Gibity

Gibity
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	elbląski
Gmina	Pasłęk
Liczba ludności (2010)	89 (łącznie: Bądy i Gibity)
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Gibity
Położenie na mapie Polski Gibity
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Gibity (niem. Giebitten) – osada położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie elbląskim, w gminie Pasłęk. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa elbląskiego.

Miejscowość w 2010 roku liczyła 89 mieszkańców (łącznie Bądy i Gibity).

Położenie

Osada położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na obszarze Wysoczyzny Elbląskiej, na południowy zachód od Pasłęka. W pobliżu, na terenie leśnictwa Sąpy, znajduje się Rezerwat Lenki zajmujący powierzchnię 9,74 ha, służący zachowaniu starodrzewi modrzewiowych i bukowych.

Dzieje miejscowości

Nie zachował się dokument lokacyjny Gibit. Pierwsza wzmianka dotycząca wsi pochodzi z księgi czynszowej zakonu krzyżackiego z 1448 roku. Miejscowość miała liczyć 14 łanów na prawie pruskim. W tym czasie osada wchodziła w skład komornictwa w Burdajnach. Występowała wówczas pod nazwą Kywiken. Później pojawiła się odmiana Kewitten, a ostatecznie przyjęła się nazwa Giebitten, która funkcjonowała do 1945 roku.

W 1531 roku wieś była spustoszona i wyludniona w wyniku wojen polsko-krzyżackich. Należała wówczas do parafii protestanckiej w Mariance. Prawdopodobnie około 1540/1553 roku nowym właścicielem Gibit był Peter zu Dohna, który majątek ten odstąpił jednak Albrechtowi Hohenzollernowi. W 1573 roku Hohenzollern zapisał majątek Antoniusowi von Brocke, naczelnikowi Bartoszyc i Brandenburga. Gibity znajdowały się w rękach tego rodu do 1657 roku. W tym czasie wyludniona wieś ponownie znalazła się w rękach familii zu Dohna. W 1728 roku dobra zostały przyłączone do majoratu Dohnów w Słobitach. W 1805 roku we wsi mieszkało 6 chłopów: Gottfried i Jakub Marquardt, Friedrich Maelzer, Christian Podang, Christian i Jakub Grunwald.

Na początku XX wieku wieś liczyła 40 mieszkańców. Dwadzieścia lat później liczba ta zmalała do 25 osób. Byli to głównie ewangelicy. 1 października 1928 roku Gibity weszły w skład gminy ziemskiej w Bądach. Przed wybuchem II wojny światowej we wsi istniały dwa duże gospodarstwa rolne (41 ha i 22 ha) specjalizujące się w uprawie zbóż, hodowli krów mlecznych oraz świń. W 1945 roku zabudowania wsi uległy dotkliwym zniszczeniom. Przez jakiś czas w Gibitach stacjonowali żołnierze Armii Czerwonej, którzy w znaczny sposób przyczynili się do zniszczenia budynków mieszkalnych i dewastacji ich wyposażenia. Od 2004 roku nie funkcjonuje linia kolejowa, co ostatecznie odcięło Gibity od świata. W 2010 roku wieś była zamieszkana przez zaledwie 5 osób. Obecnie jest kolonią wsi Bądy.

Zabytki

• zdewastowany stary cmentarz ewangelicki za wsią, w kierunku drogi na Dawidy
• trzy poniemieckie budynki mieszkalne, w tym jeden drewniany.

Bibliografia

Mieczkowski Krzysztof, Tomaszewski Marian, Rowerem po krainie Kanału Elbląskiego. Przewodnik po szlakach rowerowych, Elbląg 2012.
Pasłęk. Z dziejów miasta i okolic 1297-1997, red. Józef Włodarski, Pasłęk 1997.
Bank Danych Lokalnych GUS [05.03.2014]
Słodownik Lech, Gibity, glospasleka.pl [15.06.2014]