest w północnej części województwa | + | Wieś położona jest w północnej części województwa warmińsko–mazurskiego, na [[Równina Warmińska|Równinie Warmińskiej]], na wschód od [[Rzeka Pasłęka|Pasłęki]], 6 km na południe od [[Braniewo|Braniewa]], przy drodze krajowej nr 22 na odcinku [[Elbląg]] – granica państwowa. |
<br/> | <br/> | ||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| − | Wieś została założona około 1284 roku, gdy biskup [[Henryk Fleming]] nadał 60 łanów położonych na polach ''Syrien'' i ''Clopien'' Henrykowi Hundirthusen vel Hunderthuben. Ze swej strony ten ostatni zobowiązał się do wystawienia dwóch służb zbrojnych. Szybko jednak zdecydował się na sprzedaż majątku niejakiemu Henrykowi, który przybrał nazwisko Syrien. On też 16 czerwca 1290 roku otrzymał od biskupa nowy przywilej. Część majątku przeznaczono na wieś - na 40 łanach osadzono ludność pruską. W 1328 roku wieś otrzymała od biskupa | + | Wieś została założona około 1284 roku, gdy biskup [[Henryk Fleming]] nadał 60 łanów położonych na polach ''Syrien'' i ''Clopien'' Henrykowi Hundirthusen vel Hunderthuben. Ze swej strony ten ostatni zobowiązał się do wystawienia dwóch służb zbrojnych. Szybko jednak zdecydował się na sprzedaż majątku niejakiemu Henrykowi, który przybrał nazwisko Syrien. On też 16 czerwca 1290 roku otrzymał od biskupa nowy przywilej. Część majątku przeznaczono na wieś - na 40 łanach osadzono ludność [[Prusowie| pruską]]. W 1328 roku wieś otrzymała od biskupa Jordana ponad sześć łanów lasu. Na pozostałych 20 łanach pierwotnego nadania wykształcił się majątek Bemowizna. Szyleny znacznie ucierpiały podczas [[Wojny polsko-krzyżackie |wojen polsko–krzyżackich]] w XV i na początku XVI wieku. W trakcie ostatniej z nich (1519-1521) zostały całkowicie spustoszone. Ponowne zasiedlenie przebiegało powoli. W 1533 roku osadzono zaledwie sześć łanów; osiem łanów w dzierżawę wzięli chłopi z okolicznych wsi. W 1554 roku mieszczanin z Braniewa Grzegorz Drackow zobowiązał się osadzić własnym sumptem 12 łanów, a w 1565 roku biskup [[lkwim:Stanisław Hozjusz |Stanisław Hozjusz]] nadał Pawłowi Birkmanowi dwułanowe sołectwo –był to pierwszy sołtys w dziejach wsi. Ostatecznie dopiero w 1586 roku wieś była w pełni zagospodarowana. Ziemię uprawiało tam wówczas 10 gospodarzy (w tym sołtys), a w połowie XVII wieku siedmiu chłopów i sołtys. Podczas "potopu szwedzkiego" Szyleny ponownie zostały zniszczone; spłonęły trzy gospodarstwa, a inne zostały opuszczone. Po I rozbiorze Polski była to [[Wieś królewska |wieś królewska]]. Szkoła we wsi powstała w XVIII wieku (przed 1778 rokiem). |
| − | Przed wybuchem [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach|II wojny światowej]] większość mieszkańców utrzymywała się z rolnictwa i leśnictwa, 11 osób pracowało w przemyśle i rzemiośle, a 23 | + | Przed wybuchem [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach|II wojny światowej]] większość mieszkańców utrzymywała się z rolnictwa i leśnictwa, 11 osób pracowało w przemyśle i rzemiośle, a 23 w handlu i komunikacji. |
| − | Liczba mieszkańców i gospodarstw | + | Liczba mieszkańców i gospodarstw w poszczególnych latach: |
| − | 1783 | + | *1783 r. – 21 gospodarstw rolnych |
| − | 1820 | + | *1820 r. – 136 osób, 24 gospodarstwa rolne |
| − | 1857 | + | *1857 r. – 278 osób |
| − | 1905 | + | *1905 r. – 285 osób |
| − | 1933 | + | *1933 r. – 336 osób |
| − | 1939 | + | *1939 r. – 330 osób, 71 gospodarstw domowych |
| − | |||
| − | == | + | == Szkolnictwo== |
| − | *[[Szkoła Podstawowa w Szylenach]] | + | *[[Szkoła Podstawowa w Szylenach|szkoła podstawowa]] |
| − | |||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
#''Braniewo. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1973. | #''Braniewo. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1973. | ||
#''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch'', Königsberg 1857. | #''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch'', Königsberg 1857. | ||
| − | #[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [ | + | #[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [12.11.2013] |
| − | #[http://www.verwaltungsgeschichte.de/braunsberg.html| Verwaltungsgeschichte] [ | + | #[http://www.verwaltungsgeschichte.de/braunsberg.html| Verwaltungsgeschichte] [12.11.2013] |
| − | |||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
Wersja z 13:13, 22 lis 2014
| Szyleny | |
| | |
![Szyleny. Szkoła podstawowa Forum Marienburg pl [12.11.2013]](/index.php/Plik:Szyleny._Szko%C5%82a_podstawowa.jpg) Szyleny. Szkoła podstawowa Forum Marienburg pl [12.11.2013]
| |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | braniewski |
| Gmina | Braniewo |
| Liczba ludności (2010) | 368 |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Szyleny | |
| Położenie na mapie Polski  Szyleny | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Szyleny (niem. Schillgehnen) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie braniewskim, w gminie Braniewo. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa elbląskiego. W 2010 roku liczyła 368 mieszkańców[1]. W skład sołectwa wchodzą wsie: Szyleny, Szyleny–Kolonia, Szyleny PGR, Rydzówka, Bemowizna, Brzeszczyny i Marcinkowo. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Paweł Szakiewicz[2].
Położenie
Wieś położona jest w północnej części województwa warmińsko–mazurskiego, na Równinie Warmińskiej, na wschód od Pasłęki, 6 km na południe od Braniewa, przy drodze krajowej nr 22 na odcinku Elbląg – granica państwowa.
Dzieje miejscowości
Wieś została założona około 1284 roku, gdy biskup Henryk Fleming nadał 60 łanów położonych na polach Syrien i Clopien Henrykowi Hundirthusen vel Hunderthuben. Ze swej strony ten ostatni zobowiązał się do wystawienia dwóch służb zbrojnych. Szybko jednak zdecydował się na sprzedaż majątku niejakiemu Henrykowi, który przybrał nazwisko Syrien. On też 16 czerwca 1290 roku otrzymał od biskupa nowy przywilej. Część majątku przeznaczono na wieś - na 40 łanach osadzono ludność pruską. W 1328 roku wieś otrzymała od biskupa Jordana ponad sześć łanów lasu. Na pozostałych 20 łanach pierwotnego nadania wykształcił się majątek Bemowizna. Szyleny znacznie ucierpiały podczas wojen polsko–krzyżackich w XV i na początku XVI wieku. W trakcie ostatniej z nich (1519-1521) zostały całkowicie spustoszone. Ponowne zasiedlenie przebiegało powoli. W 1533 roku osadzono zaledwie sześć łanów; osiem łanów w dzierżawę wzięli chłopi z okolicznych wsi. W 1554 roku mieszczanin z Braniewa Grzegorz Drackow zobowiązał się osadzić własnym sumptem 12 łanów, a w 1565 roku biskup Stanisław Hozjusz nadał Pawłowi Birkmanowi dwułanowe sołectwo –był to pierwszy sołtys w dziejach wsi. Ostatecznie dopiero w 1586 roku wieś była w pełni zagospodarowana. Ziemię uprawiało tam wówczas 10 gospodarzy (w tym sołtys), a w połowie XVII wieku siedmiu chłopów i sołtys. Podczas "potopu szwedzkiego" Szyleny ponownie zostały zniszczone; spłonęły trzy gospodarstwa, a inne zostały opuszczone. Po I rozbiorze Polski była to wieś królewska. Szkoła we wsi powstała w XVIII wieku (przed 1778 rokiem).
Przed wybuchem II wojny światowej większość mieszkańców utrzymywała się z rolnictwa i leśnictwa, 11 osób pracowało w przemyśle i rzemiośle, a 23 w handlu i komunikacji.
Liczba mieszkańców i gospodarstw w poszczególnych latach:
- 1783 r. – 21 gospodarstw rolnych
- 1820 r. – 136 osób, 24 gospodarstwa rolne
- 1857 r. – 278 osób
- 1905 r. – 285 osób
- 1933 r. – 336 osób
- 1939 r. – 330 osób, 71 gospodarstw domowych
Szkolnictwo
Bibliografia
- Braniewo. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1973.
- Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
- Bank Danych Lokalnych GUS [12.11.2013]
- Verwaltungsgeschichte [12.11.2013]
Przypisy
- ↑ łącznie: Szyleny, Marcinkowo, Rydzówka, Szyleny–Kolonia.
- ↑ Strona Gminy Braniewo [12.11.2013]
