Grajwo

Grajwo
Grajwo. Kwatera wojenna z okresu I wojny światowej. Źródło: www.groby.radaopwim.gov.pl
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	giżycki
Gmina	Giżycko
Liczba ludności (2010)	148
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Grajwo
Położenie na mapie Polski Grajwo
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Grajwo (niem. Graywen, od 1938 r. Graiwen) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie giżyckim, w gminie Giżycko. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa suwalskiego. Miejscowość w 2010 roku liczyła 148 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Agata Ryńska.

Położenie

Wieś położona jest w północno-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na obszarze Krainy Wielkich Jezior Mazurskich, 2 na południowy wschód od Giżycka, nad niewielkim jeziorem Grajewko, na wschód od jeziora Niegocin i od drogi krajowej nr 63 w kierunku Orzysza.

Dzieje miejscowości

Wieś powstała w ramach kolonizacji wschodnich terenów państwa zakonu krzyżackiego. Została założona w roku 1507 lub niedługo wcześniej. W 1508 roku obejmowała 30 łanów na prawie chełmińskim, w tym trzy sołeckie, i była już w pełni obsadzona. Jest bardzo możliwe, że sołtys pochodził z rodziny Grajewskich herbu Gozdawa, którzy swe dobra na Mazowszu zwali Grajwo. W 1550 roku książę Albrecht Hohenzollern nadał wsi nowy przywilej. Wieś znacznie ucierpiała w wyniku epidemii dżumy na początku XVIII wieku; w 1713 roku zagospodarowanych tu było zaledwie 11 łanów. Wieś należała do parafii ewangelickiej w Giżycku.

Przed II wojną światową Grajwo liczyło nieco ponad 32 łany; działała tu dwuklasowa szkoła, w której zatrudnionych było dwóch nauczycieli. Nie została ona reaktywowana po wojnie. Na początku lat 70. funkcjonowało tu kółko rolnicze i spółka wodnomelioracyjna; we wsi było 24 budynków mieszkalnych (1970). W latach 1954–1972 Grajwo należało do gromady Upałty.

Liczba mieszkańców w następujących latach wynosiła:

• 1857 – 226 osób
• 1933 – 244 osoby
• 1939 – 245 osób
• 1970 – 198 osób, 18 gospodarstw

Zabytki

• Cmentarz ewangelicki

Cmentarz położony jest na północny zachód od wsi, na brzegu jeziora Grajewko; znajduje się na nim kwatera wojenna z okresu I wojny światowej – miejsce spoczynku 20 żołnierzy armii niemieckiej

Bibliografia

Białuński Grzegorz, Osadnictwo regionu Wielkich Jezior Mazurskich od XIV do początku XVIII wieku – starostwo leckie (giżyckie) i ryńskie, Olsztyn 1996.
Giżycko. Z dziejów miasta i okolic, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1983.
Orłowicz Mieczysław, Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii, na nowo podali do druku Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Bank Danych Lokalnych GUS [05.03.2014]
verwaltungsgeschichte.de [05.03.2014]
rowery.olsztyn.pl [05.03.2014]