Ruszkowo

Ruszkowo
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	działdowski
Gmina	Działdowo
Liczba ludności (2010)	762
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Ruszkowo
Położenie na mapie Polski Ruszkowo
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Ruszkowo (niem. Reuchswerder) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie działdowskim, w gminie Działdowo. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa ciechanowskiego. Wieś w 2010 roku liczyła 762 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Henryk Mazur.

Położenie

Wieś położona jest w południowej części województwa warmińsko–mazurskiego, na pograniczu Pojezierza Mazurskiego i Niziny Mazowieckiej, nad rzeką Szkotówką, 17 km na północ od Działdowa, na wschód od drogi wojewódzkiej nr 542, w pobliżu granicy z powiatem ostródzkim.

Dzieje miejscowości

Wieś powstała w ramach kolonizacji południowych terenów państwa Zakonu Krzyżackiego, na obszarze ogromnych dóbr nadanych w 1321 roku Piotrowi z Leszcza i towarzyszom (zob. Wilamowo). Istniała już przed 1399 rokiem. Z kolei w 1433 roku Aleksander z Rogóża otrzymał od Zakonu Krzyżackiego 30 łanów w Ruszkowie oraz 10 łanów w Lewałdzie Wielkim na prawie magdeburskim. W XVII wieku wieś zamieszkiwali Polacy; dzierżawili ją m.in. Rywoccy. Pod koniec XIX wieku majątek szlachecki w Ruszkowie obejmował 654 hektary i należał do większych na Działdowszczyźnie.

Ruszkowo po zakończeniu I wojny światowej nie zostało włączone do Rzeczypospolitej Polskiej i pozostało w Prusach Wschodnich. Po II wojnie światowej do 1957 roku wchodziło w skład powiatu ostródzkiego, następnie było siedzibą gromady w granicach powiatu działdowskiego. W tym okresie działało we wsi Państwowe Gospodarstwo Rolne. W Ruszkowie funkcjonowała klubokawiarnia, a na początku lat 60. w czynie społecznym uruchomiono wiejski dom kultury.

Liczba mieszkańców w poszczególnych latach:

• 1857 r. – 149 osób

• 1933 r. – 232 osoby

• 1939 r. – 216 osób

Kultura

We wsi działa biblioteka publiczna, będąca filią Gminnej Biblioteki Publicznej w Burkacie, a także świetlica wiejska, w której odbywa się m.in. Gminny Festiwal Artystyczny Dzieci i Młodzieży „Wesoła Nutka”.

Edukacja

Funkcjonuje tutaj szkoła podstawowa.

Religia

We wsi znajduje się siedziba lokalnej parafii rzymskokatolickiej.

Zabytki

• zespół podworski: dwór z drugiej połowy XIX wieku, dwa budynki gospodarcze (murowane), budynek warsztatów mechanicznych i garaży (wzniesiony na miejscu stajni, wozowni i spichlerza), stodoła (drewniana na podmurówce), rządcówka (dom mieszkalny, murowany), gorzelnia (murowana, obecnie magazyny i biura)
• park podworski - pozostałość dawnego parku dworskiego z drugiej połowy XIX wieku; drzewostan (głównie lipy i klony) w wieku 70–200 lat
• czworaki – trzy budynki z pierwszej ćwierci XX wieku, murowane z czerwonej cegły
• kościół z XIX wieku, murowany z kamienia polnego, z drewnianą wieżą, dach kryty dachówką ceramiczną
• budynek szkoły z początku XX wieku, murowany, dach kryty dachówką ceramiczną
• dom mieszkalny z końca XIX wieku, murowany z czerwonej cegły i kamienia
• cmentarz rzymskokatolicki, dawny cmentarz ewangelicki; obecnie własność parafii ewangelicko–augsburskiej

Ludzie związani z miejscowością

• Jan Paszulewicz (ur. 1950) – ksiądz, pisarz, działacz społeczny, wieloletni proboszcz parafii w Ruszkowie.

Bibliografia

Działdowo. Z dziejów miasta i powiatu, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1966.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Wojewódzka Ewidencja Zabytków [12.11.2013]
Strona Urzędu Gminy Działdowo [12.11.2013]
Bank Danych Lokalnych GUS [12.11.2013]
Verwaltungsgeschichte [12.11.2013]