Odmianek

Odmianek
Inne nazwy	Zamion

Odmianek – dziecko przemienione przez boginki lub duchy. O zamianę dzieci posądzano również kłobuki, diabły oraz kautki.

Wierzenia

W podaniach ludowych Warmiaków i Mazurów odmianek zachował się jako szczątkowa forma słowiańskich wierzeń o demonie porywającym i zamieniającym niemowlęta. Nie zachowała się jednak nazwa ani opis ducha odmieniającego. Przemienione dziecko miało wykazywać cechy opóźnienia umysłowego i fizycznego. Uznawano, że jest to związane z faktem, iż po przemianie dotychczasowe środowisko dziecka: dom, rodzice, rodzeństwo, krewni było czymś obcym, niepasującym do jego obecnego stanu. Takie dziecko znajdowało się na granicy świata ludzkiego i istot demonicznych.

Zdesperowani rodzice podejmowali oczywiście próby "odzyskania" dziecka, co przybierało niejednokrotnie okrutne formy. Odmianka wynoszono na pole, kładziono na nawozie i bito. Im głośniej krzyczało, tym lepiej – wiadomo było, że duchy wreszcie się zjawią i zabiorą odmianka.

Celem duchów odmieniających bywały najczęściej nieochrzczone dzieci. Jako amulety mające je chronić przed niebezpieczeństwem stosowano stalowe przedmioty: igłę, nóż, ostrze siekiery, które usuwano dopiero po chrzcie. Aby diabeł nie podmienił dziecka, noworodkom wkładano też pod głowę śpiewnik.

Bibliografia

Szyfer Anna, Zwyczaje, obrzędy i wierzenia Mazurów i Warmiaków, Olsztyn 1968.
Toeppen Max P., Wierzenia mazurskie, wstęp Anna Szyfer, Władysław Ogrodziński, oprac. Paweł Błażewicz,Jerzy Marek Łapo, Dąbrówno 2008.
Warmiacy i Mazurzy. Życie codzienne ludności wiejskiej w I połowie XIX wieku, red. Bogumił Kuźniewski, Olsztynek 2002.