Zielony Lasek: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
(Utworzono nową stronę "{{Wieś infobox |nazwa = Zielony Lasek |herb wsi = |flaga wsi = |herb artykuł = |dopełniacz wsi = Pol...") |
|||
| (Nie pokazano 10 wersji utworzonych przez 4 użytkowników) | |||
| Linia 5: | Linia 5: | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
|dopełniacz wsi = Pole-obowiązkowe | |dopełniacz wsi = Pole-obowiązkowe | ||
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = zielony lasek.jpg |
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = Wieś położona jest nad Jeziorem Kotek Wielki.<br>Fot. Mieczysław Kalski |
|rodzaj miejscowości = | |rodzaj miejscowości = | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| Linia 14: | Linia 14: | ||
|sołectwo = Mioduńskie | |sołectwo = Mioduńskie | ||
|wysokość = | |wysokość = | ||
| − | |liczba ludności = 428<ref>Łącznie: | + | |liczba ludności = 428<ref>Łącznie: Ławki, Zielony Lasek, Hermanowa Wola, Ryński Dwór, Ryńskie Pole, Siejkowo.</ref> |
|rok = 2010 | |rok = 2010 | ||
|strefa numeracyjna = | |strefa numeracyjna = | ||
| Linia 28: | Linia 28: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }} |
| − | ''' Zielony Lasek ''' (niem. ''Gut Grünwalde'', ''Grünwalde'', dawniej Zielony Gaj) – | + | ''' Zielony Lasek ''' (niem. ''Gut Grünwalde'', ''Grünwalde'', dawniej Zielony Gaj) – wieś niesołecka położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat giżycki|powiecie giżyckim]], w [[Ryn (gmina miejsko-wiejska)|gminie Ryn]], w sołectwie [[Mioduńskie]]. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa suwalskiego. |
| − | + | Miejscowość w 2010 roku liczyła 428 mieszkańców (łącznie z miejscowościami [[Ławki]], [[Hermanowa Wola]], [[Ryński Dwór]], [[Ryńskie Pole]], [[Siejkowo]]). Wieś wchodzi w skład sołectwa Mioduńskie, w którym funkcję sołtysa sprawuje obecnie [[Małgorzata Jabłońska]]<ref>[http://bip.warmia.mazury.pl/ryn_gmina_miejsko_-_wiejska/172/Jednostki_pomocnicze_Gminy/ bip.warmia.mazury.pl][05.03.2014]</ref>. | |
| − | Miejscowość w 2010 roku liczyła 428 mieszkańców (łącznie z miejscowościami [[Ławki]], [[Hermanowa Wola]], [[Ryński Dwór]], [[Ryńskie Pole]], [[Siejkowo]]). Wieś wchodzi w skład sołectwa | + | <br/><br/> |
| − | |||
| − | <br/> | ||
| − | |||
== Położenie == | == Położenie == | ||
| − | Wieś położona jest w północno-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na obszarze [[Kraina Wielkich Jezior Mazurskich|Krainy Wielkich Jezior Mazurskich]], nad jeziorem [[Jezioro Kotek Wielki|Kotek Wielki]], 30 km na południowy zachód od [[Giżycko|Giżycka]] i 9 km na południowy wschód od [[Ryn|Rynu]], przy granicy z [[powiat mrągowski|powiatem mrągowskim]]; przebiega przez nią droga wojewódzka nr 642 w kierunku [[Mikołajki|Mikołajek]]. Przez wieś przebiega [[Kanał Lelecki]] łączący jeziora [[Jezioro Tałtowisko|Tałtowisko]] i [[Jezioro Szymon|Szymon]] | + | Wieś położona jest w północno-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na obszarze [[Kraina Wielkich Jezior Mazurskich|Krainy Wielkich Jezior Mazurskich]], nad jeziorem [[Jezioro Kotek Wielki|Kotek Wielki]], 30 km na południowy zachód od [[Giżycko|Giżycka]] i 9 km na południowy wschód od [[Ryn|Rynu]], przy granicy z [[powiat mrągowski|powiatem mrągowskim]]; przebiega przez nią droga wojewódzka nr 642 w kierunku [[Mikołajki|Mikołajek]]. Przez wieś przebiega także [[Kanał Lelecki]] łączący jeziora [[Jezioro Tałtowisko|Tałtowisko]] i [[Jezioro Szymon|Szymon]]. Kanał ten stanowi część szlaku Wielkich Jezior Mazurskich. |
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| − | Wieś powstała w ramach kolonizacji wschodnich terenów [[Prusy Książęce|Prus Książęcych]]. W 1638 roku książę [[Jerzy Wilhelm Hohenzollern]] sprzedał 8 łanów pisarzowi starościńskiemu Bartłomiejowi Stangewaldtowi. Już w następnym roku specjalna komisja sprzedała | + | Wieś powstała w ramach kolonizacji wschodnich terenów [[Prusy Książęce|Prus Książęcych]]. W 1638 roku książę [[Jerzy Wilhelm Hohenzollern]] sprzedał 8 łanów pisarzowi starościńskiemu Bartłomiejowi Stangewaldtowi. Już w następnym roku specjalna komisja sprzedała mu również cztery lub pięć łanów na [[prawo chełmińskie|prawie chełmińskim]], wolnych od czynszu. Przywilej dóbr został zatwierdzony przez księcia [[Fryderyk Wilhelm Hohenzollern|Fryderyka Wilhelma]] w 1645 roku. Dodatkowo nadano Stangewaldtowi dwa łany czynszowe na prawie chełmińskim z nadwyżki wsi [[Tałty]], również uwolnione od wszelkich obciążeń. W 1682 roku dobra w Zielonym Lasku wydzierżawił kapitan wojsk pruskich Jan Wilhelm von Mülbe. Zielony Lasek należał do parafii ewangelickiej w Rynie. |
| − | |||
| − | Zielony Lasek pozostał majątkiem ziemskim aż do | + | Zielony Lasek pozostał majątkiem ziemskim aż do II wojny światowej; w przededniu jej wybuchu obejmował obszar 460 ha (łącznie z folwarkiem [[Bartlikowo]]). W latach 20. XX wieku należał on do rodziny Westphal. Po 1945 roku na jego bazie założono Państwowe Gospodarstwo Rolne [[Zielony Gaj (gmina Giżycko)]]. W latach 1954–1972 wieś należała do gromady [[Ryn]]. |
| + | Obecnie we dworze mieści się pensjonat, a przy nim znajduje się stanica żeglarska "Zielony Gaj". | ||
| − | Liczba mieszkańców | + | Liczba mieszkańców w wieku XIX i XX kształtowała się następująco: |
| − | + | *1857 – 74 osoby | |
| − | 1857 | + | *1933 – 69 osób |
| − | + | *1939 – 69 osób | |
| − | 1933 | ||
| − | |||
| − | 1939 | ||
| − | |||
| − | |||
== Zabytki == | == Zabytki == | ||
| − | *[[Dwór w Zielonym Lasku]] | + | *[[Dwór w Zielonym Lasku|dwór w Zielonym Lasku]] – parterowy, dobrze utrzymany, z dwuspadowym dachem; na tyłach park i jezioro, na które wychodzi weranda i duży taras; obecnie stanica żeglarska |
| − | * | + | *cmentarz ewangelicki z przełomu XIX i XX wieku |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
<references/> | <references/> | ||
| + | == Zobacz też == | ||
| + | *[[Zielony Gaj (gmina Giżycko)]] często mylony z Zielonym Laskiem | ||
| + | == Bibliografia == | ||
| + | Białuński Grzegorz, ''Osadnictwo regionu Wielkich Jezior Mazurskich od XIV do początku XVIII wieku - starostwo leckie (giżyckie) i ryńskie'', Olsztyn 1996.<br/> | ||
| + | ''Giżycko. Z dziejów miasta i okolic'', red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1983.<br/> | ||
| + | Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, ''Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich'', Olsztyn 1999.<br/> | ||
| + | ''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch'', Königsberg 1857.<br/> | ||
| + | [http://www.wuoz.olsztyn.pl/| Wojewódzka ewidencja zabytków] [05.03.2014]<br/> | ||
| + | Gminna ewidencja zabytków, w: Miasto i gmina Ryn. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, [http://bip.warmia.mazury.pl/ryn_gmina_miejsko_-_wiejska/system/pobierz.php/UCHW.%20Nr%20XLI%20360%2010%20Zal.%20Nr%201.pdf?id=1421| bip.warmia.mazury.pl, część A], Ryn 2009/2010 [05.03.2014]<br/> | ||
| + | [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [05.03.2014]<br/> | ||
| + | [http://www.verwaltungsgeschichte.de/loetzen.html| verwaltungsgeschichte.de] [05.03.2014] | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat giżycki]] [[Kategoria: | + | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat giżycki]] [[Kategoria: Ryn (gmina miejsko-wiejska)]] [[Kategoria: Wsie niesołeckie]] [[Kategoria: 1601-1700]] |
Aktualna wersja na dzień 12:21, 14 maj 2015
| Zielony Lasek | |
| | |
 Wieś położona jest nad Jeziorem Kotek Wielki.
Fot. Mieczysław Kalski | |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | giżycki |
| Gmina | Ryn |
| Sołectwo | Mioduńskie |
| Liczba ludności (2010) | 428[1] |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Zielony Lasek | |
| Położenie na mapie Polski  Zielony Lasek | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Zielony Lasek (niem. Gut Grünwalde, Grünwalde, dawniej Zielony Gaj) – wieś niesołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie giżyckim, w gminie Ryn, w sołectwie Mioduńskie. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa suwalskiego.
Miejscowość w 2010 roku liczyła 428 mieszkańców (łącznie z miejscowościami Ławki, Hermanowa Wola, Ryński Dwór, Ryńskie Pole, Siejkowo). Wieś wchodzi w skład sołectwa Mioduńskie, w którym funkcję sołtysa sprawuje obecnie Małgorzata Jabłońska[2].
Położenie
Wieś położona jest w północno-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na obszarze Krainy Wielkich Jezior Mazurskich, nad jeziorem Kotek Wielki, 30 km na południowy zachód od Giżycka i 9 km na południowy wschód od Rynu, przy granicy z powiatem mrągowskim; przebiega przez nią droga wojewódzka nr 642 w kierunku Mikołajek. Przez wieś przebiega także Kanał Lelecki łączący jeziora Tałtowisko i Szymon. Kanał ten stanowi część szlaku Wielkich Jezior Mazurskich.
Dzieje miejscowości
Wieś powstała w ramach kolonizacji wschodnich terenów Prus Książęcych. W 1638 roku książę Jerzy Wilhelm Hohenzollern sprzedał 8 łanów pisarzowi starościńskiemu Bartłomiejowi Stangewaldtowi. Już w następnym roku specjalna komisja sprzedała mu również cztery lub pięć łanów na prawie chełmińskim, wolnych od czynszu. Przywilej dóbr został zatwierdzony przez księcia Fryderyka Wilhelma w 1645 roku. Dodatkowo nadano Stangewaldtowi dwa łany czynszowe na prawie chełmińskim z nadwyżki wsi Tałty, również uwolnione od wszelkich obciążeń. W 1682 roku dobra w Zielonym Lasku wydzierżawił kapitan wojsk pruskich Jan Wilhelm von Mülbe. Zielony Lasek należał do parafii ewangelickiej w Rynie.
Zielony Lasek pozostał majątkiem ziemskim aż do II wojny światowej; w przededniu jej wybuchu obejmował obszar 460 ha (łącznie z folwarkiem Bartlikowo). W latach 20. XX wieku należał on do rodziny Westphal. Po 1945 roku na jego bazie założono Państwowe Gospodarstwo Rolne Zielony Gaj (gmina Giżycko). W latach 1954–1972 wieś należała do gromady Ryn.
Obecnie we dworze mieści się pensjonat, a przy nim znajduje się stanica żeglarska "Zielony Gaj".
Liczba mieszkańców w wieku XIX i XX kształtowała się następująco:
- 1857 – 74 osoby
- 1933 – 69 osób
- 1939 – 69 osób
Zabytki
- dwór w Zielonym Lasku – parterowy, dobrze utrzymany, z dwuspadowym dachem; na tyłach park i jezioro, na które wychodzi weranda i duży taras; obecnie stanica żeglarska
- cmentarz ewangelicki z przełomu XIX i XX wieku
Przypisy
- ↑ Łącznie: Ławki, Zielony Lasek, Hermanowa Wola, Ryński Dwór, Ryńskie Pole, Siejkowo.
- ↑ bip.warmia.mazury.pl[05.03.2014]
Zobacz też
- Zielony Gaj (gmina Giżycko) często mylony z Zielonym Laskiem
Bibliografia
Białuński Grzegorz, Osadnictwo regionu Wielkich Jezior Mazurskich od XIV do początku XVIII wieku - starostwo leckie (giżyckie) i ryńskie, Olsztyn 1996.
Giżycko. Z dziejów miasta i okolic, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1983.
Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn 1999.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Wojewódzka ewidencja zabytków [05.03.2014]
Gminna ewidencja zabytków, w: Miasto i gmina Ryn. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, bip.warmia.mazury.pl, część A, Ryn 2009/2010 [05.03.2014]
Bank Danych Lokalnych GUS [05.03.2014]
verwaltungsgeschichte.de [05.03.2014]
