Muntowo

Muntowo
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	mrągowski
Gmina	Mrągowo
Sołectwo	Muntowo
Liczba ludności (2010)	247
Strefa numeracyjna	(+48) 89
Tablice rejestracyjne	NMR
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Muntowo
Położenie na mapie Polski Muntowo
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Muntowo (niem. Muntowen) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie mrągowskim, w gminie Mrągowo. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W 2010 roku wieś liczyła 247 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa pełni Włodzimierz Świądko.

Położenie

Wieś leży nad jeziorem Juksty, w odległości ok. 5 km od Mrągowa przy drodze krajowej nr 59.

Dzieje miejscowości

Nazwa miejscowości pochodzi od [[Prusowie| pruskiego] imienia „Monte”. W okresie funkcjonowania Muntowa używano też nazw: Mentowen, Montow, Montaw, Muntau. Wiadomo, że wieś istniała już w 1422 r. Natomiast w 1437 r. prokurator z Szestna - Mikołaj Gorlitz przesiedlił na teren dzisiejszej wsi część chłopów z Kiersztanowa. Otrzymał na to zgodę od wielkiego mistrza Pawła von Rusdorfa. Osadnikami byli Polacy. Muntowo obejmowało 40 łanów. Tylko 2 łany sołeckie były wolne od czynszu. Ponadto mieszkańcy wsi mieli uczestniczyć w łowach, sianokosach oraz służyć w młynie w Mrągowie. W 1451 r. sołtysem został Blasie. Dodatkowo niektórzy chłopi trudnili się bartnictwem. Na mocy przywileju z 1482 r. wydanego przez prokuratora Szestna Otto von Drauschwitza bartnicy mogli hodować pszczoły w puszczy należącej do zakonu, polować i łowić ryby na własne potrzeby. Musieli jednak uiszczać za to 3 rączki miodu. Nadwyżkę należało sprzedawać na zamek w Szestnie. Za beczkę miodu mogli pobierać 2,5 grzywny, a za wosk według własnej woli. W 1536 r. mieszkańcami wsi byli zarówno Polacy, jak i Niemcy. W 1543 r. wdowa po sołtysie Pawle - Anna sprzedała 2 łany sołeckie za 30 grzywien Michałowi Skrodzkiemu (Schrotzke). Michał zaś odsprzedał je Stanisławowi Popielcowi i Wiesnie. W 1550 r. sołectwo muntowskie kupił Michał Zarzecki i Stanisław (Stanick) Jadamow. W tym samym roku książę Albrecht zwiększył liczbę łanów sołeckich z 2 do 4. Michał Zarzycki nabył również Muntowskie Ostrowie (Muntowenwerder), między jeziorem Juksty a małym jeziorkiem Muntynkiem. W 1536 r. mieszkali tu Polacy i Niemcy. Pod koniec XVII w. mieszkańcami wsi Muntowo byli wyłącznie Polacy.

W XVIII w. powstała tutaj szkoła. W 1. połowie XIX w. uczyły się w niej po polsku również dzieci ze Śniadowa. Nauczycielem był wówczas Fryderyk Śniarewski.

W XIX w. liczba mieszkańców sukcesywnie rosła. W 1856 r. w Muntowie Starym i Nowym było po 83 mieszkańców. W 1871 r. obszar Muntowskiego Ostrowia włączono do Muntowa. Wieś natomiast podzielono na Stare, Nowe i Małe Muntowo. W wyniku procesu separacji gruntów powstało kilka koloni: Wola Muntowska (Muntowenwolla), Zielonka Muntowska (Grunwiese), Piotrówka (Petersberg) i Pełkowo (Pelkshof). Centralna część wsi uformowała się w północnym krańcu jeziora Juksty. Drogę między Muntowem a Mrągowem położono w 1887 r. W 1907 r. na terenie wsi istniał folwark Muntowska Góra, którego właścicielem był Otto Neubacher, a następnie Hoenig. Zajmowano się w nim przede wszystkim hodowlą bydła. W 1935 r. istniała tutaj jednoklasowa szkoła. W 1939 r. funkcjonowało w Muntowie 59 gospodarstw domowych.

Liczba mieszkańców i gospodarstw w poszczególnych latach:

• 1785 r. – 22 gospodarstwa

• 1815 r. – 36 gospodarstw, 188 osób

• 1838 r. – 29 gospodarstw, 214 osób

• 1939 r. – 260 osób

Bibliografia

Mrągowo. Z dziejów miasta i okolic, pod red. Andrzeja Wakara, Olsztyn 1975.
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. VI, Warszawa 1885.
Portal Informacyjny Mrągowa [12.09.2013]
Bank Danych Lokalnych GUS [02.10.2014]