Zalec: Różnice pomiędzy wersjami
| Linia 6: | Linia 6: | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
|dopełniacz wsi = Zalca | |dopełniacz wsi = Zalca | ||
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = Zalec.jpg |
| − | + | |opis zdjęcia = Zabudowa wiejska, źródło: www.mojemazury.pl, 12.09.2013. | |
| − | |rodzaj miejscowości = wieś | + | |rodzaj miejscowości = wieś sołecka |
|województwo = warmińsko - mazurskie | |województwo = warmińsko - mazurskie | ||
|powiat = mrągowski | |powiat = mrągowski | ||
| Linia 30: | Linia 30: | ||
|www = | |www = | ||
}} | }} | ||
| − | <big>'''Zalec'''</big> (niem. Salza) – wieś sołecka w Polsce w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie mrągowskim, w gminie Mrągowo. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie przynależała do województwa olsztyńskiego. | + | <big>'''Zalec'''</big> (niem. Salza) – wieś sołecka w Polsce w [[województwo warmińsko - mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat mrągowski |powiecie mrągowskim]], w [[gmina Mrągowo |gminie Mrągowo]]. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie przynależała do [[województwo olsztyńskie| województwa olsztyńskiego]]. |
<br/> | <br/> | ||
=== Charakterystyka fizjograficzna === | === Charakterystyka fizjograficzna === | ||
| − | Miejscowość położona jest na terenie fizjograficznym charakterystycznym dla powiatu mrągowskiego, który znajduje się w obrębie dwóch regionów: cześć zachodnia do linii Lipowo - Kosewo - Baranowo - Cudnochy to obszar wyniesień Pojezierza Mrągowskiego; część wschodnia to Kraina Wielkich Jezior Mazurskich, stanowiąca rozległe obniżenie w pasie pojezierzy Polski Północno-Wschodniej. Ukształtowanie terenu jest typowe dla obszarów polodowcowych. Występuje tutaj także skupienie dużych, naturalnych zbiorników wodnych (14% powierzchni) oraz rozległe, zwarte kompleksy leśne (31% powierzchni). | + | Miejscowość położona jest na terenie fizjograficznym charakterystycznym dla [[powiat mrągowski| powiatu mrągowskiego]], który znajduje się w obrębie dwóch regionów: cześć zachodnia do linii [[Lipowo]] - [[Kosewo]] - [[Baranowo]] - [[Cudnochy]] to obszar wyniesień [[Pojezierze Mrągowskie |Pojezierza Mrągowskiego]]; część wschodnia to [[Kraina Wielkich Jezior Mazurskich]], stanowiąca rozległe obniżenie w pasie pojezierzy Polski Północno-Wschodniej. Ukształtowanie terenu jest typowe dla obszarów polodowcowych. Występuje tutaj także skupienie dużych, naturalnych zbiorników wodnych (14% powierzchni) oraz rozległe, zwarte kompleksy leśne (31% powierzchni). |
<br/> | <br/> | ||
=== Dzieje miejscowości === | === Dzieje miejscowości === | ||
| − | Nazwa miejscowości najprawdopodobniej pochodzi od sąsiedniego | + | Nazwa miejscowości najprawdopodobniej pochodzi od sąsiedniego [[Jezioro Salza |Jeziora Salza]], dziś Zalec. W 1444 r. Polak Jeniche Mylastzki otrzymał przywilej wielkiego mistrza Konrada von Erlichshausena na dobro służebne wielkości 20 łanów, na [[prawo magdeburskie |prawie magdeburskim]]. Został zobowiązany do dwóch służb konnych w zbroi. W wyniku wojny trzynastoletniej dobra opustoszały. W 1541 r. starosta szestneński [[Georg von Diebes]] sprzedał za 108 grzywien 4 łany sołeckie, Polakowi Marcinowi Pieszczyk lub Pieseczek. Zasadźca miał obsadzić 40 łanów czynszowych. Ziemia została objęta 12 latami wolnizny. Po upływie tego okresu wieś musiała świadczyć szarwark dla folwarku w Śmiętkach. W 1564 r. było tutaj 28 gospodarstw a w 1568 36 oraz dwie uposażone w ziemię karczmy. W 1657 r. wieś zniszczył najazd tatarski. W 1663 r. 8 łanów z 6 latami wolnizny nabył Stefan Kochanowski. Na początku XVIII w. liczba mieszkańców gwałtownie zmalała w wyniku zarazy. Przed 1740 r. zbudowano szkołę, w której nauczycielem przez ponad 60 lat był [[Jan Skubich]]. W 1785 r. we wsi było 30 dymów. Od 1792 r. wieś stała się ośrodkiem dorocznych łowów na wilki. Po parcelacji majątków w 1832 r. liczba gospodarstw wzrosła do 52 a zabudowa wsi, ukształtowana w postaci długiej ulicówki wzdłuż traktu [[Mrągowo]] - [[Ryn]]– [[Giżycko]]. Pod koniec XIX w. liczba mieszkańców wynosiła 470. Byli to przeważnie ewangelicy, którzy mówili trochę po polsku trochę po niemiecku . Pod koniec XIX w. znajdował się tutaj pomnik wystawiony dla Fryderyka Wilhelma IV, który podróżował po [[Mazury| Mazurach]] w 1845 r. W 1928 r. w Zalcu było 476 mieszkańców, funkcjonowała także placówka pocztowa. W 1939 r. istniało 57 gospodarstw chłopskich. Największe gospodarstwa posiadali Foź, Otto i Przygodda. |
<br/> | <br/> | ||
| Linia 51: | Linia 51: | ||
=== Ludzie związani z miejscowością: === | === Ludzie związani z miejscowością: === | ||
| − | Na kartach historii wsi zapisał się wielki mistrza Konrada von Erlichshausen. | + | Na kartach historii wsi zapisał się wielki mistrza Konrada von Erlichshausen. W kadencji 2011 - 2015 sołtysem wsi jest [[Mieczysław Wróblewski]]. |
<br/> | <br/> | ||
| Linia 69: | Linia 69: | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | [[Kategoria: Miejscowość]] | + | [[Kategoria: Miejscowość]][[Kategoria:Powiat mrągowski]][[Kategoria:Gmina Mrągowo]][[Kategoria:Wieś sołecka]] |
[[Użytkownik:Kinlis|Kinlis]] ([[Dyskusja użytkownika:Kinlis|dyskusja]]) 12:46, 21 wrz 2013 (CEST) | [[Użytkownik:Kinlis|Kinlis]] ([[Dyskusja użytkownika:Kinlis|dyskusja]]) 12:46, 21 wrz 2013 (CEST) | ||
Wersja z 13:51, 27 paź 2013
| Zalec | |
| | |
 Zabudowa wiejska, źródło: www.mojemazury.pl, 12.09.2013.
| |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko - mazurskie |
| Powiat | mrągowski |
| Gmina | Mrągowo |
| Sołectwo | Zalec |
| Liczba ludności (Pole-obowiązkowe) | Pole-obowiązkowe |
| Strefa numeracyjna | (+48) 89 |
| Tablice rejestracyjne | NMR |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Zalec | |
| Położenie na mapie Polski  Zalec | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Zalec (niem. Salza) – wieś sołecka w Polsce w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie mrągowskim, w gminie Mrągowo. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie przynależała do województwa olsztyńskiego.
Spis treści
Charakterystyka fizjograficzna
Miejscowość położona jest na terenie fizjograficznym charakterystycznym dla powiatu mrągowskiego, który znajduje się w obrębie dwóch regionów: cześć zachodnia do linii Lipowo - Kosewo - Baranowo - Cudnochy to obszar wyniesień Pojezierza Mrągowskiego; część wschodnia to Kraina Wielkich Jezior Mazurskich, stanowiąca rozległe obniżenie w pasie pojezierzy Polski Północno-Wschodniej. Ukształtowanie terenu jest typowe dla obszarów polodowcowych. Występuje tutaj także skupienie dużych, naturalnych zbiorników wodnych (14% powierzchni) oraz rozległe, zwarte kompleksy leśne (31% powierzchni).
Dzieje miejscowości
Nazwa miejscowości najprawdopodobniej pochodzi od sąsiedniego Jeziora Salza, dziś Zalec. W 1444 r. Polak Jeniche Mylastzki otrzymał przywilej wielkiego mistrza Konrada von Erlichshausena na dobro służebne wielkości 20 łanów, na prawie magdeburskim. Został zobowiązany do dwóch służb konnych w zbroi. W wyniku wojny trzynastoletniej dobra opustoszały. W 1541 r. starosta szestneński Georg von Diebes sprzedał za 108 grzywien 4 łany sołeckie, Polakowi Marcinowi Pieszczyk lub Pieseczek. Zasadźca miał obsadzić 40 łanów czynszowych. Ziemia została objęta 12 latami wolnizny. Po upływie tego okresu wieś musiała świadczyć szarwark dla folwarku w Śmiętkach. W 1564 r. było tutaj 28 gospodarstw a w 1568 36 oraz dwie uposażone w ziemię karczmy. W 1657 r. wieś zniszczył najazd tatarski. W 1663 r. 8 łanów z 6 latami wolnizny nabył Stefan Kochanowski. Na początku XVIII w. liczba mieszkańców gwałtownie zmalała w wyniku zarazy. Przed 1740 r. zbudowano szkołę, w której nauczycielem przez ponad 60 lat był Jan Skubich. W 1785 r. we wsi było 30 dymów. Od 1792 r. wieś stała się ośrodkiem dorocznych łowów na wilki. Po parcelacji majątków w 1832 r. liczba gospodarstw wzrosła do 52 a zabudowa wsi, ukształtowana w postaci długiej ulicówki wzdłuż traktu Mrągowo - Ryn– Giżycko. Pod koniec XIX w. liczba mieszkańców wynosiła 470. Byli to przeważnie ewangelicy, którzy mówili trochę po polsku trochę po niemiecku . Pod koniec XIX w. znajdował się tutaj pomnik wystawiony dla Fryderyka Wilhelma IV, który podróżował po Mazurach w 1845 r. W 1928 r. w Zalcu było 476 mieszkańców, funkcjonowała także placówka pocztowa. W 1939 r. istniało 57 gospodarstw chłopskich. Największe gospodarstwa posiadali Foź, Otto i Przygodda.
Gospodarka
We wsi znajduje się gospodarstwo agroturystyczne oraz przedsiębiorstwo rolnicze.
Ludzie związani z miejscowością:
Na kartach historii wsi zapisał się wielki mistrza Konrada von Erlichshausen. W kadencji 2011 - 2015 sołtysem wsi jest Mieczysław Wróblewski.
Bibliografia:
Mrągowo. Z dziejów powiatu i okolic, pod red. Andrzeja Wakara, Olsztyn 1975, 487 ss.
http://www.it.mragowo.pl/media/art/707/file/historia.pdf, 12.09.2013.
Zobacz też
www.mragowo.wm.pl
