Zełwągi: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | |||
{{Wieś infobox | {{Wieś infobox | ||
|nazwa = Zełwągi | |nazwa = Zełwągi | ||
| Linia 7: | Linia 6: | ||
|dopełniacz wsi = Zełwągów | |dopełniacz wsi = Zełwągów | ||
|zdjęcie = Zełwągi.jpg | |zdjęcie = Zełwągi.jpg | ||
| − | |opis zdjęcia = Zełwągi - panorama | + | |opis zdjęcia = Zełwągi - panorama [http://zelwagi.eu.interia.pl/zelwagi.html/ Strona Zełwągów] [12.09.2013] |
|rodzaj miejscowości = wieś sołecka | |rodzaj miejscowości = wieś sołecka | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| Linia 15: | Linia 14: | ||
|sołectwo = Zełwągi | |sołectwo = Zełwągi | ||
|wysokość = | |wysokość = | ||
| − | |liczba ludności = | + | |liczba ludności = 377 |
| − | |rok = | + | |rok = 2010 |
|strefa numeracyjna = (+48) 87 | |strefa numeracyjna = (+48) 87 | ||
|kod pocztowy = | |kod pocztowy = | ||
| Linia 29: | Linia 28: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }}<br/> |
| − | < | + | '''Zełwągi''' (niem. ''Zellbongen'', ''Selbongen'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat mrągowski |powiecie mrągowskim]], w [[Mikołajki (gmina miejsko-wiejska)|gminie Mikołajki]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo suwalskie |województwa suwalskiego]]. W 2010 r. liczyła 377 mieszkańców. W kadencji 2011–2015 sołtysem wsi jest [[Ireneusz Wilczyński]]<ref>[http://www.bip.mikolajki.pl/jedpom.htm/ Strona Urzędu Gminy Mikołajki] [12.11.2013]</ref>.. |
| − | + | <br/><br/> | |
| − | < | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | <br/> | ||
| − | == | + | ==Położenie== |
| − | + | Zełwągi leżą pomiędzy trzema jeziorami: [[Jezioro Głębokie |Głębokim]], [[Jezioro Płociczno| Płocicznym]] i [[Jezioro Inulec| Inulcem]], przy drodze krajowej nr 16, w odległości ok. 5 km od [[Mikołajki| Mikołajek]]. | |
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Dzieje miejscowości == | |
| − | + | Wieś lokowano przed 1540 r. Jej nazwa pochodzi od okolicy, która była zamieszkiwana przez dziki - tzw. ''Salpwange''. Wieś niegdyś stanowiła osadę rolniczą i rybacką. W latach 1563–1564 było tu 10 gospodarzy. W 1647 r. elektor Fryderyk Wilhelm nadała Maciejowi Sapale 2 [[Włóka| włóki]] zwane "Oblistowizną". Ziemię przekazano w zamian za 2,5 włóki w [[Śmietki| Śmietkach]]. | |
| − | W | + | W 1785 r. były tu 23 [[Dym |dymy]]. W 1815 r. we wsi znajdowało się 27 dymów, a w 1838 r. tylko 19. W 1815 r. wieś zamieszkiwało 160 osób, a w 1838 r. były tu 124 osoby. |
| − | + | ||
| + | W XVIII w. powstała we wsi szkoła, w której po polsku wykładał Szymański. Zelwągi należały do [[Parafia Ewangelicko-Augsburska w Mikołajkach|parafii ewangelickiej w Mikołajkach]]. | ||
| − | + | W XX w. na terenie wsi rozpowszechnił się [[Mormonizm |mormonizm]]. Wyznanie zakorzeniło się za pośrednictwem [[Fritz Fischer| Fritz Fischera]]. Powstał także kościół, który był pierwszym tego typu w tej części Europy. W 1971 r. niektórzy wierni dojeżdżali na nabożeństwa z Warszawy, Śląska i Pomorza. Ostatecznie świątynię przejął Kościół rzymskokatolicki. Zabudowa wsi przybrała charakter nieregularny. | |
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | == | + | ==Gospodarka== |
| − | + | We wsi działają gospodarstwa [[Agroturystyka |agroturystyczne]]. | |
<br/> | <br/> | ||
| − | == | + | ==Przyroda== |
| − | + | W pobliżu miejscowości znajduje się rezerwat [[Rezerwat Jezioro Lisunie| "Jezioro Lisunie"]]. | |
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | == | + | ==Ludzie związani z miejscowością== |
| − | + | *[[Zdzisław Grunwald]] – rzeźbiarz | |
| − | + | *[[Horst Michalowski]] – pisarz | |
| + | [[File:Zełwągi1.jpg|290 px |thumb|Zełwągi na starych fotografiach [http://zelwagi.eu.interia.pl/zelwagi.html/ Strona Zełwągów] [12.09.2013]]] | ||
| − | == | + | == Zabytki== |
| − | + | *chałupa konstrukcji zrębowej z pierwszej poł. XIX w., zaliczana do zabytków architektury (odrestaurowana w 2000 r.) | |
| + | *mormońska kaplica z 1929 r., obecnie (od 1985 r.) [[Kaplica pw. Dobrego Pasterza w Zełwągach|rzymskokatolicka]] | ||
| + | *Na południowo-zachodnim brzegu [[Jezioro Głębokie |Jeziora Głębokiego]] cmentarz ewangelicki | ||
| − | ''Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich'', pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. XIV, Warszawa 1895 | + | ==Bibliografia== |
| + | #''Mrągowo. Z dziejów powiatu i okolic'', pod red. Andrzeja Wakara, Olsztyn 1975. | ||
| + | #''Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich'', pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. XIV, Warszawa 1895. | ||
| + | #[http://stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims/ bank Danych Lokalnych GUS] [12.09.2013] | ||
| + | #[http://zelwagi.eu.interia.pl/zelwagi.html/ Strona Zełwągów] [12.09.2013] | ||
| − | < | + | {{Przypisy}} |
| + | <references/> | ||
| − | |||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
Wersja z 19:46, 30 lis 2014
| Zełwągi | |
| | |
![Zełwągi - panorama Strona Zełwągów [12.09.2013]](/index.php/Plik:Ze%C5%82w%C4%85gi.jpg) Zełwągi - panorama Strona Zełwągów [12.09.2013]
| |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | mrągowski |
| Gmina | Mikołajki |
| Sołectwo | Zełwągi |
| Liczba ludności (2010) | 377 |
| Strefa numeracyjna | (+48) 87 |
| Tablice rejestracyjne | NMR |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Zełwągi | |
| Położenie na mapie Polski  Zełwągi | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Zełwągi (niem. Zellbongen, Selbongen) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie mrągowskim, w gminie Mikołajki. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego. W 2010 r. liczyła 377 mieszkańców. W kadencji 2011–2015 sołtysem wsi jest Ireneusz Wilczyński[1]..
Spis treści
Położenie
Zełwągi leżą pomiędzy trzema jeziorami: Głębokim, Płocicznym i Inulcem, przy drodze krajowej nr 16, w odległości ok. 5 km od Mikołajek.
Dzieje miejscowości
Wieś lokowano przed 1540 r. Jej nazwa pochodzi od okolicy, która była zamieszkiwana przez dziki - tzw. Salpwange. Wieś niegdyś stanowiła osadę rolniczą i rybacką. W latach 1563–1564 było tu 10 gospodarzy. W 1647 r. elektor Fryderyk Wilhelm nadała Maciejowi Sapale 2 włóki zwane "Oblistowizną". Ziemię przekazano w zamian za 2,5 włóki w Śmietkach.
W 1785 r. były tu 23 dymy. W 1815 r. we wsi znajdowało się 27 dymów, a w 1838 r. tylko 19. W 1815 r. wieś zamieszkiwało 160 osób, a w 1838 r. były tu 124 osoby.
W XVIII w. powstała we wsi szkoła, w której po polsku wykładał Szymański. Zelwągi należały do parafii ewangelickiej w Mikołajkach.
W XX w. na terenie wsi rozpowszechnił się mormonizm. Wyznanie zakorzeniło się za pośrednictwem Fritz Fischera. Powstał także kościół, który był pierwszym tego typu w tej części Europy. W 1971 r. niektórzy wierni dojeżdżali na nabożeństwa z Warszawy, Śląska i Pomorza. Ostatecznie świątynię przejął Kościół rzymskokatolicki. Zabudowa wsi przybrała charakter nieregularny.
Gospodarka
We wsi działają gospodarstwa agroturystyczne.
Przyroda
W pobliżu miejscowości znajduje się rezerwat "Jezioro Lisunie".
Ludzie związani z miejscowością
- Zdzisław Grunwald – rzeźbiarz
- Horst Michalowski – pisarz
Zełwągi na starych fotografiach Strona Zełwągów [12.09.2013]
Zabytki
- chałupa konstrukcji zrębowej z pierwszej poł. XIX w., zaliczana do zabytków architektury (odrestaurowana w 2000 r.)
- mormońska kaplica z 1929 r., obecnie (od 1985 r.) rzymskokatolicka
- Na południowo-zachodnim brzegu Jeziora Głębokiego cmentarz ewangelicki
Bibliografia
- Mrągowo. Z dziejów powiatu i okolic, pod red. Andrzeja Wakara, Olsztyn 1975.
- Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. XIV, Warszawa 1895.
- bank Danych Lokalnych GUS [12.09.2013]
- Strona Zełwągów [12.09.2013]
Przypisy
- ↑ Strona Urzędu Gminy Mikołajki [12.11.2013]
