Dożynki Centralne Olsztyn '78

Źródło: Archiwum Państwowe w Olsztynie.
Zdjęcie nadesłał Andrzej Cieślak

Fot. JerzyK.

Dożynki Centralne Olsztyn '78 - centralna uroczystość państwowa zorganizowana z okazji święta plonów. Głównym punktem obchodów był wiec w dniu 9 września na Stadion stadionie "Stomil-u" OZOS z udziałem najważniejszych dostojników państwowych i partyjnych.

Przebieg uroczystości

9 września 1978 r.

Powitanie I sekretarza KC PZPR Edwarda Gierka w granicach województwa olsztyńskiego. W południe Gierek w towarzystwie m.in. premiera Piotra Jaroszewicza zwiedził PGR Bezledy.

Po południu delegacja władz centralnych przybyła do Olsztyna. I sekretarz KC PZPR zwiedził wybrane dzielnice miasta, halę widowiskowo–sportową (późniejszą "Uranię") oraz otwarte dzień wcześniej wystawy płodów rolnych i gospodarki leśnej przy al. Zwycięstwa i Kaliningradzkiej (dzisiaj: Piłsudskiego i Dworcowa). Wieczorem odbył spacer po olsztyńskiej starówce. Wizytował również Muzeum Warmii i Mazur, gdzie dyrektor Władysław Ogrodziński wręczył gościowi pamiątkowe medale.

10 września 1978 r.

Ok. godz. 9.00 w sali konferencyjnej miała miejsce uroczystość wręczenia odznaczeń państwowych. Uhonorowano wówczas ok. 120 osób. Obok E. Gierka, odznaczenia wręczali H. Jabłoński i P. Jaroszewicz.

O godz. 10.00 na stadion "Stomilu" przybył gospodarz dożynek - I sekretarz KC PZPR Edward Gierek. Towarzyszyli mu m.in.: przewodniczący Rady Państwa Henryk Jabłoński, premier Piotr Jaroszewicz, członkowie Biura Politycznego i Sekretariatu KC PZPR: Mieczysław Jagielski, Wojciech Jaruzelski, Stanisław Kowalczyk, Władysław Kruczek, Stefan Olszowski, Józef Tejchma, Kazimierz Barcikowski, Jerzy Łukaszewicz, Alojzy Karkoszka, Józef Pińkowski, Andrzej Werblan, Zdzisław Żandarowski, Zbigniew Zieliński; prezes Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego Stanisław Gucwa i Przewodniczący Stronnictwa Demokratycznego Tadeusz Młyńczak, I sekretarz KW PZPR w Olsztynie Edmund Wojnowski, wojewoda olsztyński Sergiusz Rubczewski, prezydent Olsztyna Marek Różycki.

Uroczystość rozpoczęło odegranie hymnu państwowego oraz pieśni ruchu ludowego Gdy naród do boju.... Ceremonii otwarcia oraz powitania uczestników dokonał Józef Krotiuk, prezes Centralnego Związku Kółek Rolniczych. Następnie miejsce miało przedstawienie artystyczne, czyli widowisko, podczas którego ok. 5 tys. tancerzy występujących na murawie boiska przedstawiło za pomocą starannie przygotowanej choreografii alegorię dziejów Polski. Cała ceremonia trwała ok. 2,5 godziny.

Imprezy towarzyszące

Liczbę uczestników uroczystości centralnej na stadionie ograniczała pojemność trybun. Dożynki stanowiły imprezę masową, stąd zaistniała potrzeba organizacji przedsięwzięć adresowanych do Olsztynian i licznych w dniach 9-10 września 1978 r. gości, którzy na stadionie nie mogli się pomieścić. Wśród wielu atrakcji wymienić można:

• miasteczko dożynkowe zbudowane nieopodal stadionu, w granicach Parku Czynu Partyjnego. Składało się ono z ponad stu punktów handlowo–usługowych utworzonych pod patronatem WSS "Społem", obliczone na obsługę 30 000 osób.
• wystawa rolno–spożywcza w pawilonach u zbiegu al. Zwycięstwa i ul. Kaliningradzkiej
• wystawa płodów rolnych pod wiatami rozstawionymi przy al. Zwycięstwa;
• ekspozycja maszyn rolniczych na stadionie Warmii
• wystawa zwierząt hodowlanych w Zalbkach
• wystawy dokonań ruchu ludowego w galerii NOT (Rolnik i jego praca w sztuce ludowej) i klubie "Akces" (Sztuka ludowa Warmii i Mazur)
• wystawa przemysłu drzewnego w Parku Czynu Partyjnego
• kiermasze sztuki ludowej połączone z występami zespołów folklorystycznych na placu apelowym przed gmachem KW PZPR Olsztyn
• wystawa fotograficzna, prezentującą dorobek regionu w Polsce Ludowej, eksponowana w Domu Partii
• przemarsz orkiestr na trasie al. Zwycięstwa – Starówka
• dyliżans pocztowy zaprzężony w czwórkę koni krążący po Olsztynie wraz z obsługą składającą się m.in. z hejnalisty i poczmistrza
• imprezy sportowe, w tym rywalizacja zawodników Ludowych Zespołów Sportowych ze sportowcami ze ZSRS oraz NRD
• szereg koncertów na scenie amfiteatru w zamkowej fosie gdzie zaprezentowały się m.in.: zespoły amatorskie, zakładowe orkiestry dęte, grupa "Wawele", artyści bułgarscy Nina Urbano i Lew Lewterow oraz modelki z Domów Towarowych "Centrum" prezentujące najmodniejsze kreacje

Organizacja i przygotowanie Dożynek

Prace organizacyjne w związku z Dożynkami rozpoczęły się w styczniu 1978 r. Pod koniec lutego ukonstytuował się Komitet Dożynkowy w składzie: Edmund Wojnowski (przewodniczący), Jadwiga Tkacz (zastępca kierownika Wydziału Pracy Ideowo-Wychowawczej KC PZPR), Witold Stasiński (zastępca kierownika Wydziału Rolnego i Gospodarki Żywnościowej KC PZPR), Mieczysław Solecki (I zastępca ministra rolnictwa); Stanisław Milcarek (zastępca kierownika Wydziału Kultury KC PZPR), Mieczysław Grabek (kierownik Wydziału Propagandy NK ZSL); Waldemar Michna (kierownik Wydziału Ekonomiczno-Rolnego NK ZSL), Aleksander Syczewski (wiceminister kultury i sztuki), Franciszek Tekliński (wiceminister rolnictwa, prezes CZRSP), Józef Paluch (I wiceprezes zarządu CZKR), Kazimierz Jarosz (I zastępca ministra przemysłu spożywczego i skupu), Józef Janczak (wiceprezes Centralnego Związku Spółdzielni Rolniczej SCh), Leszek Bednarski (I zastępca przewodniczącego GKKFiT), Władysław Bielski (Wydział Prasy, Radia i TV KC PZPR), Jerzy Górski (wiceprzewodniczący ZG ZSMP), Edward Górski (zastępca przewodniczącego Rady Głównej Zrzeszenia LZS), Roman Łoziński (st. inspektor Wydziału Rolnego i Gospodarki Żywnościowej KC PZPR), Ryszard Rzetelski (st. inspektor Wydziału Pracy Ideowo-Wychowawczej KC PZPR); Tadeusz Kolasiński (Wydział Pracy Ideowo-Wychowawczej KC PZPR), Tadeusz Rybicki (przewodniczący ZG ZZPR), Józef Łochowski (dyrektor Zespołu Samorządowo-Prezydialnego CZKR), Tadeusz Wiatr (CZKR), Stanisław Fryń (Pomorski Okręg Wojskowy Bydgoszcz), Józef Kijowski (prezes WK ZSL), Szczepan Styranowski (WK SD), Sergiusz Rubczewski (wojewoda olsztyński), Józef Mucha (sekretarz KW PZPR), Wincenty Chełchowski (sekretarz KW PZPR), Zbigniew Łotys (sekretarz KW PZPR), Włodzimierz Mokrzyszczak (sekretarz KW PZPR), Tadeusz Ulatowski (prezes WZKR), Aleksander Oniszczuk (I sekretarz KM PZPR Olsztyn), Mieczysław Bełcik (komendant wojewódzki MO), Mieczysław Łomanowski (członek egzekutywy KW PZPR), Tadeusz Klus (wicewojewoda olsztyński), Czesław Szadziewicz (wicewojewoda olsztyński), Marek Różycki (prezydent Olsztyna).

Funkcje wykonawcze przypisano Wojewódzkiemu Zespołowi ds. Przygotowań Dożynek, którym kierował wojewoda olsztyński. Decyzją wojewody olsztyńskiego w każdej gminie powstały biura ds. przygotowania Dożynek . Biura te opracowały programy prac porządkowych i estetyzacyjnych na swoim terenie. Programy podlegały uchwaleniu na sesjach rad narodowych, a ich wykonanie podlegało regularnej kontroli. Każda gmina, najpierw co dwa tygodnie, następnie zaś co tydzień zobligowana była do przekazywania meldunków dotyczących wykonanych prac.

Inwestycje "dożynkowe" w Olsztynie

Dożynki Centralne w Olsztynie stały się przyczyną nie mającego precedensu (po 1945 r.) ruchu inwestycyjnego w mieście. Zmiany w infrastrukturze obejmowały zarówno obiekty wykonane specjalnie z myślą o dożynkach, jak i realizowane (bądź wykańczane) "przy okazji". Pośród wielu, na uwagę zasługują:

• budowa stadionu "Stomil" OZOS;
• budowa hali widowiskowo-sportowej "Urania";
• zasadnicza przebudowa amfiteatru w fosie zamkowej;
• budowa hotelu Wojewódzkiego Ośrodka Sportu i Wypoczynku;
• budowa Parku Czynu Partyjnego;
• budowa / przebudowa szeregu placówek sieci handlowo-gastronomicznej (m.in. pawilonu CePLiA przy pl. Pułaskiego, pawilonu "Hortexu" przy al. Kaliningradzkiej, pawilonów handlowych przy al. Zwycięstwa, Domu Handlowego "Rolnik Spółdzielca", baru "Malwa"). Warto wspomnieć, że przy okazji przygotowań przeddożynkowych gruntownemu remontowi poddano kawiarnię "Staromiejska", a w Olsztynie pojawiła się pierwsza pizzeria.
• zasadnicza przebudowa pl. Roosevelta
• przebudowa znacznej części układu drogowego miasta, w tym ulic: Pstrowskiego i Niepodległości (z mostem na Łynie), Szrajbera, Knosały, "nowej" Warszawskiej, Śliwy.

Zobacz też

pl.wikipedia.org, Dożynki Centralne [20.02.2015]

Bibliografia

Olsztyn 1353-2003, pod red. S. Achremczyka i W. Ogrodzińskiego, Olsztyn 2003, ss. 487-489.
M. Korejwo, Dożynki Centralne Olsztyn ’78. Przebieg uroczystości, Echa przeszłości, 2007, nr VIII.
M. Korejwo, Dożynki Centralne Olsztyn ’78. Przygotowania do uroczystości, Komunikaty Mazursko – Warmińskie, 2007, nr 1 (255).