Gerhard Witt

Gerhard Witt
ks. Gerhard Witt Reprodukcja zdjęcia z wystawy o warmińskich męczennikach – Krzysztof Kozłowski
Data i miejsce urodzenia	3 lipca 1912 r. Reszel
Data i miejsce śmierci	19 maja 1945 r. Elbląg
Przyczyna śmierci	śmierć męczeńska

Gerhard Witt (ur. 3 lipca 1912 r. w Reszlu, zm. 3 lipca 1912 r. w Elblągu) – duchowny włączony w poczet warmińskich męczenników, którzy zginęli śmiercią męczeńską podczas II wojny światowej.

Życiorys

Szkoła i wykształcenie

Po uzyskaniu matury w 1931 r. podjął studia teologiczne w Braniewie. Przez dwa semestry studiował również w Monachium. Po zakończeniu studiów w Seminarium Duchownym w Braniewie ks. Gerhardt Witt przyjął święcenia kapłańskie 7 marca 1937 r.

Praca

Jako neoprezbiter został mianowany wikariuszem w Leginach, gdzie pomagał choremu proboszczowi. Po kilku tygodniach został przeniesiony do Lidzbarka Warmińskiego.

W swej pracy duszpasterskiej ks. Witt opiekował się w szczególny sposób Polakami mieszkającymi na terenie parafii. Był również zaangażowany w duszpasterstwo młodzieży. Jego gorliwość i głoszone kazania budziły niepokój władz nazistowskich. Po procesji Bożego Ciała czterech duszpasterzy z parafii w Lidzbarku Warmińskim zostało aresztowanych przez gestapo. Każde ich kazanie było podsłuchiwane, dokonano rewizji w domach. Po aresztowaniu księży z parafii ks. Witt został jej jedynym wikariuszem. Parafia liczyła wówczas 10 tysięcy wiernych.

Wielość obowiązków jak i ciągły stres spowodowany szykanami nazistowskich władz spowodował, że kapłan zaczął podupadać na zdrowiu. Przez kolejne 7 lat pracy duszpasterskiej w Lidzbarku Warmińskim jego stan zdrowia się pogarszał.

Gdy w 1945 r. do Lidzbarka wkroczyli Rosjanie, ks. Witt został wraz z innymi mieszkańcami zmuszony do opuszczenia miasta i przetransportowany do Wytruci, a stamtąd do Elbląga, do obozu pracy przymusowej przy demontażu maszyn fabrycznych z zakładów Schichaua.

Śmierć męczeńska

31 stycznia 1945 r., po wkroczeniu Rosjan do Lidzbarka Warmińskiego, werbista o. Oskar Bader z Pieniężna przebywał w klasztorze sióstr katarzynek w Lidzbarku. Od 14 lutego 1945 r. kilka dni więziony był wraz z ks. Wittem w więzieniu komendantury sowieckiej, następnie w Bartoszycach. Dzielił los z ks. Wittem aż do jego śmierci.

W pierwszych dniach marca 1945 r. jeńcy wojenni w ciągu trzech dni marszu w wysokim śniegu i przy dużym mrozie pokonali 120 km i dotarli do Wytruci. Ks. Gerhard Witt i o. Oskar Bader szli w sutannach. W czasie drogi kapłani pomagali współwięźniom, którym brakowało sił, i podtrzymywali ich na duchu.

W obozie Georgenburg koło Wystruci wszystkich ulokowano w stajniach. Przez pierwsze tygodnie nie było wody do mycia, wyżywienie było bardzo skromne, a mróz wyziębiał organizmy więźniów. Kapłani odprawiali w stajni w każdą niedzielę nabożeństwa dla więźniów. Wśród 700 mężczyzn jedną trzecią stanowili katolicy. Z powodu złego odżywiania i czerwonki zmarło ponad 150 osób. Niektórym więźniom księża mogli towarzyszyć przy umieraniu. Pod koniec kwietnia 1945 r. wszystkich przetransportowano do Elbląga, gdzie codziennie pracowali w fabryce Schichaua oddalonej o godzinę marszu od obozu.

Warunki życia i wyżywienie poprawiły się, ale praca byłą cięższa i dłuższa; polegała na wyburzaniu fabryki i wywożeniu cegieł. Wkrótce wybuchła epidemia tyfusu. O. Oskar Bader był sanitariuszem i podjął pracę przy chorych, by w ten sposób zapewnić im duszpasterską opiekę.

Po tygodniu ks. Witt zachorował i wezwał o. Oskara Badera. Gdy ten zobaczył ks. Gerharda, przestraszył się jego wyglądu, a badanie lekarskie wykazało tyfus. Gdy tyfus ogarniał coraz większą grupę więźniów, zostali oni przetransportowani poza fabrykę, do miasta, i umieszczeni w opuszczonym budynku w prymitywnych warunkach. Był z nimi o. Oskar Bader jako sanitariusz. Nazajutrz przyszedł polski lekarz. Około godziny 11.00 lekarz wezwał o. Oskara, gdyż ks. Witt umierał. O. Bader udzielił mu rozgrzeszenia i ostatniego namaszczenia. Ks. Gerhard Witt zmarł 19 maja 1945 r., dzień przed Zesłaniem Ducha Świętego.

Bibliografia

B. Schwark, Ihr Name lebt. Ermländische Priester in Leben, Leid und Tod, Osnabrück 1958.
Zeugen für Christus. Das deutsche Martyrologium des 20. Jahrhunderts, t. 1–2, (red.) H. Moll, Paderborn 1999.
A. Kopiczko, Duchowieństwo katolickie diecezji warmińskiej w latach 1821–1945, cz. 1, Studium prozopograficzne, Olsztyn 2004.
Męczennicy Kościoła warmińskiego XX wieku, (red.) J. Guzowski, Olsztyn 2004.
Płonął w nim płomień, "Gość Niedzielny. Posłaniec Warmiński", nr 42/2012, 21 października 2012.