Tolniki Małe: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja zweryfikowana]
 
(Nie pokazano 12 wersji utworzonych przez 4 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
 
 
 
{{Wieś infobox
 
{{Wieś infobox
 
  |nazwa                = Tolniki Małe  
 
  |nazwa                = Tolniki Małe  
Linia 7: Linia 5:
 
  |herb artykuł          =
 
  |herb artykuł          =
 
  |dopełniacz wsi        = Tolników Małych  
 
  |dopełniacz wsi        = Tolników Małych  
  |zdjęcie              = [[Plik: Tolniki.jpg|240px|thumb|Zabytkowa kapliczka w Tolnikach Małych z 1684 roku<br/> Źródło: http://www.ciekawemazury.pl/kapliczki_jacekjaw/1/K%C4%99trzy%C5%84ski/, dostęp 23 września 2013]] 
+
  |zdjęcie              =  
 
  |opis zdjęcia          =     
 
  |opis zdjęcia          =     
  |rodzaj miejscowości  =
+
  |rodzaj miejscowości  = wieś sołecka
  |województwo          = Warmińsko-Mazurskie
+
  |województwo          = warmińsko-mazurskie
  |powiat                = Kętrzyński
+
  |powiat                = kętrzyński
 
  |gmina                = Reszel  
 
  |gmina                = Reszel  
 
  |miejscowość podstawowa =
 
  |miejscowość podstawowa =
 
  |sołectwo              =
 
  |sołectwo              =
 
  |wysokość              =
 
  |wysokość              =
  |liczba ludności      =
+
  |liczba ludności      = 72
  |rok                  =
+
  |rok                  = 2010
  |strefa numeracyjna    =
+
  |strefa numeracyjna    = (+48) 89
  |kod pocztowy          =
+
  |kod pocztowy          =  
  |tablice rejestracyjne =
+
  |tablice rejestracyjne = NKE
 
  |SIMC                  =
 
  |SIMC                  =
 
  |mapa wsi              =
 
  |mapa wsi              =
Linia 30: Linia 28:
 
  |wikisłownik          =
 
  |wikisłownik          =
 
  |www                  =
 
  |www                  =
}}
+
}}<br/>
<big>'''Tolniki Małe''' (niem. ''Tollnigk'') – wieś położona w Polsce, w województwie warmińsko – mazurskim, w powiecie kętrzyńskim, w gminie Reszel.   
+
'''Tolniki Małe''' (niem. ''Tollnigk'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat kętrzyński|powiecie kętrzyńskim]], w [[Reszel (gmina miejsko-wiejska)|gminie Reszel]]. Wieś w latach 1975–1998 należała [[Podział administracyjny |administracyjnie]] do [[Województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]]. W 2010 roku wieś liczyła 72 mieszkańców. Obecnie sołtysem wsi jest [[Andżelika Filipiak]]<ref>[http://bip.warmia.mazury.pl/reszel_gmina_miejsko_-_wiejska/125/Organizacja_dzialania_samorzadu/ Wrota Warmii i Mazur] </ref>.   
 +
<br/><br/>
  
 +
==Położenie==
 +
Miejscowość położona jest w odległości ok. 5 km od [[Reszel |Reszla]].
 
<br/>
 
<br/>
  
=== Charakterystyka fizjograficzna: ===
+
== Dzieje miejscowości ==
Krajobraz falisty ziemi kętrzyńskiej ukształtował się w wyniku wzmożonej działalności erozyjnej ostatniego zlodowacenia. Lodowiec wielokrotnie powracał, poczym zatrzymywał się i cofał na północ, pozostawiając w swej wędrówce wały moren czołowych. Obecnie tworzą one spore wzgórza. Główne pasmo moren czołowych biegnie w kierunku z południowego zachodu na północny wschód. Podąża od Świętej Lipki, którą otacza od północy łukiem, następnie na Bezławki, Wilknowo, Pręgowo. Z topniejących lodów wytworzyły się jeziora  zastoiskowe. O istnieniu tych jezior, na obszarze powiatu świadczą nieckowate zagłębienia. Występują w nich iły piaszczyste, które wypełniają środek dawnego jeziora, ponadto gliny margliste, osadzające się na brzegach zbiornika. Ziemię kętrzyńską oraz okoliczne wsie w XII i XIII wieku pokrywała gęsta sieć osadnicza. Podstawą działalności gospodarczej Prusów było rolnictwo, które uzupełniało bartnictwo, łowiectwo oraz rybołówstwo. W wyniku dużego zapotrzebowania na żelazo, w okolicach Kętrzyna zaczęto eksploatować bogate rudy darniowe.
+
W 1338 roku [[Prusowie |Prus]] o imieniu Tulniko otrzymał przywilej od biskupa warmińskiego i kapituły na założenie wsi, która liczyła 40 łanów (672 ha). Wieś miała nosić nazwę ''Saladin''. Mieszkańcom, którzy byli zmuszani karczować puszczę, zostało przyznane 14 lat wolnych od czynszu. Pod wpływem [[Prusowie|Prusów]] zamieszkujących te tereny utrwaliła się nazwa od imienia ich ziomka – Tulnik. Słowo oznaczjące „dużo” było tłumaczone jako synonim pomyślności, jakiej doświadczyli tutejsi pół–rycerze, pół–chłopi, zwani „wolnymi”. W 1594 roku został tylko jeden z kategorii „wolnych”. Reszta nie sprostała obowiązkom i została przydzielona do chłopów czynszowych, obłożonych licznymi powinnościami.  
  
 +
W 1656 roku wieś miała 40 łanów, dwóch sołtysów, jednego „wolnego” i 9 chłopów czynszowych. Znajdowała się tu także karczma. W 1785 roku w Tolnikach były 32 chałupy, w 1820 roku  37 chałup i 204 mieszkańców, a w 1939 roku - 270 mieszkańców. Po wojnie istniała szkoła wieczorowa dla pracujących.
 
<br/>
 
<br/>
  
=== Dzieje miejscowości: ===
+
== Religia ==
W 1338 roku Prus o imieniu Tulniko otrzymał przywilej od biskupa warmińskiego i kapituły na założenie wsi, która miała liczyć 40 łanów (672 ha). Wieś miała nosić nazwę Saladin. Mieszkańcom, którzy byli zmuszani karczować puszczę, zostało przyznane 14 lat wolnych od czynszu. Pod wpływem Prusów, zamieszkujących te tereny, utrwaliła się nazwa od imienia ich ziomka – Tulnik. Słowo tłumaczone jako „dużo” było tłumaczone jako synonim pomyślności, jakiej doświadczyli tutejsi pół – rycerze, pół – chłopi, zwani „wolnymi”. W 1594 roku został tylko jeden z kategorii „wolnych”. Reszta nie sprostała obowiązkom i została przydzielona do chłopów  czynszowych, obłożonych licznymi powinnościami. W 1656 roku wieś miała 40 łanów, dwóch sołtysów, jednego „wolnego” i 9 chłopów czynszowych. Znajdowała się tu także karczma. W 1785 roku w Tolnikach były 32 chałupy, w 1820 roku – 37 chałup i 204 mieszkańców, a w 1939 roku  - 270 mieszkańców. Po wojnie istniała szkoła wieczorowa dla pracujących.
+
Wieś znajduje się na terenie [[Parafia greckokatolicka pw. Przemienienia Pańskiego w Reszlu |parafii greckokatolickiej w Reszlu]].
 
 
 
<br/>
 
<br/>
  
=== Ludzie związani z miejscowością: ===
+
== Zabytki ==
 
 
 
 
<br/>
 
 
 
 
 
=== Zabytki: ===
 
 
W centrum wsi stoi zabytkowa kapliczka z 1684 roku.
 
W centrum wsi stoi zabytkowa kapliczka z 1684 roku.
 
<br/>
 
 
=== Gospodarka: ===
 
 
 
<br/>
 
 
=== Kultura: ===
 
 
 
 
<br/>
 
<br/>
  
 +
== Ludzie związani z miejscowością ==
 +
*[[Gerhard Fittkau]] - urodzony w Tolnikach duchowny rzymskokatolicki, profesor teologii, pisarz.
  
=== Bibliografia: ===
+
== Bibliografia ==
 
 
 
Licharewa Zofia, ''Kętrzyn z dziejów miasta i powiatu'', Olsztyn 1962.<br/>
 
Licharewa Zofia, ''Kętrzyn z dziejów miasta i powiatu'', Olsztyn 1962.<br/>
Małecki Andrzej, ''Kętrzyn i okolice. Informator turystyczny'', 1990.<br/>
+
Małecki Andrzej, ''Kętrzyn i okolice. Informator turystyczny'', 1990.
 +
Michniewska-Szczepkowska Barbara, Szczepkowski Bohdan, ''Województwo olsztyńskie, środowisko geograficzne tekst i mapy krajoznawcze'', Olsztyn 1969.<br/>
 
Panfil Jan, ''Pojezierze Mazurskie'', Warszawa 1968.<br/>
 
Panfil Jan, ''Pojezierze Mazurskie'', Warszawa 1968.<br/>
Michniewska-Szczepkowska Barbara, Szczepkowski Bohdan, ''Województwo olsztyńskie, środowisko geograficzne tekst i mapy krajoznawcze'', Olsztyn 1969.<br/>
+
[http://stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims/ Bank Danych Lokalnych GUS] [12.11.2013]
<br/>
 
 
 
== Zobacz też ==
 
  
 +
{{Przypisy}}
 +
<references/>
  
[[Kategoria: Miejscowość]]
+
[[Kategoria: Powiat kętrzyński]]
[[Użytkownik:Asiuulek|Asiuulek]] ([[Dyskusja użytkownika:Asiuulek|dyskusja]]) 19:22, 22 wrz 2013 (CEST)
+
[[Kategoria: Reszel (gmina miejsko-wiejska)]]
 +
[[Kategoria: Wsie sołeckie]]
 +
[[Kategoria: 1301-1400]]

Aktualna wersja na dzień 11:28, 28 cze 2016

Tolniki Małe

Rodzaj miejscowości wieś sołecka
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat kętrzyński
Gmina Reszel
Liczba ludności (2010) 72
Strefa numeracyjna (+48) 89
Tablice rejestracyjne NKE
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Tolniki Małe
Tolniki Małe
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Tolniki Małe
Tolniki Małe
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}


Tolniki Małe (niem. Tollnigk) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie kętrzyńskim, w gminie Reszel. Wieś w latach 1975–1998 należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego. W 2010 roku wieś liczyła 72 mieszkańców. Obecnie sołtysem wsi jest Andżelika Filipiak[1].

Położenie

Miejscowość położona jest w odległości ok. 5 km od Reszla.

Dzieje miejscowości

W 1338 roku Prus o imieniu Tulniko otrzymał przywilej od biskupa warmińskiego i kapituły na założenie wsi, która liczyła 40 łanów (672 ha). Wieś miała nosić nazwę Saladin. Mieszkańcom, którzy byli zmuszani karczować puszczę, zostało przyznane 14 lat wolnych od czynszu. Pod wpływem Prusów zamieszkujących te tereny utrwaliła się nazwa od imienia ich ziomka – Tulnik. Słowo oznaczjące „dużo” było tłumaczone jako synonim pomyślności, jakiej doświadczyli tutejsi pół–rycerze, pół–chłopi, zwani „wolnymi”. W 1594 roku został tylko jeden z kategorii „wolnych”. Reszta nie sprostała obowiązkom i została przydzielona do chłopów czynszowych, obłożonych licznymi powinnościami.

W 1656 roku wieś miała 40 łanów, dwóch sołtysów, jednego „wolnego” i 9 chłopów czynszowych. Znajdowała się tu także karczma. W 1785 roku w Tolnikach były 32 chałupy, w 1820 roku 37 chałup i 204 mieszkańców, a w 1939 roku - 270 mieszkańców. Po wojnie istniała szkoła wieczorowa dla pracujących.

Religia

Wieś znajduje się na terenie parafii greckokatolickiej w Reszlu.

Zabytki

W centrum wsi stoi zabytkowa kapliczka z 1684 roku.

Ludzie związani z miejscowością

  • Gerhard Fittkau - urodzony w Tolnikach duchowny rzymskokatolicki, profesor teologii, pisarz.

Bibliografia

Licharewa Zofia, Kętrzyn z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1962.
Małecki Andrzej, Kętrzyn i okolice. Informator turystyczny, 1990. Michniewska-Szczepkowska Barbara, Szczepkowski Bohdan, Województwo olsztyńskie, środowisko geograficzne tekst i mapy krajoznawcze, Olsztyn 1969.
Panfil Jan, Pojezierze Mazurskie, Warszawa 1968.
Bank Danych Lokalnych GUS [12.11.2013]

Przypisy